85

مصاحبه مهندس محمدرضا موثقی نیا/ مدیرعامل شرکت توسعه نگین مکران با نشریه پیام پتروشیمی

مصاحبه مهندس محمدرضا موثقی نیا/ مدیرعامل شرکت توسعه نگین مکران با نشریه پیام پتروشیمی
(پنج شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۴) ۰۸:۰۰

محمدرضا موثقی نیا مدیرعامل شرکت توسعه نگین مکران در گفتگو با پیام پتروشیمی به تشریح برنامه های آینده شهرک پتروشیمی مکران و نیز بیان روند اقدام های انجام شده برای آینده این صنعت پرداخت و اظهار کرد:

با توجه به تاکید مقام معظم رهبری در خصوص منطقه جغرافیایی سواحل مکران، در این نشریه سعی کرده ایم تا منطقه مُکران را از نظر تاریخی و استراتژیکی تشریح کنیم .

محمدرضا موثقی نیا مدیرعامل شرکت توسعه نگین مکران در گفتگو با پیام پتروشیمی به تشریح برنامه های آینده شهرک پتروشیمی مکران و نیز بیان روند اقدام های انجام شده برای آینده این صنعت پرداخت و اظهار کرد: ایجاد پروژه شهرک پتروشیمی مکران به عنوان نقطه آغاز ایجاد قطب سوم پتروشیمی کشور در منطقه آزاد چابهار است.

متن این گفتگو درپی می آید: 

1.      لطفا در ابتدا خلاصه ای از تاریخچه تاسیس شرکت خود، اقدامات گذشته و جاری شرکت مذکور را در جهت کسب جایگاهی شایسته در بازارهای جهانی توضیح دهید.

شرکت توسعه نگین مکران در راستای نشست هیات محترم دولت در مرکز استان سیستان و بلوچستان و انتخاب منطقه چابهار به عنوان قطب آتی توسعه صنعت پتروشیمی به ثبت رسید. شهرک پتروشیمی مکران که توسط این شرکت در حال ساخت است در محدوده منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار واقع شده است که شامل طرح‌های اوره آمونیاک، متانول، متانول آمونیاک، انواع پلی اتیلن، آروماتیک، MEG،MTP  و کریستال ملامین می‌باشد.ظرفیت تولیدی این مجتمع در حدود 25 میلیون تن در سال پیش‌بینی شده که از این میزان تولید، 23 میلیون تن صادراتی و مابقی محصولاتی است که بعنوان خوراک برای مجتمع‌های پتروشیمی و صنایع پایین دستی در نظر گرفته شده است و یا وارد بازارهای کشور خواهد شد.

همچنین قرار است حدود 30 واحد پایین دستی نیز در شهرک پتروشیمی مکران احداث شود. شرکت توسعه نگین مکران متولی ایجاد زیرساخت‌ها (دریافت زمین و ایجاد امور زیربنایی جهت ساخت شهرک پتروشیمی مکران)، تامین سرویس‌های جانبی متمرکز (یوتیلیتی)، توسعه و احداث انبارها، پایانه‌ها و مخازن صادراتی و نیز احداث خطوط انتقال گاز متان (از خط لوله هفتم سراسری) و اتان جهت تامین خوراک طرح‌های پتروشیمی و نیز مدیریت شهری شهرک مکران است. در واقع این شرکت بعنوان متولی توسعه و ایجاد قطب سوم صنعت پتروشیمی کشور در منطقه آزاد چابهار محسوب می‌گردد.

خوراک طرح های مستقر در این شهرک عمدتا گازهای اتان و متان است. به‌طوری که روزانه 57 میلیون مترمکعب گاز طبیعی و سالانه 2.6 میلیون تن اتان نیازدارد. گاز طبیعی مورد نیاز این شهرک از طریق خط لوله هفتم سراسری گاز که هم ‌اکنون تا ایرانشهر کامل شده تغذیه خواهد شد. برای تامین گاز اتان مورد نیاز، گزینه انتقال به وسیله خط لوله از مسیر عسلویه به چابهار به طول 1050 کیلومتر در نظر گرفته شده است.

مطالعات مکان یابی هاب سوم پتروشیمی در سال های دهه 80 در شرکت ملی صنایع پتروشیمی صورت گرفته است؛ به گونه ای که در آن زمان برای توسعه صنعت پتروشیمی در منطقه ای جدید مطالعات مفصلی از جنوب میناب تا جاسک و چابهار و گواتر صورت گرفت و بهترین منطقه، منطقه چابهار انتخاب گردید که البته مدتی فعالیت توسعه ای در این حوزه کاهش سرعت داشت تا بعد از مدتی مجدداً این طرح به جریان افتاد، لیکن چون شرکت ملی صنایع پتروشیمی طبق قانون نمی توانست راساً اقدام به ساخت و سرمایه گذاری نماید، طبق توافقی که بین وزرای نفت و دفاع صورت گرفت، مقرر شد توسعه هاب سوم از طریق مشارکت صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و با هدف گذاری و حمایت های وزارت نفت صورت پذیرد.

اساساً هاب سوم پتروشیمی صادرات محور است، به گونه ای که پیش بینی شده نزدیک به 90% محصولات صادر شود. نزدیکی به بازارهای هدفی مثل چین و هند که از چوب و زغال سنگ متانول تولید می کنند توجیه بسیار بالایی دارد؛ هر چند برخی نظرات کارشناسی موضوعات دیگری را مطرح می کند. در هر صورت صنعت پتروشیمی به خوبی به یاد دارد که زمانی که توسعه صنایع پتروشیمی در عسلویه مطرح بود، مخالفت های شدیدی با این موضوع می شد و عدم توجیه اقتصادی و هدر دادن منابع و... بیشترین محور مخالفت ها بود. این در حالی بود که رقبایی چون عربستان، عمان و امارات با سرعت در حال توسعه این صنایع بودند.

2.      به نظر شما، شرایط بین المللی و وضع تحریم های ظالمانه علیه ایران تا چه حد برنامه های شما را برای حضور در بازارهای جهانی تحت تاثیر قرار داده است؟

بسیاری از پروژه های بزرگ به علت تحریم ها با مشکلات نقدینگی، انتقال تکنولوژی، مسایل بانک و بیمه و... مواجه بودند.مستحضرید که تقریبا فاینانس در تمام پروژه ها با مشکلاتی همراه بود. تقریبا به جز فاینانس چین که آن هم وابسته به خط اعتباری محدودی بود فاینانس مطلوبی وجود نداشت. در بحث تکنولوژی نیز با محدودیت شدید مواجه بودیم.

الان بسیاری از فاینانسرهای بزرگ و صاحبان به نام تکنولوژی اعلام آمادگی کرده اند و با برخی تا مرحله عقد قرارداد رفته ایم. سرمایه گذاری در این پروژه در حدود 15 میلیارد دلار است که طبیعی است توسط یک شرکت و یا صندوق قابل تامین نیست و راهی جز فاینانس پیش رو نداریم. ایده آل برای ما استفاده از فاینانس خارجی و بازپرداخت از محل صادرات می باشد.

3.      جایگاه فعلی صنعت پتروشیمی ایران را در بازارهای جهانی چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا محصولات ایرانی قابلیت رقابت در بازارهای جهانی را دارند؟

متاسفم که بگویم جایگاه صنعت پتروشیمی ایران نسبت به سال های پیش افت داشته است. این تنزل جایگاه به علل مختلفی از جمله تحریم ها، عدم اعتماد به بخش خصوصی، فقدان تفکر جهانی و... صورت گرفته است. به یاد داریم که تا همین چند سال قبل ایران بزرگترین صادرکننده محصولات پلیمری و پتروشیمی به چین، ترکیه و کشورهای اروپایی بود اما هم اکنون رتبه ایران تنزل پیدا کرده است.امروزه رقبای ما به خوبی با هم متحد شده اند و بسیاری از بازارهای مطلوب ما را تصاحب کرده اند، ولی ما از داخل دچار یک تفرق فرساینده هستیم. به نظر من کاهش قیمت خوراک، ایجاد منابع جدید تامین خوراک و متنوع سازی بازارهای هدف صادرات پتروشیمی و نیز توسعه صنایع پایین دستی را باید به عنوان چهار راهکار توسعه صنعت پتروشیمی و برون رفت از شرایط موجود در دستور کار قرار داد. البته معتقدم که راه حل برخی از این مشکلات تکنیکال نمی باشد و مسایل سیاسی، شرایط بازار جهانی و... بر آنها تاثیر گذار هستند.

در خصوص بخش دوم سوال، بله، معتقدم از نظر کیفی محصولات ایرانی در سطوح جهانی قابل رقابت هستند، ولی همانطور که گفتم تولیدکنندگان داخلی درگیر برخی مسایل هستند که سبب کاهش امکان رقابت در بازارهای جهانی می شود. مثلا در حالی که ترکیه محصولات پتروشیمی را بدون تعرفه از عربستان وارد می کند، در خصوص برخی محصولات پتروشیمی ایران تا 7% تعرفه لحاظ می کند.

4.      به نظر شما خصوصی سازی در صنعت پتروشیمی سیاست درستی بود؟ در این صورت مزایا و عدم مزایای چنین سیاستی را در کسب و کار خود چگونه ارزیابی می کنید؟

من فکر می کنم راه رشد و شکوفایی صنایع، از خصوصی سازی می گذرد. در اصل دولت نقش نظارتی و حاکمیتی و فراهم نمودن بسترها و زیرساخت های تولید را بر عهده دارد و ناظر بر اجرای سیاست های کلان است و بخش خصوصی با توجه به ساختارش، به دنبال نوآوری، تلاش مضاعف، آینده نگری و تحقیق و توسعه در جهت رقابت با سایرین است. در ایران نیز ابلاغ سیاست های اصل 44 توسط مقام معظم رهبری در همین راستا بوده است، لیکن اجرای آن با مشکلاتی مواجه شد.

به نظر من خصوصی سازی نباید صرفا به مالکیت محدود شود، بلکه شاید خصوصی سازی تفکر مدیران ارجح باشد. به هرحال برای دولت از دست دادن شرکت ها و مجموعه هایش به واسطه تفکری که سالها از آن تبعیت کرده، سخت است، لذا شاهدیم که در صنایع و بخش های مختلف، خصوصی سازی محدود به مالکیت بوده است، ولی دولت در جزیی ترین مطالب مربوط به تولید، فروش، تامین و... دخالت می کند. در بسیاری موارد بخش دولتی به واسطه تفکرات مدیران حاکم، به بخش خصوصی اعتماد ندارد و همواره با وضع بخشنامه و مصوبه و ماده و تبصره می خواهد برای همه مسایل تعیین تکلیف کند. امروزه در دنیا صندوق ها بازی گردانان اقتصاد، صنعت و تولید هستند، ولی ما با داشتن چندین صندوق بزرگ مانند ذخیره فرهنگیان، صندوق های بازنشستگی نفت، تامین اجتماعی کشوری و تامین اجتماعی نیروهای مسلح نتوانسته ایم آنطور که باید از ظرفیت های این ها استفاده کنیم. خصوصی سازی و نگرش به آن، متاسفانه چون درگیر مسایل سیاسی شد، از نقد کارشناسی به دور ماند و این واقعا به نفع صنعت و تولید نمی باشد.

5.      چشم انداز حضور خود در بازارهای جهانی را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا توافق ایران با قدرت های جهانی بر سر مسایل هسته ای و برداشته شدن تحریم ها تاثیری بر مثبت شدن این چشم انداز دارد؟ لطفا توضیح دهید.

هاب سوم پتروشیمی در منطقه آزاد چابهار واقع شده است. به هرحال نسبت به دو هاب قبلی (عسلویه و ماهشهر) حداقل 1000 کیلومتر فاصله دریایی تا بازارهای هدف کوتاه تر است. بعلاوه تنها بندر اقیانوسی کشور در این منطقه واقع شده است. معافیت های مالیاتی 20 ساله، تخفیف در نرخ خوراک به واسطه قرارگیری در منطقه آزاد، تخفیف در نرخ خوراک به علت قرارگیری در منطقه محروم و آنطور که وزیر محترم نفت وعده دادند، تخفیف در نرخ خوراک به علت دارا بودن زنجیره تکمیل ارزش و خصوصا GTPP از دیگر جذابیت های چابهار برای سرمایه گذاران پتروشیمی می باشد. بعلاوه چابهار شاهراه دسترسی آسیای میانه است و دارای دسترسی به شبکه ریلی سراسری، فرودگاه و شبکه حمل و نقل زمینی است که همه اینها در ترغیب سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در این منطقه، کمک به کاهش قیمت تمام شده و افزایش قابلیت رقابت در بازارهای جهانی را فراهم می کند.

از طرفی توافق اخیر می تواند بسیاری از معضلاتی که قبلا گفته شد مثل مسایل فاینانس، مالی و بانکی، حمل و نقل، تکنولوژی و... را حل کند؛ در همایشIPF 2015 بسیاری از سرمایه گذاران و صاحبان تکنولوژی آمادگی خود جهت مشارکت، سرمایه گذاری و همکاری در این هاب را در صورت رفع تحریم ها اعلام نموده و تقریبا پس از امضای برجام در اواخر تیرماه امسال، هر هفته میزبان چندین هیات و گروه داخلی و خارجی برای حضور در این هاب بوده ایم.

6.      در حال حاضر مهم ترین مانع یا چالش بر سر کسب وکار خود را چه عواملی می دانید؟ نقش دولت در برطرف کردن این موانع تا چه حد خواهد بود؟

عدم نسبت بندی درست بین نوع مسئولیت های ما به عنوان بخش خصوصی و متولیان دولتی. به عبارتی همان مسئله عدم اعتماد به بخش خصوصی به عنوان یک بازوی قدرتمند و بالغ و امین پاره ای مشکلات را ایجاد می کند. این هاب توسط بخش خصوصی و با استفاده از نظرات مدیران و کارشناسان شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان متولی راهبری و مدیریت کلان صنعت پتروشیمی کشور در حال ساخت است. ولی ما به عنوان بخش خصوصی بدون کمک سایر بخش ها از پس این پروژه ملی بر نمی­آییم. شما به موج توسعه پتروشیمی درسالهای 76 تا 84 نگاه کنید. در آن سال ها دولت تمام ‌قد در عسلویه حضور داشت؛ وزارت صنایع، وزارت نفت، بانک مرکزی، صدا و سیما، ارباب جراید و رسانه ها و امثال آن همه به نوعی اثرگذار بودند. همچنین حضور شرکت های خارجی چه به لحاظ صاحبان تکنولوژی و چه از نظر تامین کنندگان مالی اهمیت زیادی داشت. امروزه ما حس می کنیم گاهی نهادهای دولتی با ما احساس رقابت می‌ کنند، البته اطمینان داریم این مخالفت‌ها بیشتر به خاطر همان تفکر دولتی است که عرض کردم. در دو هاب قبلی تمام زیرساخت ها و پیش نیازهای احداث واحدها از قبیل استحصال زمین، ایجاد بندر و گمرکات مربوطه، ساخت مخازن و حتی پروسه تولید و انتخاب لایسنسر توسط دولت صورت گرفت و بعد به سرمایه گذاران واگذار شد. سرمایه گذار با خیال راحت از تامین به موقع خوراک صرفا دغدغه تولید را داشت. ما از دولت به عنوان متولی اصلی توسعه صنعت خصوصا وزارت نفت به عنوان بانی صنعت پتروشیمی درخواست ایجاد بستر مناسب برای دستیابی راحت سرمایه گذاران به موارد مذکور هستیم. هرچند با به تولید رسیدن فازهای 15 و 16 و انشاءالله در آینده ای نزدیک دیگر فازهای پارس جنوبی بحث خوراک حل می شود و همانگونه که وزیر محترم نفت بیان داشتند بیش از ١٢ میلیون تن ال پی جی، ٤,٥ میلیون تن اتان و ١٣ میلیون تن نفتا علاوه بر خوراکهای موجود آماده تخصیص به سرمایه گذاران صنایع پتروشیمی است، لیکن در خصوص سایر زیرساخت های اساسی همچون فرودگاه از مبادی ذیربط دولتی انتظار می رود. البته با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم توسعه و آبادانی سواحل مکران و نیز پیگیری های ویژه ریاست محترم جمهور از طریق تشکیل کارگروه توسعه زیربنایی سواحل مکران در دولت و نیز پیشنهاد دولت به مجلس مبنی بر ایجاد سازمان توسعه مکران در برنامه ششم توسعه، موانع پیش روی تکمیل این پروژه به راحتی برداشته خواهند شد. همچنین ریاست محترم جمهور در سال 93 دوبار از پروژه بازدید نمودند که اینها همه موجبات دلگرمی سرمایه گذاران و دست اندرکاران این پروژه می باشد.

7.      آیا درخواستی از سیاستگذاران صنعت پتروشیمی دارید که بتواند روند توسعه این صنعت را تسریع کند؟

از سیاستگذاران عرصه پتروشیمی و شرکت ملی صنایع پتروشیمی می خواهیم که با ترکیبی از تجربیات گذشته و دانش روز و استفاده از لایسنسر و فاینانسرهای مناسب سیاست هایی را تبیین نمایند تا سرمایه گذاران بتوانند با بهره گیری از آن با هزینه کمتر، مصرف خوراک کمتر، آلودگی کمتر به راندمان و حجم تولید بالاتر برسند. بالاخره وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی گنجینه ای از تجربیات و نیز دانش روز و کارآمد در دل خود دارند که با استفاده بهینه می توان روند توسعه صنعت پتروشیمی را در کشور تسریع نمود.

8.      اگر مایلید می توانید علاوه بر پاسخ دادن به سوالات فوق پیشنهاد یا انتقاداتی را در جهت ارتقای جایگاه صنعت پتروشیمی ایران در بازارهای جهانی مطرح کنید.

امروز رقبای منطقه ای ما با اتحاد هم افزایی که داشته اند، بسیاری از بازارها را به تصرف خود درآورده اند.  چین برنامه برای ساخت ۶۵ واحد جدید تبدیل متانول به پروپیلن دارد. مالزی سرمایه گذاری ۲۶ میلیارد دلاری و اندونزی سرمایه گذاری ۲۰ میلیارد دلاری برای ساخت واحدهای پتروپالایشگاهی را در دستور کار قرار داده اند. از طرفی کلا شیل گس و سرمایه گذاری که بر روی توسعه کانال پاناما داشته یک تهدید است. در صورت توسعه کانال پاناما مدت زمان انتقال اتان از خلیج مکزیک به شرق آسیا از ۴۶ روز به حدود۲۶ روز کاهش می یابد که این یک خطر جدی برای صنایع پتروشیمی در آسیا و منطقه خاورمیانه است. امروز ما نباید توان و انرژی خود را صرف درگیری های داخلی کنیم، این قضیه ما را به شدت عقب می اندازد و فاصله با رقبا را شاید غیر قابل جبران کند.من فکر می کنم بهترین راهکار برای ارتقای جایگاه پتروشیمی ایران در جهان تغییر در الگوهای تولید محصولات، متنوع سازی سبد تولید و صادرات پتروشیمی ایران است. لزوم استفاده از تکنولوژی هایHi-Tech به جای تکنولوژی های منسوخ و پرهزینه، تسهیل در مراودات بانکی، توسعه سرمایه­گذاری خارجی، توسعه صنایع پایین دستی و تکمیل زنجیره ارزش، فعالسازی نهادهای تامین مالی تخصصی، تمرکز بر صادرات و جلوگیری از واردات بی­رویه و بالطبع توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی و تولید محصولات نهایی ریسک کمتری را برای صنایع پتروشیمی ایران به دنبال دارد و الان وقت برنامه ریزی و استفاده حداکثری از فرصت پساتحریم برای این کار است.

از طرفی بخش خصوصی بازوی اجرایی سیاست های کلی دولت است. ما باید بتوانیم با قدرت با سرمایه گذاران مذاکره کنیم. محصولات پتروشیمی می تواند جایگزین صادرات نفت شود. ایران دومین تولیدکننده بزرگ نفت در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) است و 10درصد کل ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد و نیز دومین کشور گازی جهان است که دسترسی سهل و ارزان به مواد اولیه پتروشیمی فراوان را ممکن می‌سازد. ارتباطات مناسب با کشورهای جهان به واسطه رفع تحریم ها و موقعیت مطلوب جغرافیایی دیگر مزیت‌های صنعت پتروشیمی ایران هستند.بازار بزرگ داخلی، نیروی انسانی توانمند و قوانین از سرمایه‌گذاری خارجی حمایت می‌کنند، شاید اکنون نیازمند یک همت جهادی در ایجاد موج جدید توسعه این صنعت و رسیدن به جایگاه درخور جهانی باشیم.

9.      آیا شما شرایط هلدینگ مکران را در مقطعی می دانید که نیاز به طراحی و تهیه گزارش ها و مقالاتی برای معرفی هلدینگ مکران احساس شود؟

جا دارد از در اینجا از شرکت ملی صنایع پتروشیمی و به صورت ویژه اداره کل روابط عمومی آن تشکر نمایم. نشریه وزین پیام پتروشیمی نیز که سالها به همت این اداره تهیه و منتشر شده است، نقش مهمی در انعکاس فعالیت ها و سیاست های صنعت پتروشیمی داشته و دارد.

به هرحال هاب سوم پتروشیمی که در استان محروم سیستان و بلوچستان در حال ساخت است، از مناظر مختلف نیازمند بررسی، تحلیل و تهیه گزارشات دارد. قرار است در این هاب سالیانه قریب به 25 میلیون تن محصولات پتروشیمی تولید شود که از این میزان 23 میلیون تن صادراتی است و این یعنی چیزی نزدیک به یک سوم کل صادرات صنعت پتروشیمی کشور با سابقه ای بیش از 50 سال. در این هاب نزدیک به 17000 فرصت شغلی مستقیم و بیش از 2 برابر این رقم شغل غیرمستقیم ایجاد خواهد شد و این برای استان سیستان و بلوچستان که خشکسالی سال های اخیر سبب بیکاری و مهاجرت بسیاری از نیروهای کار به سمت شهرهای بزرگ شده است و بعضا موجبات سوء استفاده اشرار و گروهک ها از بیکاری جوانان شده است، واقعا یک نعمت است. بی شک از فرصت های شغلی ایجاد شده نه تنها افراد بومی که نیروهای کار استان های همجوار، فارغ التحصیلان جوان و نیز متخصصین مجرب نیز استفاده خواهند نمود. بررسی آثار این حجم اشتغال، تولید، امنیت ایجاد شده به واسطه آن، اثرات بر تولید ملی و صادرات کشور و... از همه نظر قابل بررسی و تحلیل می باشد. در این شهرک، بیش از 30 واحد صنایع پایین دستی و بزرگترین پارک HSE منطقه و مرکز بین المللی آموزش آتش نشانی منطقه ایجاد خواهد شد. این مجموعه به گرمی دست تحلیل گران، اصحاب رسانه و صاحب نظران این حوزه را در جهت انعکاس فعالیت ها و تحلیل موضوعات مختلف می فشارد.

ایمیل را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید

لوگو-پیام پترو

سایت اطلاع رسانی روابط عمومی

شرکت ملی صنایع پتروشیمی