119

صنعت پتروشیمی جهان در سال 2018

صنعت پتروشیمی جهان در سال 2018
(چهارشنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۷) ۰۸:۰۰

گردش مالی محصولات پتروشیمی در کل جهان در سال 2018

گردش مالی صنعت پتروشیمی جهان در سال 2018 بالغ بر 3.475 میلیارد یورو بوده است. میزان فروش جهانی محصولات پتروشیمی از 3.323 میلیارد یورو در سال 2017 به 3.475 میلیارد یورو در سال 2018 رسید و این بدان مفهوم است که میزان فروش این صنعت رشد 4.6 درصدی داشته است. چین با میزان فروش 1.293 میلیارد یورو هنوز هم بزرگترین تولیدکننده محصولات پتروشیمی در جهان است و در سال 2018 در حدود 37.2 درصد از کل فروش جهان را به خود اختصاص داده است. نمودار 1 میزان فروش محصولات پتروشیمی را در نقاط مختلف جهان نشان می دهد.

نمودار 1

منبع: Cefic Chemdata International 2018/ * بقیه اروپا شامل کشورهای سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین است/ ** نفتا یا توافقنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی/ *** آسیا به جز کشورهای چین، هند، ژاپن و کره جنوبی/ به جز مواردی که ذکر شده است صنعت پتروشیمی به جز صنعت تولید محصولات داروئی مدنظر است/ به جز مواردی که ذکر شده است منظور از EU، 28 کشور عضو اتحادیه اروپا است.

 

صنعت پتروشیمی اتحادیه اروپا با سهم 15.6 درصدی از کل فروش جهان رتبه دوم را به خود اختصاص داده است و پس از آن ایالات متحده آمریکا با سهم 13.4 درصدی در جایگاه سوم قرار گرفته است. در طول ده سال گذشته، رقابت در صنعت پتروشیمی جهان به کلی دگرگون شده است، زیرا در حال حاضر چین مقام نخست را در اختیار دارد- مقامی که زمانی اروپا با اقتدار آن را به خود اختصاص داده بود.

تحلیل ها نشان می دهد که کشورهای بریکس (BRICS) یعنی کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی روی هم رفته 44.1 درصد از کل فروش صنعت پتروشیمی جهان را به خود اختصاص داده اند. ابن بدان مفهوم است که تقریبا سه چهارم از کل فروش جهانی صنعت پتروشیمی به کشورهای بریکس، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا تعلق دارد. یک چهارم مابقی کل فروش جهانی صنعت پتروشیمی جهان نیز عمدتا توسط کشورهای نوظهور در آسیا شامل خاورمیانه تامین می شود.

فروش جهانی صنعت پتروشیمی به تفکیک کشور

چین همچنان در صدر جدول پروفروش ترین کشورهای جهان از نظر محصولات پتروشیمی قرار دارد. سطح فروش چین بیش از مجموع فروش نه کشور بعدی در این فهرست است یعنی به اندازه مجموع کشورهای عضو نفتا و اتحادیه اروپا فروش دارد.

در سال 2017، گردش مالی 30 کشور بزرگ تولیدکننده محصولات پتروشیمی روی هم در حدود 3.133 میلیارد یورو بوده است، که  این رقم 90.2 درصد از کل فروش جهانی در صنعت پتروشیمی بوده است. از 30 کشور بزرگ تولیدکننده محصولات پتروشیمی، دوازده کشور آسیایی هستند، که رقم فروش محصولات پتروشیمی شان 1.945 میلیارد یورو بوده است این رقم 56 درصد از کل ارزش بازار جهانی محصولات پتروشیمی است.

از همین 30 تولیدکننده برتر جهان 12 کشور هم اروپائی هستند، که میزان درآمد حاصل از فروششان بالغ بر 574 میلیارد یورو است، یعنی 16.5 درصد از کل ارزش بازار جهانی. پنج تا از این تولیدکنندگان نیز آمریکایی هستند، که میزان کل فروش محصولات پتروشیمی آنها بالغ بر 599 میلیارد یورو یا 17.2 درصد از کل ارزش بازار جهانی است. در نهایت استرالیا و اقیانوسیه نیز 0.4  درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص می دهند.

نمودار 2

منبع: Cefic Chemdata International 2018 / به جز مواردی که ذکر شده است صنعت پتروشیمی به جز صنعت تولید محصولات داروئی مدنظر است/ به جز مواردی که ذکر شده است منظور از EU، 28 کشور عضو اتحادیه اروپا است.

 

چشم انداز صنعت پتروشیمی جهانی به سرعت در حال تغییر است. چین در حال برنامه ریزی برای یک استراتژِی سیاست صنعتی بلندپروازانه است تا گام بعدی را برای توسعه صنعت پتروشیمی بردارد. این استراتژی در «برنامه پنج ساله سیزدهم[1]» چین برای صنعت نفت و پتروشیمی آمده است و با چشم انداز بلندمدت استراتژی ساخت چین [2]2025 نیز سازگار است.

برنامه چین این است که از جایگاه دومی خود را به جایگاه نخست و از یک «کشور بزرگ» به یک «قدرت بزرگ» در صنعت نفت و پتروشیمی تبدیل شود، و برای این منظور در فناوری های نوآورانه و تجارت و تسلط در بازارهای نوظهور پیشرو است.

فروش جهانی صنعت پتروشیمی به تفکیک منطقه

ارزش کل فروش محصولات پتروشیمی در اتحادیه اروپا به صورت مداوم رشد کرده است. کل فروش جهانی محصولات پتروشیمی از نرخ رشد آن پیشی گرفته است. سهم چین از فروش محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی به 37.2 درصد رسیده است. چین بزرگترین تولیدکننده محصولات پتروشیمی در جهان است.

نمودار 3- میزان فروش جهانی محصولات پتروشیمی به تفکیک منطقه

نمودار 3

منبع: Cefic Chemdata International 2018/ * بقیه اروپا شامل کشورهای سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین است/ ** نفتا یا توافقنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی/ به جز مواردی که ذکر شده است صنعت پتروشیمی به جز صنعت تولید محصولات داروئی مدنظر است/ به جز مواردی که ذکر شده است منظور از EU، 28 کشور عضو اتحادیه اروپا است.

 

اتحادیه اروپا به تدریج جایگاه نخست خود را از نظر میزان فروش در بازار جهانی از دست داده است و چین و بقیه کشورهای آسیایی (به جز ژاپن) جایگاه اروپا را از آن خود کرده اند. میزان مشارکت اتحادیه اروپا در فروش جهانی محصولات پتروشیمی به اندازه 11.9 صدم درصد کاهش یافته است از 27.5 درصد در سال 2007 به 15.6 درصد در سال 2017 رسیده است.

صنعت پتروشیمی اتحادیه اروپا هنوز یکی از پیشروان در جهان است، و بخش ابداع و نوآوری این صنعت بسیار فعال است. در حالی که حدود 90 درصد از رشد تولید ناخالص داخلی اروپا در دهه های آتی از خارج از اروپا تامین می شود، چالش اصلی این است که همچنان رقابتی باقی بماند. با استفاده از مزیت موجود در مورد فرصت های پیش رو در بازارهای نوظهور مستلزم این است که اتحادیه اروپا نقش رهبری در ایجاد شرایط چارچوبی جذاب داشته باشد که نقش این اتحادیه را در بازار جهانی بهبود بخشد.

سهم اتحادیه اروپا از بازار جهانی محصولات پتروشیمی

در سال 1997، میزان فروش محصولات پتروشیمی در اتحادیه اروپا بالغ بر 362 میلیارد یورو بود که این رقم 30.8 درصد از کل ارزش جهانی فروش محصولات پتروشیمی را شامل می شد. از آن زمان تا کنون فروش محصولات پتروشیمی به طور مداوم افزایش یافته است، و این بدان مفهوم است که ارزش محصولات پتروشیمی فروخته شده تقریبا 50 درصد افزایش یافته است.

فروش محصولات پتروشیمی در سطح جهان از سال 1997 تاکنون به طور قابل توجهی افزایش یافته است و از 1.172 میلیارد یورو به 3.475 میلیارد یورو رسیده است. در نتیجه چنین رشد چشمگیری در بازار محصولات پتروشیمی جهانی، سهم بازار اتحادیه اروپا در مقایسه با 20 سال گذشته تقریبا نصف شده است، و از 30.8 درصد در سال 1997 به 15.6 درصد در سال 2017 رسیده است.

این روندی است که انتظار می رود در آینده نیز ادامه داشته باشد. تحلیل داده ها نشان می دهد که رشد تقاضا برای محصولات پتروشیمی در چین و بسیاری دیگر از کشورهای نوظهور بسیار زیاد بوده است، در حالی که این نرخ رشد در اروپا و آمریکای شمالی کم شده است، جاهایی که اروپا بیشترین میزان فروش محصولات پتروشیمی را داشته است.

نمودار 4- سهم اتحادیه اروپا از بازار جهانی محصولات پتروشیمی

نمودار 4

منبع: Cefic Chemdata International 2018 / به جز مواردی که ذکر شده است صنعت پتروشیمی به جز صنعت تولید محصولات داروئی مدنظر است/ به جز مواردی که ذکر شده است منظور از EU، 28 کشور عضو اتحادیه اروپا است.

 

رشد کلی تقاضا برای محصولات پتروشیمی و تولید آنها و نیز رشد سریع در مناطق نوظهور به این مفهوم است که نرخ رشد صنعت پتروشیمی در اتحادیه اروپا در سال های پیش رو همچنان کند خواهد بود، این مساله بیشتر به دلیل بازارهای اشباع شده و جمعیت سالخورده این کشورها است. این در حالی است که پیش بینی می شود میزان مازاد تجاری اتحادیه اروپا همچنان بالا باشد.

علاوه بر افزایش رقابت در سایر مناطق، دلایل بالقوه دیگری نیز برای این کاهش نسبی وجود دارد، که اگر بخواهیم مقایسه کنیم عواملی مانند قیمت های بالای انرژی، فناوری عقب افتاده، افزایش ارزش ارز، هزینه های بالای نیروی کار، و افزایش سهم قانونی و مالیاتی را می توان نام برد. شدت تحقیق و توسعه در بخش، قیمت های انرژی و نرخ ارز تاثیر بسیار زیاد مقداری بر روی رقابت دارند.

شبکه جهانی جریان صادرات محصولات پتروشیمی مهم

این مرور مختصر بر جریان های تجارت محصولات پتروشیمی از یک ماتریس استفاده می کند، در حالی که کل جهان به 10 منطقه جغرافیایی تقسیم شده است: منطقه اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، چین، خاورمیانه، ژاپن، بقیه اروپا، بقیه آسیا، آمریکای لاتین، آفریقا و اقیانوسیه. کشورهای «بقیه اروپا» شامل سوئیس، روسیه، نروژ، ترکیه و اوکراین می شود. کشورهای اصلی در «بقیه آسیا» نیز شامل کره جنوبی، هند و سایر کشورهای نوظهور در آسیا (چین، ژاپن و خاورمیانه استثنا شده اند).

ماتریس تجارت

این ماتریس از کنار هم گذاشتن اطلاعات و داده های تجاری در بخش پتروشیمی به دست آمده است. مناطق صادراتی در سطرها و مناطق وارداتی در ستون ها آورده شده اند. مفهوم سطح i و ستون j این است که صادرات از منطقه i به منطقه j صورت می گیرد. قطر اصلی ماتریس (سلول های خاکستری) تجارت داخل منطقه ای را نشان می دهند (یعنی مثلا صادرات اتحادیه اروپا به اتحادیه اروپا). به منظور تحلیل عملکرد تجاری، جریان های مربوط به تجارت داخل منطقه ای در اینجا آورده نشده است.

تجارت داخلی

معمولا این طور گفته می شود که تجارت بین مناطق همسایه رقم چشمگیری است (به عنوان مثال، تجارت داخل اتحادیه اروپا)؛ این عدد عواملی همچون فاصله بین شرکای تجاری، هزنیه های حمل و نقل و وجود مرزهای مشترک را نشان می دهد.

جدول 1

منبع: Cefic Chemdata International 2018/ آسیا به جز چین، ژاپن و خاورمیانه/ اروپا به جز اتحادیه اروپا، که شامل روسیه، نروژ،ترکیه، سوئیس و اوکراین می شود./ به جز مواردی که ذکر شده است صنعت پتروشیمی به جز صنعت تولید محصولات داروئی مدنظر است/ به جز مواردی که ذکر شده است منظور از EU، 28 کشور عضو اتحادیه اروپا است.

 

نزدیکی بازارها یکی از مهم ترین عوامل در افزایش تجارت داخلی است. تحلیل داده های آماری نشان می دهد که میزان تجارت داخلی محصولات پتروشیمی در اتحادیه اروپا قابل توجه است، زیرا تقریبا 28 درصد از کل تجارت محصولات پتروشیمی در جهان بین کشورهای اتحادیه اروپا صورت می گیرد. در مقایسه با سایر مناطق تجاری، اتحادیه اروپا همچنین بزرگترین منطقه صادرکننده محصولات پتروشیمی در جهان است، که تقریبا 42 درصد از تجارت محصولات پتروشیمی در آن صورت می گیرد. به همین دلیل تجارت داخلی در اتحادیه اروپا، بزرگترین میزان تجارت داخل منطقه ای است.

تحلیل جریان های صادراتی محصولات پتروشیمی اصلی بین مناطق مهم نتایج زیر را نشان می دهد:

اتحادیه اروپا بزرگترین منطقه صادرکننده در جهان است: میزان صادرات محصولات پتروشیمی به بقیه کشورهای جهان (به جز تجارت داخلی اتحادیه اروپا) در سال 2016 بالغ بر 142.2 میلیارد یورو بوده است. منطقه اتحادیه اروپا 22 درصد از کل تجارت محصولات پتروشیمی را به خود اختصاص می دهد. چین چهارمین مقصد صادراتی محصولات پتروشیمی از جانب اتحادیه اروپا است، و پس از آن آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین قرار دارند. چهار منطقه اصلی صادرات محصولات پتروشیمی در جهان عبارتند از اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، بقیه آسیا و چین.

اتحادیه اروپا سومین واردکننده محصولات پتروشیمی در جهان است: ارزش محصولات پتروشیمی وارداتی به اتحادیه اروپا (به جز تجارت داخلی اتحادیه اروپا) در سال 2016 بالغ بر 89.7 میلیارد یورو بوده است. سهم اتحادیه اروپا از کل واردات محصولات پتروشیمی در جهان 14.2 درصد بوده است. سه مبدا اصلی وارداتی اتحادیه اروپا عبارتند از: ایالات متحده آمریکا، بقیه آسیا و بقیه اروپا.

مهم ترین بازارهای صادراتی محصولات شیمیایی (5 بازار برتر)

خلاصه نتایج پنج بازار صادراتی مهم محصولات پتروشیمی برای 10 منطقه جغرافیایی که در جدول 1 آورده شده اند، بر اساس اطلاعات مندرج در جدول 2 به شرح زیر است:

منطقه اتحادیه اروپا بزرگترین مقصد صادراتی برای ایالات متحده آمریکا است: تقریبا یک پنجم از صادرات محصولات پتروشیمی ایالات متحده آمریکا در بازار محصولات پتروشیمی اتحادیه اروپا فروخته می شود. بقیه آسیا (به جز ژاپن، چین و خاورمیانه) و آمریکای لاتین به ترتیب دومین و سومین مقصد صادراتی برای محصولات پتروشیمی ایالات متحده آمریکا هستند. چین هم چهارمین مقصد بزرگ محصولات پتروشیمی صادراتی ایالات متحده آمریکا است، که تقریبا 9 درصد از صادرات این کشور را به خود اختصاص می دهد. ایالات متحده آمریکا تقریبا 20 درصد از کل صادرات محصولات پتروشیمی جهان را از آن خود کرده است.

 جدول 2

منبع: Cefic Chemdata International 2018/ آسیا به جز چین، ژاپن و خاورمیانه/ اروپا به جز اتحادیه اروپا، که شامل روسیه، نروژ،ترکیه، سوئیس و اوکراین می شود./ به جز مواردی که ذکر شده است صنعت پتروشیمی به جز صنعت تولید محصولات داروئی مدنظر است/ به جز مواردی که ذکر شده است منظور از EU، 28 کشور عضو اتحادیه اروپا است.

 

منطقه اتحادیه اروپا دومین مقصد صادراتی برای محصولات پتروشیمی چین است: تجارت بین چین و کشورهای همسایه بسیار گسترده است. همانگونه که انتظار می رود، بازار بقیه آسیا بزرگترین مقصد صادراتی محصولات پتروشیمی چین است (47 درصد). بازار اتحادیه اروپا دومین بازار بزرگ صادراتی محصولات پتروشیمی چین است. 13 درصد از صادرات محصولات پتروشیمی چین در اتحادیه اروپا فروخته می شود. بنابراین پس از بازارهای آسیایی، بازار اتحادیه اروپا مهم ترین بازار برای چین است. بازار ایالات متحده آمریکا سومین مقصد صادراتی محصولات پتروشیمی چین است، که تقریبا 10 درصد از صادرات محصولات پتروشیمی چین را به خود اختصاص می دهد. چین تقریبا 14 درصد از صادرات محصولات پتروشیمی دنیا را در اختیار دارد.

ماتریس جهانی توازن تجاری محصولات پتروشیمی

تحلیل خلاصه ماتریس تجارت جهانی، که در جدول 3 مشاهده می کنید، در ادامه آمده است. توازن تجاری محصولات پتروشیمی برای هر منطقه از تفاضل صادرات و واردات به دست آمده است. البته مانند قبل تجارت داخل منطقه ای در محاسبات وارد نشده است.

با نگاهی به عملکرد تجاری محصولات پتروشیمی در هر منطقه نتایج زیر به دست می آید:

منطقه اتحادیه اروپا با فاصله زیاد بیشترین میزان مازاد تجاری را دارد: اتحادیه اروپا تنها منطقه ای است که با همه شرکای تجاری خود مازاد تجاری دارد. پنج منطقه ای که بیشترین مازاد تجاری را برای اتحادیه اروپا ایجاد می کنند عبارتند از بقیه آسیا، بقیه اروپا، آفریقا، آمریکای لاتین و ایالات متحده آمریکا. تقریبا 12 درصد از مازاد تجاری نیز توسط خاورمیانه و اقیانوسیه ایجاد می شوند. اگرچه تجارت با چین مازاد تجاری اندکی برای منطقه اتحادیه اروپا ایجاد می کند. منطقه اتحادیه اروپا با فاصله زیاد بیشترین میزان مازاد تجاری محصولات پتروشیمی را دارد و پس از آن ایالات متحده آمریکا قرار دارد.

 

جدول 3

منبع: Cefic Chemdata International 2018/ آسیا به جز چین، ژاپن و خاورمیانه/ اروپا به جز اتحادیه اروپا، که شامل روسیه، نروژ،ترکیه، سوئیس و اوکراین می شود./ به جز مواردی که ذکر شده است صنعت پتروشیمی به جز صنعت تولید محصولات داروئی مدنظر است/ به جز مواردی که ذکر شده است منظور از EU، 28 کشور عضو اتحادیه اروپا است.

 

بخش پتروشیمی ایالات متحده آمریکا دومین مازاد تجاری بزرگ دنیا را تولید می کند: پنج منطقه به لحاظ توازن تجاری خوب عمل کرده اند، یعنی میزان صادرات آنها بیش از وارداتشان بوده است. با مقایسه توازن تجاری محصولات پتروشیمی در همه مناطق در می یابیم که فقط پنج منطقه در تجارت محصولات پتروشیمی با دنیا مازاد ایجاد کرده اند: منطقه اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، ژاپن، خاورمیانه و بقیه اروپا. این مناطق عملکرد خوبی داشته اند، زیرا خالص صادراتشان مثبت است. بیشترین میزان مازاد تجاری محصولات پتروشیمی متعلق به اروپا است و پس از آن ایالات متحده آمریکا در جایگاه دوم قرار دارد.

بقیه آسیا با فاصله زیاد بیشترین میزان کسری تجاری را در تجارت محصولات پتروشیمی دارد: تحلیل داده های آماری نشان می دهد که پنج منطقه در تجارت محصولات پتروشیمی کسری تجاری دارند، یعنی میزان صادراتشان از میزان واردتشان کمتر است: بقیه آسیا، چین، آمریکای لاتین، آفریقا و اقیانوسیه. بیشترین میزان کسری تجاری نیز به بقیه آسیا تعلق دارد. چین و اقیانوسیه نیز به ترتیب 12.8 میلیارد یورو و 7.6 میلیارد یورو کسری داشته اند.

 


[1] 13th Five-Year Plan

[2] Made in China 2025 strategy

 

 

ایمیل را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید

لوگو-پیام پترو

سایت اطلاع رسانی روابط عمومی

شرکت ملی صنایع پتروشیمی