برخی از فعالان بازار معتقدند، قیمت های رزین های استایرنیک آسیا احتمالا در فصل اول سال 2018 کاهش خواهد یافت زیرا انتظار می رود که میزان فعالیت بازیگران در راستای زنجیره عرضه در بازار کاهش یابد.
همچنین با توجه به تعطیلات ماه قمری جدید در چین در اواخر ماه ژانویه معاملات این محصول نیز در هفته های گذشته کاهش یافته است.
یکی از معامله گران که در بازار چین فعالیت می کند در این باره می گوید: «برای بازار هم خوب است که معاملات برای مدت زمان کوتاهی متوقف شوند و ذخایر موجود در دست معامله گران و توزیع کنندگان متعادل شود.»
از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به بعد قیمت انواع رزین های استایرنیک در بازارهای جهانی با یک روند افزایشی مواجه شده بود که این روند در فصل اول سال 2017 اندکی ملایم تر شد و پس از آن نیز با افت و خیز ادامه داده است اما هیچگاه روند مداوم کاهشی را تجربه نکرده است.
انتظارات ناشی از رشد اقتصادی بالاتر برای ایالات متحده آمریکا که همراه با برنامه های پیشنهادی مختلف از سوی دولت ترامپ بوده است و قرار است که این برنامه های با مخارج مالی سنگین اجرا شود، باعث شده است که قیمت بسیاری از محصولات و فرآورده های پتروشیمی در بازارهای منطقه ای و جهانی روند صعودی داشته باشد.
آکریلونیتریلبوتادیناستایرن[1](ABS)آسیا با یک رشد قابل توجه از 1400 دلار آمریکا به ازای هر تن در بازار شمال شرق آسیا به قیمت 1800 دلار آمریکا به ازای هر تن رسید.
دلیل این افزایش قیمت در واقع افزایش تمایل معامله گران به خرید این محصول بوده است، ضمن اینکه انتظار می رود این روند افزایش تقاضا برای چند ماه دیگر نیز ادامه داشته باشد. میزان تقاضای مصرف کنندگان نهایی این محصول تاثیر چندانی بر بازار نداشته است زیرا فصل تولید برای صادرات در چین در ماه اکتبر به پایان رسیده است.
آکریلونیتریلبوتادیناستایرن در لوازم خانگی، لوازم خانگی برقی، انواع اسباب بازی و نیز در صنعت خودروسازی و بخش ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.
سایر رزین های استایرنیک مانند پلی استایرن(PS) روزهای سختی را پشت سر گذاشته اند تا بتوانند خود را با این روند صعودی هماهنگ کنند. با این وجود، اکثر عرضه کنندگان در به کارگیری این اطلاعات در تحلیل روند آتی ناموفق بوده اند.
بر اساس اطلاعات به دست آمده از فروشندگان، افزایش قیمت ناشی از افزایش تقاضا دیری نخواهد پایید زیرا تقاضا معمولا در اوایل سال میلادی جدید کاهش می یابد و در فصل دوم سال شاهد روند ملایم افزایش قیمت ها خواهیم بود.
یکی از تولیدکنندگان تایلندی در این باره می گوید: «به منظور حفظ حاشیه سود مناسب، در آغاز هر هفته باید روی قیمت های بالاتر هدفگذاری کنیم.»
اگرچه به این دلیل که در فصل چهارم قیمت ها نسبت به سه ماه گذشته نوسان بیشتری داشته اند، برخی از فروشندگان انتظار دارند که حتی در فاصله زمانی بین ماه های ژانویه و مارس نیز دستیابی به سود بالاتر تقریبا غیر ممکن است.
یکی از معامله گران در بازار شمال شرقی آسیا در این باره معتقد است: «قیمت های پلی استایرن در بالاترین سطح قیمتی در سال گذشته قرار دارند، اما اگر این افزایش قیمت ها ادامه داشته باشد احتمالا خریداران این محصول به دنبال سایر رزین هایی خواهند بود که قیمت پایین تری داشته باشند.»
رزین های پلی استایرن در بسته بندی، انواع اسباب بازی، لوازم خانگی الکتریکی و گستره وسیعی از محصولات مصرفی مورد استفاده قرار می گیرند.
نمودار 1- روند تغییرات قیمتی آکریلو نیتریل بوتادین استایرن(ABS)، پلی استایرن(PS)
منبع: ICIS 2016
پلی استایرن انعطاف پذیر (EPS) در میان رزین های استایرنیک بالاترین میزان تقاضا را داشته است، ضمن اینکه میزان فروش و در نتیجه سود فروشندگان این محصول نیز به شدت کاهش یافته است. عرضه کنندگان میزان محصول تولیدی خود را با نرخ عملیاتی متوسط به کمتر از 50 درصد کاهش داده اند.
بخش مهم ساخت و ساز در شمال شرقی و شرق چین با شروع فصل سرما در این بخش ها معمولا با کاهش چشمگیری روبرو می شود. یکی از معامله گران تایلندی در این باره می گوید: «معمولا با سرد شدن هوا و شروع فصل زمستان تقاضا برای EPS کم می شود و با گرم شدن هوا شاهد افزایش تقاضا برای این محصول خواهیم بود.
علاوه بر صنعت ساخت و ساز، صنعت بسته بندی نیز از متقاضیان EPS است که تولید این بخش نیز با اتمام فصل تولید برای صادرات کم می شود. یکی دیگر از تولیدکنندگان تایوانی در این باره می گوید: «احتمالا از فصل دوم سال میلادی شاهد افزایش تقاضا برای این محصول خواهیم بود.»
رزین های EPS در صنعت بسته بندی و همچنین به عنوان پنل های عایق در صنعت ساختمان سازی و جاده سازی مورد استفاده قرار می گیرند.
منومراستایرن
بر اساس شنیده ها از منابع بازار، انتظار می رود که قیمت های نقدی منومراستایرن به دلیل کاهش عرضه افزایش یابد.
کاهش هفتگی موجودی انبار در بازار کلیدی شرق آسیا باعث شده است که در مورد کمبود منابع لازم برای عرضه نگرانی های بسیاری به وجود اید. بر اساس داده های منتشر شده توسط ICIS میزان موجودی انبار از ماه اکتبر تاکنون به 80.000 تن رسیده است.
یکی از معامله گران چینی در این مورد می گوید: «کمبود عرضه در فصل اول سال آتی باعث افزایش شدید قیمت ها شده است.»
منومراستایرن در میان محصولات پتروشیمی بوده است که پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ در ایالات متحده آمریکا به طور متوسط روند صعودی داشته است. دلیل این اتفاق نیز انتظار رشد اقتصادی بسیار بالا برای آمریکا در نتیجه برنامه های اعلام شده از سوی دولت ترامپ بوده است.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی ICIS، در نیمه اول ماه دسامبر، قیمت های نقدی در چین به سطح 1.200 دلار آمریکا به ازای هر تن رسید، که این سطح از ماه اوریل سال گذشته تاکنون مشاهده نشده بود.
به تعویق انداختن زمان از سرگیری تولید در کارخانه هایی که تولید خود را متوقف کرده بودند باعث شد که این نگرانی در بازار ایجاد شود که میزان عرضه در حال کاهش غیر قابل جبران است و حتی بسیاری از فعالان بازار معتقد بودند که این روند تا چند ماه ادامه خواهد داشت. یکی از معامله گران مقیم سنگاپور در این باره معتقد است: «در نیمه اول سال وضعیت عرضه چندان رضایت بخش نخواهد بود.»
نمودار 2- روند تحولات قیمتی منومراستایرن در شمال شرق و شرق آسیا
منبع: ICIS 2016
همچنین چندین کارخانه در ایالات متحده آمریکا با اعلامیه توقف تولید مواجه شده اند که این تعطیلی به منظور تعمیر و نگهداری کارخانه خواهد بود که این امر نیز خود به کاهش عرضه این محصول دامن خواهد زد. همین امر باعث شده است که قیمت های فروش آتی این محصول نیز تحت تاثیر قرار گرفته و هر تن این محصول با 2 دلار آمریکا افزایش قیمت مواجه شود.
یک مصرف کننده نهایی در تایوان در این باره می گوید: «عرضه کنندگان به دلیل کاهش عرضه و به منظور جبران مافات تصمیم گرفته اند که قیمت قرارداد آتی این محصول را 2 دلار آمریکا افزایش دهند.» اما خریداران این قرارداها زیر بار نمی روند و با وجود اینکه تصدیق کرده اند که عرضه به شدت کاهش یافته است ولی حاضر نشده اند این میزان افزایش قیمت برای قراردادهای خود را بپذیرند.
با این وجود این خریداران انتظار دارند که در نیمه دوم سال و با توجه به پایان تعطیلات مربوط به تعمیر و نگهداری و نیز بهره برداری از چندین کارخانه جدید در چین، این کاهش عرضه جبران شده و آنها بتوانند با خیال راحت به تامین این محصول بپردازند.
یکی از مصرف کنندگان نهایی در بازار جنوب شرق آسیا در این باره می کوید: «عرضه استایرنمنومر در نیمه دوم سال آتی با کاهش کمتری مواجه خواهد بود.»
منومراستایرن یک ماده شیمیایی مایع است که برای ساختن رزین هایی مانند پلی استایرن(PS) و آکریلونیتریلبوتادیناستایرن(ABS) مورد استفاده قرار می گیرد، ضمن اینکه در تولید و ساخت لاستیک های مصنوعی مانند لاستیک استایرنبوتادین(SBR) و لاتکس استایرنبوتادین نیز کاربرد دارد.
پارازایلین
چشم انداز تولید پارازایلین (PA) در آسیا بستگی به ظرفیت جدید تولید اسید ترفتالیک (PTA)خالص دارد.
تحلیل بنیادی بازار پارازایلین آسیا احتمالا بستگی بسیار زیادی به ظرفیت های تولیدی جدید برای تولید اسید ترفتالیک خالص خواهد داشت. بازار این محصول احتمالا با کاهش عرضه مواجه خواهد شد مخصوصا در دوره افزایش تقاضا برای این محصول. این اتفاق به ویژه در محموله هایی که مسیر آنها از آسیا به شرق آسیا است با شدت بیشتری وجود خواهد داشت. تولیدکنندگان بر این عقیده هستند که عرضه پارازیلین ممکن است که در ماههای آتی کاهش یابد به دلیل اخبار مبنی بر بهره برداری از ظرفیت های جدید تولید اسید ترفتالیک خالص در صنایع پایین دستی که قرار است در نیمه دوم سال تولید خود را آغاز کنند.
نمودار 3- ظرفیت تولید جهانی پارازایلین
منبع: ICIS 2016
تولیدکنندگان همچنین در این مورد متفق القولند که به احتمال زیاد زمان بهره برداری از ظرفیت های جدید تولید پارازایلین به تعویق خواهد افتاد.
البته این پیش بینی پر بیراه نیست زیرا فاز 2 پترو ربیع با ظرفیت تولید 1.25 میلیون تن در سال در واحد پارازایلین، به تعویق افتاد و در فصل چهارم سال 2017 به بهره برداری رسید و احتمالا عرضه محصول آن به بازار حداقل تا پایان فصل اول سال 2018 طول خواهد کشید.
اما مجتمع پالایشگاهی و پتروشیمی Nghi Son ظرفیت جدید تولید خود را که میزان آن به 680 هزار تن در سال می رسد در فصل سوم سال 2017 به بهره برداری رسید و به رغم تاثیر آن بر عرضه، هنوز باعث افزایش چشمگیر عرضه نشده است.
در سال 2016، آسیا تنها شاهد به ثمر نشستن 1 میلیون تن ظرفیت جدید تولید پارازایلین بوده است که در هند به بهره برداری رسید. صنایع Reliance واحد تولید 2.25 میلیون تن در سال خود را در جمناگار و در ماه دسامبر افتتاح کرد.
نمودار 4- ظرفیت تولید پارازایلین در مناطق مختلف دنیا
منبع: ICIS 2016
به این ترتیب کل ظرفیت تولید پارازایلین در منطقه به 48 میلیون تن در سال خواهد رسید.
نمودار 5- مقایسه ظرفیت فعلی و ظرفیت جدید تولید پارازایلین
منبع: ICIS 2016
نمودار 6- مقایسه ظرفیت تولید پارازایلین در هند و خارومیانه
منبع: ICIS 2016
در سال 2017، ظرفیت تولید جدید پارازایلین به میزان 4/3 میلیون تن در آسیا نیز به بهره برداری رسید. صنایع Reliance نیز برنامه ریزی کرده است که به زودی به طور کامل از ظرفیت جدید تولیدی خود بهره برداری کند و پترو ربیع نیز به زودی خط های تولید جدید خود را کار خواهند گرفت.
نمودار 7- ظرفیت تقاضا و تولید پارازایلین به تفکیک منطقه
منبع: UOP & SRA-CCI
جدول 1- ظرفیت های جدید تولید پارازایلین در مناطق مختلف ( تن در سال)
شرکت Hanwah Total نیز قرار است که ظرفیت تولید 1 میلیون تنی خود را در خط تولید شماره 2 پارازایلین خود به میزان 20 درصد افزایش دهد و این کار را قرار است از طریق یک پروژه 2 ماهه تعطیلی خط تولید انجام دهد. سایر واحدهای کلیدی تولید پارازایلین مانند Singapore’s Jurong Aromatics Corp نیز احتمال دارد که از واحد تولید جدید پارازایلین خود با ظرفیت تولید 800 هزار تن در سال بهره برداری کند، ضمن اینکه این شرکت هیچ دوره تعطیلی نخواهد داشت.
یک تولیدکننده آسیایی در این زمینه این طور اظهار نظر کرده است: «پالایشگاه هایی که با استفاده از نفتا کار می کنند در سال 2016 از سود بسیار بالایی بهره بردند. زیرا ظرفیت های تولید جدیدی در این سال به کار گرفته شد. حال باید منتظر باشیم و ببینیم که آیا با شرایط جدید آیا باز هم سود این تولیدکنندگان در همان سطوح بالا باقی خواهد ماند یا نه.»
منابع بازار با اشتیاق فراوان منتظر این بودند تا ببینند که آیا واحدهای پایین دستی تولید PTA در چین مانند Huabin، FulingPengawei و Xuanglu Petrochemical سر موقع تولید خود را آغاز خواهند کرد یا خیر.
اخبار ضد و نقیضی در این مورد وجود دارد که ممکن است این شرکت های هیچگاه نتوانند به تولید بپردازند زیرا هیچ برنامه و مکانی برای فروش وجود نداشت، و موضوعات مربوط به حمل و نقل و پشتیبانی نیز هزینه های عملیاتی آنها را افزایش خواهد داد.
همچنین بحث و جدل بین یک صاحب پالایشگاه دولتی و مالک مجتمع پتروشیمی Xianglu در مورد میزان ذخایر نگهداری شده باعث شد که شانس های موجود در مورد زمان آغاز به کار این مجتمع ها از بین برود. اگرچه، منابع آگاه بر این باور بودند که احتمال بسیار زیادی وجود دارد که Huabin از خط جدید تولید PTA خود با ظرفیت 4/1 میلیون تنی بهره برداری کند، زیرا مالکان جدید آن بسیار مشتاق هستند که با افزایش فروش این کارخانه بتوانند بخشی از پولی که برای خرید آن داده اند را جبران کنند. همچنین وجود اختلاف قیمت بین PX و PTA باعث ایجاد انگیزه برای شروع به کار مجدد این مجموعه خواهد بود.
معامله گرانی که محموله های پارازایلین داشتند تمایل بسیار زیادی به افزایش قیمت این محصول دارند، و امیدوارند که با آغاز به کار این واحدهای مهجور تولید PTA به معنی تقاضای بیشتر برای واردات این محصول به چین خواهد بود، زیرا روندهای داخلی تجارت PX نیز شاهد نغییرات ملموسی خواهد بود.
یک رشته جدید عرضه زایلین ترکیبی با گریدایزومری نیز در شرکت Hyundai Chemicals با ظرفیت تولید 1 میلیون تن در سال به بهره برداری خواهد رسید و همین امر باعث شده است که این انتظار به وجود بیاید که روزهای بهتری در انتظار تولیدکنندگان پارازایلین بر پایه زایلین ترکیبی خواهد بود، شرکت هایی مانند LotteChemical و Hyundai Cosmo Petrochemical که قبلا شاهد اختلاف قیمت غیر اقتصادی زایلین ترکیبی و پارازایلین بوده اند.
اگرچه منابع آگاه می گویند که تولیدکنندگان پارازایلین بر پایه زایلین ترکیبی احتمالا نرخ های خود را افزایش خواهند داد، که در نتیجه هزینه عملیاتی تولید پارازایلین در آسیا را افزایش خواهد داد.
جدول 2- برنامه های تعطیلی به منظور تعمیر و نگهداری
منبع: ICIS 2016
نمودار 8- ظرفیت تولید پارازایلین و اسید ترفتالیک خالص در کل جهان
منبع: ICIS 2016
نمودار 9- ظرفیت تولید پارازایلین و اسید ترفتالیک خالص به تفکیک کشور
منبع: ICIS 2016
نمودار 10- اختلاف قیمت پارازایلین و اسید ترفتالیک خالص در سال های 2010 تا 2016
منبع: ICIS 2016
[1]Acrylonitrile-butadiene-styrene