دغدغهای نسبتا پیچیده که NPC سعی کرده به درستی آن را برطرف کند و از همه ابزارهای خود از جمله دهمین نمایشگاه ایران پلاست برای تحقق این آرمان استفاده میکند.
فعالان صنایع پاییندستی که همواره خواستار حمایتهای لازم قانونی و ... برای توسعه این صنایع هستند، دغدغههایی دارند که نمایشگاه ایران پلاست دهم فرصتی ایجاد کرد که ضمن بیان این دغدغهها، نسبت به رفع آنها اقدام کنند به طور نمونه دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته به تشریح مهمترین دغدغههای صنایع پایین دستی صنعت پتروشیمی پرداخت و تصریح کرد که باید با در نظر گرفتن سیاستهای تشویقی در صنایع پایین دستی سرمایهگذاران را به سمت سرمایهگذاری در این بخش علاقهمند کرد چرا که صنایع پایین دستی از امکان ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی بیشتری در مقایسه با صنایع بالا دستی برخوردار است.
پس از اجرایی شدن برجام ایران پلاست اولین نمایشگاهی بود که در ابعاد گسترده و در سطح بین المللی برگزار شد و توجه بنگاه ها و شرکتهای داخلی و خارجی را بیشتر از دورههای قبل به سمت خود جلب کرد. یکی از بخشهای مورد توجه در دهمین دوره نمایشگاه ایران پلاست بخش صنایع پایین دستی و حوزههای مرتبط با آن بود. صنایعی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان در سالهای اخیر در صنعت پتروشیمی در مقایسه با صنایع بال دستی مغفول واقع شده است چرا که سیاست گذاریها در جهتی بوده است که سرمایه گذاران را به سمت صنایع بالا دستی سوق داده است وعملا باعث شده است انگیزهای زیادی برای سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی وجود نداشته باشد. از جمله صنایع پایین دستی پتروشیمی میتوان به پلاستیک، لاستیک، کود و سموم، الیاف و نساجی، داروهای شیمیایی، مواد آرایشی بهداشتی، شوینده و ... اشاره کرد.
با توجه به وجود منابع غنی نفت و گاز کشور در صنایع بالا دستی پتروشیمی تحولات خوبی اتفاق افتاده است . اما صنایع پایین دستی با وجود دارا بودن مزیت های بیش تر از جمله دارا بودن ارزش افزوده و اشتغال بیش تر، نسبت به صنایع بالا دستی چند ان مورد توجه قرار نگرفته است
با توجه به بررسی های انجام شده صنایع پایین دستی پتروشیمی کشور، مشکلاتی مانند عدم تعهد به تأمین به موقع خوراک و مواد اولیه مورد نیاز، به وجود آمدن بازار سیاه به علت سهمیه بندی مواد اولیه مورد نیاز، عدم توزیع مناسب محصولات پتروشیمی و عدم هماهنگی نهادهای متولی در زمینه توسعه صنایع پایین دست را به عنوان چالشهای اصلی خود عنوان میکنند.
فعالان این صنایع برای بهبود وضعیت موجود راهکارهایی از جمله شناور سازی قیمت مواد اولیه، در نظرگرفتن مشوقهای صادراتی برای محصولات نهایی، هماهنگی بیش تر شرکت بازرگانی پتروشیمی با تولیدکنندگان محصولات نهایی ، حذف تخصیص جایزه صادراتی به صادرات مواد اولیه مورد نیاز صنایع داخلی و ... را پیشنهاد میکنند.
فعالان صنایع پاییندستی معتقدند که به طور کلی توسعه صنایع پایین دستی دارای حداقل مزیت های از جمله کاهش واردات و افزایش صادرات، بهره مند شدن از ارزش افزوده بالا در مقایسه با تولیدات صنایع بالا دستی پتروشیمی، ایجاد اشتغال بیش تر،جذب بخش خصوصی به سرمایه گذاری، تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در صنایع وابسته است. لذا لازم است دولت و وزارتخانه های مربوطه توجه خاصی به توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی معطوف دارند.
حمیدرضا صالحی - دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته و نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران – ضمن برشمردن مزیتهای صنایع پایین دستی پتروشیمی به بیان برخی مشکلات موجود دراین عرصه پرداخت و گفت: یکی ازمهمترین دغدغهها در این حوزه این است که در سالیان گذشته بیشترسرمایهگذاریهای صورت گرفته در بخش صنایع بالا دستی بوده است.
وی ادامه داد: در صنایع بالادستی مزایایی وجود دارد که میتوان به سرعت فراوردهها را آماده صادرات کرد و بازارای مناسبی برایشان پیدا کرد اما عیب بزرگ آن این است که نیروی انسانی کمتری را به خود درگیر میکند و به اشتغال زایی کمک زیادی نمیکند اما در صنایع پایین دستی میتوان از طرفی ارزش افزوده بیشتری از خوراکی که بدست میآید ایجاد کرد و از سوی دیگرهم نیروی انسانی بیشتری را درگیر میشود و در نتیجه اشتغال بیشتری ایجاد میشود. صالحی افزود: لذا باید از این به بعد در صنایع پایین دستی سرمایه گذاری بیشتری انجام شود و با اتخاذ سیاستهای جدید به سمتی حرکت کنیم تا کسانی که به سمت سرمایه گذاری در صنایع بالا دستی رفتهاند تمایل شان به فعالیت در زمینه صنایع پایین دستی بیشترشود.
دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته تصریح کرد: میتوان از مشوقهایی برای رسیدن به این هدف استفاده کرد به این معنی که اگر امتیازی برای صنایع بالا دستی وجود دارد به گونهای جهت دهی شود که از محل درآمدهای ناشی از فروش صنایع بالا دستی بتوان امکان سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی نیز مهیا شود و با تدوین قوانینی که میتوان در این زمینه به عنوان مشوق در نظر گرفت مالکین صنایع پایین دستی را به سرمایه گذاری در صنایع پایین علاقهمند کرد. وی ادامه داد: ما امروز این نیاز را داریم که داشتههایمان را تبدیل به ارزش افزوده کنیم چرا که در راستای اقتصاد مقاومتی اگر بتوانیم درداخل ارزش افزوده ایجاد کنیم میتوانیم اقتصادی درون زا و مبتنی بر تولید را شکل بدهیم اتفاقی که در نهایت منجر به صادرات نیز خواهد شد.
صالحی همچنین با ارزیابی از وضعیت حضور بخش خصوصی در صنایع پایین دستی پتروشیمی گفت: مطالبه اصلی بخش خصوصی این است که شرکت ملی پتروشیمی حمایت لازم را از صنایع پایین دستی پتروشیمی انجام دهد و با توجه به اینکه خارجیها علاقهمند به سرمایهگذاری در بخش صنایع پایین دستی هستند و از این طریق این امکان وجود دارد که سرمایه مناسبی به این بخش وارد شود باید تمرکز بیشتری در صنایع پایین دستی انجام شود و بیشتر سرمایه گذاریها در آینده در این حوزه صورت بگیرد و همچنین متولیان آن یعنی وزارت نفت و وزارت صنعت فضا را به سمت صنایع پایین دستی تغییر دهند تا امکان انتقال تکنولوژی نیز به وجود بیاید.
ایران پلاست دهم که با رویکرد کسب و کار جهانی برگزار شد، تلاشی جدی برای حل این معضل داشت، از دعوت از بازرگانان خارجی گرفته تا تلاش برای رخ دادن اتفاقات تجاری در دل نمایشگاه که هم به جذب سرمایهگذار کمک میکرد و هم مشتریان جدیدی را برای خدمات شرکتهای پاییندستی فراهم میکرد.
نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در ادامه اضافه کرد: بخش خصوصی ما در زمینه صنایع پایین دستی توانسته است به جایگاه مناسبی برسد اما نکته حائزاهمیت این است که قوانین و چارچوبهای که درسیاستهایمان تدوین میکنیم در نهایت مسیر حرکت بخش خصوصی و چگونگی رشد آن را تعیین میکند. در گذشته بخش خصوصی ما بیشتر به سمت صنایع بالا دستی سوق داده میشد چرا که در آن بخش مشوقهای خوبی وجود داشت و صادرات مناسب هم در صنایع بالا دستی انجام میگرفت. صالحی افزود: اگر برای صنایع پایین دستی هم سیاستهای تشویقی در نظر گرفته شود بخش خصوصی ما استعداد و تکنولوژی لازم را دارد که در این بخش فعال شود وبا توجه به شرکتهای علاقهمند خارجی میتوانیم به عنوان کشور دارای خوراک پتروشیمی ارزش افزوده بیشتری داشته باشیم و صادرات غیر نفتیمان بیشتری داشته باشیم.