وزیر نفت در همایش آی.پی.اف. بر نقش رگولاتوری ان.پی.سی. تاکید کردند، این نقش چه تعریفی دارد و آیا این امر به معنای تغییر نقش پتروشیمی در آینده است؟
نقش پتروشیمی در شرایط جدید سیاست گذاری، هدایت، حمایت و نظارت است و بخش رگولاتوری در بحث نظارت می گنجد. نظارت ممکن است در بخش های مختلف اتفاق بیافتد مانند محیط زیست، سلامت ارکنان، ایمنی و ایجاد انحصار و ... است منتها بحث رگولاتوری بحثی نیست که بتوان به سرعت به آن ورود کند چراکه همه بخش ها متولی دارد. برای مثال سازمان محیط زیست بر مسایل زیست محیطی، وزارت صنعت، معدن و تجارت روی انحصار نظارت دارد و ..
واقعیت این است که هیچ کدام از این سازمان به آگاهی لازم را نسبت به صنعت پتروشیمی ندارند و تنها شرکت ملی صنایع پتروشیمی در این زمینه متخصص است و برای ورود این مجموعه به قانون نیاز هست. بنابراین درحال مذاکره هستیم تا وزارت خانه های زیربط انجام می دهیم تا ببینیم چگونه می توانیم در این مقطع نقش آفرینی داشته باشیم تا ان شالله لایحه ای را به دولت و مجلس ببریم تا بحث رگولاتوری قانونمند شود.
لایحه مورد نظر برای قانونی شدن نقش رگولاتوری ان.پی.سی. چه زمانی ارائه می شود؟
هنوز اتفاق نظر روی این نظرات نیست، من یک نظراتی دارم، وزارت نفت یک نظراتی دارد اما امیدوارم سال آینده لایحه را به مجلس ارائه دهیم.
آیا با تصویب قانون، وظایف نظارتی از دیگر ارگان ها گرفته شده و تنها بر دوش ان.پی.سی. خواهد بود، یا خیر؟
شاید ایده آل این باشد که ما به عنوان بازوی کمک کننده آن وزارت خانه ها عمل کنیم ولی حضور ما در این صحنه باید رسمیت پیدا کند و اینگونه نباشد که هرگاه خواستند به نظر ما توجه کنند. به دلایل زیادی الان شرکت های خصوصی شده با هم اختلاف هایی پیدا می کنند که هیچ کس در کشور غیر از کارشناسان پتروشیمی نمی توانند این مشکلات را حل کنند. هم اکنون نیز بعضا شرکت ها درمورد مشکلات خوراک که با یکدیگر دارند به ما مراجعه می کنند و برایشان حل می کنیم ولی مسایلی که دیگر وزارت خانه ها درگیر آن هستند را باید مشترکا انجام دهیم که این کار نیاز به تعامل دارد و باید راه آن را پیدا کنیم.
جناب آقای مهندس شعری مقدم، تا کنون از جانب خصوصی شدن و در پی آن گسستن شرکت های پتروشیمی، این صنعت چقدر متضرر شده است؟ آیا رگولاتوری می تواند به نظارت و انسجام پتروشیمی کمک کند؟
یکی از ضربه ها به صنعت مربوط به واگذاری پتروشیمی ها به سازمان هایی است که علاقه به پتروشیمی نداشتند؛ از سوی دیگر واحدهایی به دو بخش خصوصی مختلف واگذار شده است که یکی خوراک دیگری را تامین می کرد و قانونی نیز درنظر گرفته نشده که خوراک چگونه تخصیص یابد؛ در این بین برخی به خاطر منفعت طلبی اختلال در خوراک ایجاد می کنند. در این موارد ورود می کنیم و تلاش می شود با قدرتی که داریم در روابط شرکت ها تعادل ایجاد کنیم.
یک مورد دیگر که بسیار بد درنظر گرفته شده است مربوط به کارکنان این صنعت می شود که همه کارمندان شرکت ملی نفت ایران بودند و عضو صندوق بازنشستگی نفت هستند و ناگهان این ارتباط قطع شده است؛ هم اکنون 2 مشکل عمده پیش آمده که مورد اعتراض کارکنان هم هست. یکی از مشکلات این است که اگر این شرکت های خصوصی شده کسورات خود را به صندوق بازنشستگی نفت ندهند، چه قدرتی وجود دارد که این آن ها را وادار به پرداخت کسورات کند؟
یکی از مشکلات دیگر ممنوعیت انتقال کارکنان واحدهای خصوصی شده به دولت است. این تصمیم، تصمیمی عجولانه و اشتباه است. برای کارکنان صنعت نفت بسیار هزینه شده تا تجربه بدست آوردند و بسیار ارزشمند هستند. زمانی که من در پتروشیمی بندر امام بودم، این مجتمع را دوباره ارزیابی کردیم و کارشناس، ارزش 3 میلیارد و 600 میلیون دلاری را برای این شرکت تعیین کرد که به نظر بالا بود اما در جواب گفت که "تجهیزات و سخت افزارها 1 میلیارد و 800 میلیون دلار است و به همین میزان نیز ارزش کارکنان، تجربه کارکنان، مهارت ها و برند شرکت بندر امام است. این مساله نشان می دهد که کارکنان ارزش دارند و ما نسبت به آن بی توجه هستیم. چند وقت پیش یک آتش نشانی می خواست از شرکت پلیمر آریاساسول که خصوصی شده بود به پالایشگاه های پارس جنوبی برود و همه راضی بودند اما امکان این انتقال نبود. بسیار حیف است دولت و کشور را از آدمی که برای مهارت آن بسیار خرج شده، محروم کنیم. به نظر من می توان اجازه داد که اگر در صنعت نفت به وجود کارکنانی که در پی خصوصی سازی از مجموعه دولت جدا شده اند، نیاز بود، دوباره برگردند.
آقای مهندس با توجه به مزیت های این صنعت، نقش پتروشیمی در اقتصاد کشور چیست؟
هنوز ما ورزیدگی لازم را برای بازی خوب این نقش را به دست نیاورده ایم. تجربه ما در این است که خودمان صنعت را ایجاد کنیم و توسعه دهیم و سپس واگذار کنیم. بنابراین درحال آماده سازی ذهن خود برای پذیرش محیط جدید هستیم چرا که این محیط برایمان ناشناخته است. ما محیط سابق خود را بسیار بیشتر دوست داریم.
با توجه به اطلاعاتی که در اختیار داریم می توانیم به سرمایه گذاران کمک کنیم که در چه واحدهایی می توانند برای سود بیشتر ورود کنند و چگونه می توانند مشکلات خود را حل کنند. می توانیم تکیه گاهی برای سرمایه گذاران باشیم.
به نظر می رسد ما وقتی می توانیم خوب نقش آفرینی کنیم که یک سری اختیارات را از نظام و دولت بگیریم. به عنوان مثال شاید بهتر باشد قیمت خوراک را ما تعیین کنیم تا برای سرمایه گذاری انگیزه ایجاد شود ولی فعلا با اختیارات محدودی که داریم تلاش می شود با دانش و تجربه خود به سرمایه گذاران کمک کنیم.
فرمول قیمت خوراک ظاهرا نهایی شده است، تعیین نرخ خوراک اکنون در چه مرحله ایست؟ آیا ان.پی.سی. جدا از فرمول پیش رو خواهان تعیین قیمت خوراک است؟
معتقد هستم قیمت خوراک را بهتر است سازمانی غیر از تولیدکننده خوراک مشخص کند چرا که به طور منطقی، تولیدکننده خوراک تلاش می کند، آن را با قیمت بیشتری بفروشد و این کار حق آن است لذا سازمانی که منافعی از بابت فروش خوراک ندارد باید قیمت خوراک را تعیین کند مانند سازمان مدیریت برنامه ریزی. ما نیز می توانیم سازمان را راهنمایی کنیم.
با اشاره به این که ان.پی.سی. می تواند با ایجاد زیرساخت، سرمایه گذار را تشویق به سرمایه گذاری کند، یادآور شد: هیچ جای دنیا به سرمایه گذار نمی گویند زیرساخت ایجاد کند بلکه دولت زیرساخت را ایجاد کرده و پیشنهاد سرمایه گذاری کند. ما باید بتوانیم در این بخش سرمایه گذاری و زیرساخت ایجاد کنیم. اکنون به دلیل مشکلات دولت این امر عملی نیست.
بر اساس قانون 70 درصد از مبلغ فروش شرکت هایی که واگذار می شوند باید برای ایجاد زیرساخت در اختیار شرکت مادرتخصصی قرار گیرد اما این کار هنوز انجام نشده است چراکه دولت همچنان مشکل مالی دارد و نمی تواند حقی که متعلق به ماست را پرداخت کند.
صنعت پتروشیمی 51 ساله شده است، این صنعت را با تجربه 51 ساله چگونه می بینید و اتفاقات مهم این صنعت در این اواخر و در آینده نزدیک چیست؟
در دوران تحریم و این اواخر کار زیادی نمی توانستیم انجام دهیم. مشکلات ارزی یک سری طرح ها دردولت هشتم حل شده بود که تلاش کردیم مانعی برای توسعه آن ها ایجاد نشود بر این اساس در سال جاری 4.5 میلیون تن و در سال آتی 4.7 میلیون تن به ظرفیت صنعت فزوده می شود. امیدواریم با برداشته شدن تحریم ها مشکلات سرمایه گذاری حل شود.
با اشاره به لزوم حمایت طرح های پیشرو و ایجاد امید، گفت: باید یاس و ناامیدی را تبدیل به امیدواریم کنیم و از سوی دیگر سازمان باید پذیرای شرایط جدید شود. با این اقدامات می توانیم برای ورود به پساتحریم آماده می شویم.
مهندس شعری مقدم درمورد رضایت خود از توسعه صنعت پتروشیمی در 10 سال گذشته گفت: خیر، اگر قرار بود رشد خوبی اتفاق بیافتد به جای 60 میلیون تن باید ظرفیت تولید 100 میلیون تن محصولات پتروشیمی را می داشتیم؛ نداریم.
به عقب برگشتیم؟
خیر. صنعت پتروشیمی به عقب برنگشته اما قطار توسعه این صنعت که به سرعت پیش می رفت با شدت تحریم ها مواجه شده و لوکوموتیو از کار می افتد، این قطار تحت سرعت اولیه خود تا زمانی که مانع نباشد جلو می رود و بعد می ایستد اما اکنون در دولت تدبیر و امید، خوشبختانه قطارتوسعه با یک لوکوموتیو جدید و غیر دولت در حال راه اندازی است.
مهمترین اتفاقات صنعت پتروشیمی در زمان اخیر و آینده نزدیک چیست؟
مهمترین اتفاقات در زمینه طرح های پتروشیمی مربوط به رسیدن به مرحله بهره برداری واحد 2 کاویان، پتروشیمی کردستان، پتروشیمی لرستان، پتروشیمی مهاباد و واحد شیراز است.
از سوی دیگر برگزاری همایش های آی پی اف به ویژه 2 دوره اخیرو کسب مقام بیستم افراد تاثیرگذار در صنعت پتروشیمی جهان توسط مهندس پیوندی در گزارش آیسیس، برگزاری ایران پلاست که انتظار می رود رونق خوبی داشته باشد و سیل ورود شرکت های خارجی به ایران برای بررسی شرایط سرمایه گذاری، اتفاقات خوب گذشته و پیش رو این صنعت هستند.
اتفاقات خوبی رخ می دهد اگر افراد کج اندیش، کارهای نابخردانه ای نکنند اتفاقات خوبی می افتد و از این پس آینده درخشانی را برای توسعه صنعت پتروشیمی می توان متصور بود.