شماره 79

گفت و گو با سید حمید حسینی رئیس کمیسیون اصل 44 و محیط کسب و کار اتاق بازرگانی ایران

گفت و گو با سید حمید حسینی 
رئیس کمیسیون اصل 44 و محیط کسب و کار اتاق بازرگانی ایران
(دوشنبه ۸ تیر ۱۳۹۴) ۱۲:۳۵

نقش سازنده پتروشیمی در اقتصاد کشور

صنعت پتروشیمی کم کم خود را آماده می کند تا شمعهای نیم قرن فعالیت خود را در این صنعت فوت کند، صنعتی که با فراز و فرودهای زیادی  درپنجاه سال گذشته روبرو بوده و به قول رئیس کمیسیون اصل 44 و محیط کسب و کار اتاق بازرگانی ایران دو حیات داشته است.

سید حمید حسینی اما در آستانه پنجاه سالگی این صنعت معتقد است: انجام محاسبه برای تعیین سهم پتروشیمی در تولید ناخالص ملی کار خوبی است که باید انجام شود تا شک و شبهه ای که درباره ارزش افزوده این صنعت وجود دارد برطرف شود.  

وی در پاسخ به منتقدین درباره اقتصادی نبودن صنعت پتروشیمی در کشور می گوید: ارزش محصولات پتروشیمی هم اکنون 18 میلیارد دلار است.

 

همانطور که می دانید صنعت پتروشیمی امسال وارد پنجاه سالگی می شود روند توسعه این صنعت در 50 سال گذشته را چگونه ارزیابی می کنید؟

صنعت پتروشیمی در ایران دو حیات داشت؛ یکی قبل از انقلاب که ایران وارد این صنعت شد و دیگری بعد از انقلاب که با وجود تلاش برای توسعه این صنعت، توسعه آن با مشکل مواجه شد و ژاپنی ها بعنوان بزرگترین شرکای  ایران در این صنعت حاضر نشدند با ما همکاری کنند و پتروسیمی بندر امام را توسعه دهند.

 اما سالهای پس از جنگ و دردوران سازندگی، صنعت پتروشیمی به عنوان یک صنعت راهبردی انتخاب شد و در حالیکه روی بسیاری از صنایع سنگین و مادر سرمایه گذاری خوبی انجام شد ولی موفقیت در صنعت پتروشیمی از بقیه صنایع بیشتر بود و دلیل موفقیت آن نیز مزیت نسبی و رقابتی  ایران در داشتن منابع عظیم نفت و گاز، آب و نیروی انسانی متخصص بود و البته بازار جنوب شرقی آسیا و منطقه نیز در اختیارما بود. بدین ترتیب ایران توانست هم اکنون به ظرفیت 60 میلیون تن دست پیدا کنداگرچه قرار بود در برنامه پنجم توسعه به ظرفیت 100 میلیون تن برسد. بهر حال تحریم و مشکلاتی که ایجاد شد توسعه صنعت پتروشیمی را با مشکل مواجه کرد. ولی به نظر می رسد در حال حاضر ایران برای افزایش ظرفیت پتروشیمی  وافزایش تولید آن جدی است.

با توجه به نقش این صنعت در اقتصاد ملی آیا تا کنون محاسباتی مبنی بر این که این صنعت چند درصد تولید ناخالص ملی را تشکیل می دهد انجام شده است؟

سهم پتروشیمی در تولید ناخالص ملی  تا کنون به صورت جداگانه محاسبه نشده و همواره جزیی از صنعت بوده است، ولی با توجه به ظرفیت، میزان تولید و ارز آوریی، این صنعت یکی از بخشهای مهم اقتصاد کشور است.

از نگاه شما وقت آن نرسیده که سهم  پتروشیمی در اقتصاد کشور بصورت جداگانه محاسبه شود؟

- قاعدتا کار خوبی است؛ چون هم اکنون نسبت به ارزش افزوده ایی  که بخش پتروشیمی ایجاد می کند شک و شبهه فراوانی  وجود دارد. برخی از کارشناسان البته به اعتقاد من غیر کارشناس ، ادعا می کنند که صنعت پتروشیمی اقتصادی نیست و به نوعی خام فروشی است و اگر ایران به جای تامین خوراک صنایع پتروشیمی آن را صادر کندارزش افزوده بیشتری برای کشور ایجاد می کند که از نگاه من درست نیست.

بعنوان نمونه مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی  قیمت خوراک اختصاص داده شده به صنایع پتروشیمی و قیمت صادراتی این خوراک را محاسبه کرده و قیمتی بدست آورده و نتیجه گرفته است صنعت پتروشیمی کشور اقتصادی نیست در حالیکه اصلا محاسبه درستی نبوده است. هم اکنون 5 درصد هیدروکربن کشور(روزانه30 میلیون مترمکعب گازو 5 درصد مایعات گازی) در اختیار پتروشیمی ها قرار می گیرد. که اگر قیمت این میزان هیدروکربن به قیمت روز و بدون لحاظ کردن کاهش قیمتها در بازارهای جهانی محاسبه شود کمتر از 6 میلیارد دلارخواهد بود در حالیکه ارزش محصولات پتروشیمی حدود 17 تا 18 میلیارد دلار است (12 میلیارد دلار صادرات و 8 میلیارد ارزش محصولاتی است که در داخل کشور مصرف می شود) بنابراین به نظر می رسد ارزش افزوده صنعت پتروشیمی خیلی بیشترازآن چیزی باشد که منتقدین عنوان می کنند. بدین ترتیب در این شرایط صنعت پتروشیمی به حمایت جدی نیاز دارد تا هرسال در آستانه تعیین قیمت خوراک پتروشیمی این ذهنیت ایجاد نشود که دراین صنعت رانت توزیع می شود و فاقد ارزش افزوده است.ضمن اینکه باید از سوی شرکت ملی  صنایع پتروشیمی، انجمن کارفرمایان پتروشیمی کار جدی برای رفع این شبهات ایجاد شود تا سیاستگزاران و تصمیم گیران کشور با فراغ بال به این صنعت بپردازند.

آقای دکتر، چرا از ظرفیت پتروشیمی در سالهای اخیر بطور کامل استفاده نشده است در حالیکه ظرفیت تولید پتروشیمی ها60 میلیون تن است اما چیزی حدود 42 میلیون تن آن تولید می شود؟

کمبود خوراک در برخی از پتروشیمی، قطع گازدر زمستانها که معمولا پتروشیمی ها با آن مواجه هستند- البته امیدواریم امسال این اتفاق نیفتد-  و همچنین اختصاص بخشی از خوراک پتروشیمی های به تولید بنزین در سالهای اخیر سبب شد که ایران در سالهای گذشته نتواند از ظرفیت کامل استفاده کند و همیشه 30 درصد ظرفیت خالی داشته باشد. البته امسال تلاش می شود از این ظرفیت استفاده شده و از 60 میلیون تن ظرفیت سازی 50 میلیون تن آن استفاده شود.

تامین خوراک بزرگ ترین دغدغه واحدهای پتروشیمی است برای حل این موضوع و تعیین راهکار بلندمدت برای آن چه باید کرد؟

در این زمینه دو راه حل ارائه شده است، نخست آنکه واحدهای  پتروشیمی قانون را ملاک قرار دهند؛ قانون هدفمندی یارانه ها می گوید قیمت گاز واحدهای پتروشیمی 65 درصد قیمت منطقه ای گاز باشدمنظور از منطقه ای بودن منطقه خلیج فارس است نه قیمت گاز ترکیه، چون قیمت گاز ترکیه به قیمت گاز اروپا متصل است.

راه حل دیگرآن است که در مجمع جهانی گاز که دبیرکلی آن در اختیار ایران است از بقیه اعضا خواسته شود تا قیمت منطقه ای برای گاز تعیین شود که می تواند فصل الخطاب باشد. در حال حاضر روی قیمت منطقه ای گاز اجماعی وجود ندارد وهر کشوری بنا به خواسته خود قیمت گاز را اعلام می کند بنابراین وقتی قیمت از سوی یک مجمع بین المللی عنوان شود می تواند معیار باشد و با تعیین این قیمت برای بلند مدت سرمایه گذار داخلی و خارجی  می تواند در صنعت پتروشیمی سرمایه گذاری کند.

خوشبختانه امسال مجلس از قیمت گذاری عبور کرد و آن را به دولت واگذار کرد و حال دولت باید یک فرمولی بین قیمت گاز داخلی (صنایع، خانگی، یارانه ای)، بین المللی، صادراتی تعیین کند و آن را برای بلند مدت ملاک قرار دهد تا بتواند برای 8 تا 10 سال دل نگرانی را از صنعت پتروشیمی خارج کند.

بعنوان سوال پایانی، مهم ترین چالش  صنعت پتروشیمی در سالهای اخیر ازنگاه شما چه بوده است؟

از نگاه من، مهم ترین چالش پتروشیمی عمق ندادن به این صنعت است و این صنعت مجددا به سمت تولید اوره، آمونیاک و متانول حرکت کرده که محصول نهایی پتروشیمی نیست. هم اکنون بیشتر محصولات پتروشیمی در مرحله نیمه نهایی است که یا خوراک پتروشیمی های دیگر ست یا برای صادرات از آن استفاده می شود و این هم به دلیل دسترسی نداشتن به سرمایه و فناوری بوده که سبب شد واحدهای فعلی تکرار شود که ارزش افزوده بالایی ندارد. البته این چالش هم بخاطر تحریم بود که اگر نبود صنعت پتروشیمی می توانست بسیار متفاوت و شکوفاتر از امروز باشد.

ایمیل را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید

لوگو-پیام پترو

سایت اطلاع رسانی روابط عمومی

شرکت ملی صنایع پتروشیمی