در دهه 1980 تلاشهای کیفی در کشورهای ژاپن و آمریکا با استفاده از مدل های جایزه دمینگ و مدل مالکوم بالدریج آغاز گردید . بنیاد مدیریت کیفیت اروپا در سال 1988 در بروکسل ( بلژیک ) توسط 14 شرکت بزرگ اروپایی تاسیس گردید. در سال 1991 مدل تعالی EFQM متولد شده و در سال 1992 اولین جایزه کیفیت اروپا توسط پادشاه اسپانیا در مجمع EFQM مادرید اعطا گردید . تا سال 1995 بنیاد مدیریت کیفیت اروپا توجه اصلی خود را به سازمانهای تجاری که دارای کسب و کار بزرگ بودند ، معطوف نموده بود . ولی پس از آن مشخص گردید که این مدل برای بخشهای عمومی و سازمانهای کوچک ( دولتی و خصوصی ) نیز کاربرد دارد .
از سال 2005 تاکنون نیز با توجه به موفقیت مدل سرآمدی EFQM ، بنیاد مدیریت کیفیت اروپا در حال توسعه چارچوبهای خاص در موضوعات مدیریتی می باشد . بنا به اذعان آقای ژاک دلورز ( رئیس وقت جامعه اروپا )، داشتن کیفیت تنها یکی از پیش نیازهای موفقیت شرکتها و موفقیت رقابتی جامعه اروپا بوده و دستیابی به سرآمدی منوط به حرکت متوازن در تمامی زمینه های کسب و کار و مدیریت می باشد.
سرآمد شدن یک سازمان، فرایند پیوسته ایست که با برنامه ریزی و هدفگذاری آغاز می شود و در طول مسیر با ارزیابی های مداوم و استفاده از اهداف از پیش تعیین شده، نواقص و نارسایی ها شناسایی و با اصلاحات لازم، حذف موانع و تقویت نقاط قوت انجام می شود. نقطه شروع هر تغییر و بهبودی، درک و شناخت کامل از وضعیت موجود سازمان و پیدا کردن مشکلات آن است. تغییرات به وجود آمده در اقتصادجهانی و تلاش های انجام شده توسط سازمان جهانی (WTO) در راستای جهانی کردن اقتصاد و افزایش رقابت ،کشورهای مختلف اعم از توسعه یافته و یا در حال توسعه را به این باور رسانده است که برای حضور و بقا در بازارهای منطقه ای ، جهانی و حتی داخلی باید توان و قابلیت رقابت پذیری صنایع و سازمان و سازمان های خود را افزایش دهند.
در طی سالیان گذشته چند مدل مختلف برای سرآمدی و تعالی سازمان در سطح ملی و بین المللی مطرح شده است که از مهمترین آن ها می توان به الگوی "مالکوم بالدریج" در آمریکا و مدل "EFQM" در اروپا اشاره کرد. این مدل ها برای برنامه‌ریزی، حرکت به سمت سرآمدی و ارزیابی سرآمدی، در بیشتر شرکت ها و سازمان های دنیا مورد پذیرش به کمک مدیران می آیند تا آنها را در شناخت دقیق تر سازمان خود یاری کنند. امروزه مدل های تعالی سازمانی ، کاربرد وسیعی پیدا کرده اند. رهبران سازمان ها در اغلب کشورهای پیشرفته و در حال توسعه جهان، این مدل را برای غلبه بر چالش های مدیریتی خود به کار می گیرند.
مدل تعالی سازمانی در ایران
در ایران نیز از یک دهه پیش با این مدل ها آشنا شده و آنها را به عنوان چارچوبی برای مدیریت بر سازمان خود برگزیده اند. انتخاب رویکردهای مناسب و هم سوسازی و یکپارچه نمودن آنها با یکدیگر و تلاش برای استقرار مدیریت مبتنی برفرآیندها و دستیابی به نتایجی که دربرگیرنده رضایت کلیه ذینفعان ساز مان می باشد از خصوصیات مدل های تعالی می باشد و وقتی که با خودارزیابی نیز همراه شود ، نقاط قوت و زمینه های قابل بهبود را آشکار ساخته و براساس آن برنامه های بهبود تعریف می شود و با اجرای برنامههای بهبود، اثربخشی رویکردها ارتقاء یافته و اهداف سازمانی تحقق می یابد .
از جمله مدل های تعالی سازمانی پرکاربرد در کشور مدل تعالی بنیاد کیفیت اروپاست که در سال 2013 آخرین ویراش آن منتشر گردیده است.