بورس کالا در به تعادل رساندن معامله ها در شرایط اقتصادی کنونی کشورمان به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران اقتصاد ایران نقشی مهم را ایفا می کند و با توجه به ابزارهای متنوع برای معامله، اکنون این بورس محلی مطمئن برای فروشندگان و خریداران است.
اقتصاد ایران این روزها در حال ورورد به شرایطی جدید است و در این مسیر همزمان با افزایش علاقه مندی به سرمایه گذاریهای جدید درصنعت پتروشیمی کشورمان، بازار سرمایه و بورسهای کشور می توانند درآینده اقتصاد ایران بیش از گذشته نقش آفرین باشند.
با توجه این که کشورمان در مسیر توسعه اقتصادی قرار گرفته است باید گفت که کارکرد بورس کالا در رونق اقتصادی کشور و معامله های شفاف می تواند در مسیر خروج از رکود و نیز وجود برخی رانتها جلوگیری کند و همگام با روند رو به رشد توسعه اقتصادی بازارهای مختلف به سوی شفاف شدن گام بردارند.
اکنون بورس کالای ایران به عنوان محلی مطمئن و شفاف برای انواع معامله ها جایگاه واقعی خود را در بازار سرمایه و در نگاهی کلان در اقتصاد کشور به دست آورده است و معامله انواع محصولات نفتی و پتروشیمی در این بورس به طور منظم و شفاف در حال انجام است و با توجه به آمارهای موجود، حجم معامله ها افزایش یافته و رانت در برخی محصولات کاهش محسوسی را تجربه کرده است .
اعتماد دولت یازدهم به ساز و کار شفاف و عملکرد تحت نظارت بورس کالا در مصوبه های ابلاغ شده از سوی دولت آشکار است و بورس کالا با فرهنگسازی توانسته است که ابعاد تاثیرگذار فعالیت اقتصادی را برای نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز کشور آشکار کند.
با توجه به جایگاه بورس کالا به عنوان قطب مبادلات محصولات پتروشیمی و افزایش سودآوری فروش وهمچنین شفافیت بسیار بالای این شیوه معاملاتی در کنار تمایل دولت به تقویت واحدهای پایین‌دستی، توجه هرچه بیشتر و بهتر به این بازار رسمی بیش از پیش از سوی تحلیلگران توصیه می‌شود.
در این میان، متولیان امر در وزارت امور اقتصادی و دارایی تاکید دارند که خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا مورد تایید نیست و در این راستا وزارت صنعت، معذن و تجارت دیدگاه های خود را اعلام کرده است و می توان بازنگری هایی را انجام داد ودر این مسیرتغییرروشهای خرید و فروش و بازبینی در نحوه معامله ها قابل بررسی است ولی خروج کامل معامله محصولات پتروشیمی از بورس کالای ایران مطرح نیست.
کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که بورس کالای ایران در مسیر رشد و تعالی خود قرار دارد و براساس سند جامع استراتژیک، آینده و جایگاه مناسبی برای آن در اقتصاد ملی قابل تصور است و با توجه به این که یکی از کارکردهای بازار سرمایه شفافیت آن است، بورس کالا به عنوان یکی از بورسهای کشور، نقشی پررنگ در مبادلات کالاهای مختلف با محوریت نظام قیمتگذاری شفاف دارد.
امروز با توجه به اطمینان خریداران و فروشندگان از کارکرد مطمئن رینگهای مختلف بورس کالای ایران می توان گفت که این بورس به دلیل نظارتهای موجود بورسی کاملا شفاف است.
اکنون نیز با توجه به فضای مثبت ایجاد شده در کشور، بورس کالای ایران آمادگی دارد با توجه به زیرساختهای مطلوب ایجادشده، در دوران پساتحریم نقش بیشتری در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند و در این مسیر مدیران بورس کالا اعلام کرده اند که همه زیرساختها برای دوران پساتحریم آماده است و این بورس می خواهد در اقتصاد ایران بیش از گذشته نقش آفرین باشد.
محصولات مختلف پتروشیمی و نیز فرآورده‌های نفتی افزون بر دیگر کالاهای صنعتی و کشاورزی در بورس کالا اکنون در حال معامله هستند و رینگ صادراتی این بورس می‌تواند اکنون و همزمان با پایان تحریمها در زمینه صادرات بیش از پیش فعال شود.
فعالان صنعت پتروشیمی بر این اعتقاد هستند که چون در حال حاضرهیچ زیرساخت مناسبی برای معامله محصولات پتروشیمی در بازار آزاد وجود ندارد، ضروری است دولت مانند گذشته حمایت های لازم را از صنایع پایین دستی در راستای تقویت معاملات محصولات پتروشیمی دربازار شفاف بورس انجام دهد و از سوی دیگر با توجه به این که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان در بورس کالابا آرامش خیال معامله می کنند و از طریق این بورس دریافت مواد اولیه براساس قانون و در زمان مقرر انجام می شود، خریداران نسبت به کیفیت محصولات دریافت شده اطمینان خاطر دارند.
کارشناسان بورس بر این اعتقاد هستند که با عزم جدی دولت تدبیر و امید، بدون شک بورس کالا هرچه بیشتر نقش کامل خود را در تخصیص بهینه منابع و افزایش هر چه بیشتر توان رقابت بنگاههای اقتصادی ایفا خواهد کرد و نتایج آن سبب بهبود شرایط کلان اقتصاد کشور خواهد شد.
در این میان، نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که امکان معامله با روشهای متنوع در قالب قراردادهای بلندمدت با شرایط مختلف در بورس کالا وجود دارد و اقتصاد ایران که در حال گذر از رکود است، با بهره گیری از روشهای نوین معاملاتی موجود می تواند به صورت شفاف گام در مسیر رشد بگذارد واستفاده از روشهای قدیمی فروش محصولات پتروشیمی به اعتقاد بسیاری از کارشناسان می تواند چالشهای مختلفی رادرپی داشته باشد.
سید فواد نبوی