صنعت پتروشیمی درحالی نیم قرن تجربه را پشت سر می گذارد که خصوصی سازی مجتمع های پتروشیمی می تواند یکی از مهمترین اتفاق های این صنعت تلقی شود، اتفاقی که در دولت نهم و دهم رخ داد و حاشیه های فراوان داشت اما این اتفاق پرحاشیه به گفته عبدالحسین بیات، مدیرعامل سابق شرکت ملی صنایع پتروشیمی و عضو هیات مدیره ان.پی.سی. یکی از موهبت های این صنعت برای جهش با سبکبالی است و ان.پی.سی. هم اکنون باید تنها به فکر سیاست گذاری و رگولاتوری باشد. مشروح مصاحبه با این مدیر و کارشناس صنعت پتروشیمی بدین شرح است:
به نظر شما مهمترین اتفاق در صنعت پتروشیمی که حال بیش از نیم قرن تجربه کسب کرده است، چیست؟
از اتفاقات مهمی که به عنوان زیرساخت فکری در کشور رخ داده است، ورود بخش خصوصی به این صنعت است. خوشبختانه در سطح بسیار گسترده ای این باور وجود دارد که پتروشیمی یکی از مزیت های ویژه و لوکوموتیوتوسعه کشور است؛ صنعت پتروشیمی سرمایه ذی قیمتی است که بسیاری از آحاد جامعه، نهادهای دولتی و غیردولتی به این عرصه وارد شده اند.
شرایط کنونی این صنعت، فضای اطمینان بخش و دلگرم کننده ای را برای بخش های غیردولتی در راستای سرمایه گذاری برای توسعه و گسترش صنعت پتروشیمی ایجاد کرده است و این امر برای نظام ما سرمایه است. در شرایط فعلی به برکت اجرای قانون اصل 44 و ورود بخش غیردولتی و تکلیف نظام مبنی بر این که بخش مردمی باید گسترش پیدا کند، فضای امیدوارکننده ای را ایجاد کرده است.
توسعه صنعت پتروشیمی را چگونه ارزیابی می کنید؟
بعد از انقلاب توسعه صنعت پتروشیمی ایران نسبت به به تمام کشورهای دنیا بسیار چشمگیری بوده است و این مزیت بسیار خوبی است که نشان می دهد باورهای انقلابی، مدیریت ها ی جهادی و اعتماد به توانمندی های ملی ما در توسعه صنعت می تواند بسیار نقش آفرین باشد و باید از این مزیت ها برای ادامه راه استفاده کرد.
آیا اجرای اصل 44 قانون اساسی را برای توسعه صنعت مفید می دانید؟
هم اکنون با اجرایی شدن اصل 44 در صنعت پتروشیمی مواجه هستیم. درحالی که برخی ممکن است نسبت به این مساله انتقاد داشته باشند و نام آن را واگذاری های شتاب زده بگذارند اما بنده اصلا اعتقاد به این مسایل ندارم بلکه احساس آرامش روحی می کنم چراکه اجرای اصل 44 قانون به خوبی پیش رفته و ان.پی.سی. وظیفه خود را برای اجرای این قانون انجام داده است.
من خودم از بزرگان نظام شنیدم که روزی که اصل 44 قانون اساسی تدوین می شده، خدمت رهبری رسیدند، یک سری سوال ها بوده و خواستند رهبری به صراحت به جمع پاسخ دهند، ایشان هم به مسوولان تنظیم اصل 44 قانون اساسی تاکید می کند که بروید هرچقدر از اقتصاد کشور که امکان واگذاری آن به مردم هست را برای واگذاری آماده کنید.
اکنون ورود بخش خصوصی در حوزه صنعت پتروشیمی منع تفکری، منع قانونی و منع مضرات اقتصادی ندارد بلکه میتواند شتاب بخشی به اقتصاد را شکل دهد منتها در امر واگذاری ها یک مساله را می پذیرم و آن این است که توجه کافی به زنجیره تولید نشده است.
آیا شرکت ملی صنایع پتروشیمی به زنجیره تولید توجه داشت؟
در واگذاری در حوزه زنجیره تولید مقدار کمتری موفق بوده ایم. ما پیشنهادات را به سازمان خصوصی سازی وقت دادیم و تاکید کردیم که باید به زنجیره تولیددر واگذاری ها توجه شود اما از آن جایی که بر اساس قانون، سازمان خصوصی مکلف به سرعت بخشی در واگذاری ها و تامین بودجه های دولت بود، به مسایل کارشناسی شرکت های مادرتخصصی گوش ندادند و گله ما به صورت گله تاریخی باقی مانده است.
آیا روند سرمایه گذاری های مختلف به این صنعت خوب است؟
هم اکنون دولت، دولتی سبک شده است؛ دولت فرز و چابک می تواند پابه پای بخش خصوصی پیش رود حتی جلوتر باشد. الان وقت آن است که ان.پی.سی. به جای درگیری در مسایل تولید و ...، افق های بلند مدت را پیش بینی کند و تمام استراتژی های مورد نیاز توسعه صنعت پتروشیمی را در افق بلند مدت ببیند؛ شرکت ملی صنایع پتروشیمی باید تمهیدات لازم را ببیند، سیاست گذاری و برنامه ریزی کند. ان.پی.سی. باید نقشه راه شفاف و روشنی تهیه کند و اقدام عاجل برای جذب سرمایه گذاران در بخش های مختلف دنیا برای آشنایی انجام دهد.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی باید ضمن حفظ افتخارت گذشته ، اهداف بلندمدت را دنظر داشته و به شکار اهداف استراتژیک در افق پیش رو برود.
دولت برای موفق شدن نیاز به همراهی بخش خصوصی با خود دارد، آیا رگولاتوری می تواند به چابک بودن کمک می کند؟
شکی در این نداشته باشید که چون پتروشیمی می خواهد در خدمت نظام و انقلاب باشد، از همراهی بخش خصوصی برخوردار است چراکه یکی از ویژگی های اساسی انقلاب مردمی بودن است، مردم حتما پا به پای دولت هستند. معمولا این پرسش مطرح است که آیا امکان دارد دولت در بخش پتروشیمی سیاست گذاری هایی داشته باشد و بخش خصوصی با دولت همراه نباشد؛ شک نداشته باشید که بخش خصوصی ایرانی، دولت را همراهی خواهد کرد و بخش غیردولتی خارجی هم همراهی خواهد کرد به دلیل این که در این صنعت مزیت های ویژه ای وجود دارد. اگر ما توفیق داشته باشیم با سبکبالی کنونی بتوانیم پرواز کنیم، اهداف استراتژیک و مزیت های ویژه را به کل دنیا معرفی کنیم و سرمایه گذاران مختلف غیر دولتی داخلی و خارجی را با آن ها آشنا کنیم، سرمایه گذاران آن چنان هجومی خواهند آورد که نمی دانیم با آن ها چه کار کنیم.
هم اکنون نیز بسیاری از بخش ها مراجعه می کنند و از ان.پی.سی. می پرسند در کدام قسمت سرمایه گذاری کنند؛ این مساله نشان می دهد که استقبال بخش خصوصی آنقدر بالا است که نیازی نیست دولت خود را درگیر سرمایه گذاری کند؛ بلکه باید بیشتر به دنبال اجرای برنامه سیاست گذاری باشد.
پس از نیم قرن تجربه، بخش خصوصی توان ورود به صنعت پتروشیمی را به دست آورده است، دولت می تواند از کارهای انرژی بری چون نگرانی تولید و سرمایه گذاری دست بکشد و بیشتر به کارهای حاکمیتی و سیاست گذاری بپردازد. حال پس از 51 سال حیات و رشد صنعت پتروشیمی، این صنعت بزرگترین مزیت کشور محسوب می شود که ویژگی های آن همه را وادار به همراهی با دولت می کند.