از ابتدای سال تا کنون چه تعداد طرح هایی افتتاح شده واین افتتاح ها چه اندازه به ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی ایران اضافه کرده است؟
خوشبختانه با توجه به مبنایی که برای سال اقتصاد مقاومتی در نظر گرفته شده بود پیش بینی شد تا از11 طرح پتروشیمی در سال جاری بهره برداری شود و با توجه به اقداماتی که انجام گرفت طرح هایی درمناطق مختلف کشور تاکنون افتتاح شده و انتظار داریم که بقیه آنها نیز تا پایان بهمن ماه به بهره برداری برسد.
طرح های که درمسیر خط لوله اتیلن غرب اضافه شد شامل پتروشیمی پلیمر لرستان بود که در سرویس قرار گرفته و با حداکثر ظرفیت کار می کند. دیگری پتروشیمی مهاباد بود که در حال حاضر با ظرفیت مناسب در حال فعالیت است.
همچنین ایستگاه هایی در مسیر خط لوله اتیلن غرب مانند ایستگاه تقویت فشار اهواز به تازگی درسرویس قرارگرفته است و انتظار می رود که تا یک ماه دیگر ایستگاه سنندج نیزبه طور کامل درسرویس قراربگیرد.
گفتنی است که بهره برداری از این طرح ها و ایستگاه ها یک حرکت مناسب برای راه اندازی پروژه های جدید و بالا بردن راندمان تولید منطقه عسلویه و بندر امام خمینی می شود چون این مسیر منطقه ویژه اقتصادی عسلویه و بندر امام خمینی را به هم وصل کرده و شرایط بهینه از لحاظ بالا بردن راندمان تولید فراهم می کند از لحاظ اقتصاد مقاومتی خط لوله اتیلن غرب یکی از مزیت های صنعت پتروشیمی است زیرا اگر اتیلن مازاد داشته باشیم می توانیم در شبکه جابجا کرده یا اگر در یک واحد کمبود داشته باشیم از طریق این خط لوله کمبود را بین واحدها جبران کنیم. همچنین طرح توسعه پتروشیمی شیراز نیز از دیگر طرح هایی بود که در نیمه نخست سال مورد بهره برداری قرار گرفت.
طرح هایی را که در بهمن ماه سال جاری همزمان با ایام دهه فجر افتتاح خواهید کرد چه طرح هایی خواهد بود؟
طرح های منطقه ویژه اقتصادی عسلویه که آماده افتتاح هستند شامل کاویان 2، واحد MEG پتروشیمی مروارید، پتروشیمی انتخاب و پتروشیمی تخت جمشید پارس است که چند ماه پیش در سرویس قرار گرفته اند .
در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر و بندر امام خمینی نیز پتروشیمی تخت جمشید ماهشهر و پتروشیمی کارون 2 به تولید رسیده و آماده افتتاح رسمی هستند. همچنین انتظار داریم تا واحد آمونیاک پتروشیمی پردیس 3 که کارهای راه اندازی اولیه آن شروع شده اواخر بهمن ماه به تولید برسد. عملیات پیش راه اندازی پتروشیمی کاوه نیز رو به اتمام است و امیدواریم تا پایان سال راه اندازی ودر اوایل سال آینده به بهره برداری برسد.
با این حساب در ایام دهه فجر 6 طرح پتروشیمی در مناطق ویژه عسلویه و بندر امام خمینی افتتاح می شود؟
بله برنامه ریزی کردیم که در ایام دهه فجر و تا پایان بهمن ماه 6 طرح افتتاح شود، پتروشیمی کردستان نیزبزودی به عنوان یکی ازطرح های واقع در مسیر خط لوله اتیلن غرب بزودی آماده تولید خواهد شد و تلاش می کنیم تا پایان سال به بهره برداری برسد.
ویژگی ها و برتری پتروشیمی کردستان نسبت به مجتمع های دیگر چگونه است؟
این پتروشیمی علاوه بر تکنولوژی های بالایی که دارد می تواند گریدهای خاص پلیمری تولید کند که مراحل پیش راه اندازی آن به پایان رسیده و کار راه اندازی اولیه نیز تا حدودی انجام شده است. انتظار داریم تا اواخر بهمن ماه خوراک وارد این طرح پتروشیمی شده و به تولید برسد. پتروشیمی کردستان با توجه به تلاش برای تحقق اقتصاد مقاومتی مخصوصا در غرب کشور، یکی از واحدهای برجسته از نظر سرمایه گذاری است. البته پتروشیمی مهاباد، پلیمر کرمانشاه و پتروشیمی ایلام نیزهمانند پتروشمی کردستان موجب توسعه صنعت پتروشیمی در غرب کشور خواهند شد.
این مجتمع ها ی جدید چه اندازه می تواند برای تکمیل زنجیره ارزش درسال های آینده امید بخش باشد با توجه به این که 7 مجتمع راه اندازی شده و این مجتمع ها ارزش اقتصادی خاصی دارند؟
همانطور که استحضار دارید صنعت پتروشیمی ایران با توجه به مزیت خوراک های مناسب ترکیبی و فراوان که شامل متان یا گاز طبیعی، اتان که معمولا همراه گاز طبیعی می سوخته و گاز غنی یا ترش که ترکیباتی از گازهای مختلف دارد و همچنین میعانات گازی که جدا می شود و نفتا است. قیمت آنها نسبت به کشورهای دیگر حتی نسبت به کشورهای خلیج فارس مناسب است که مزیت خوبی برای صنعت محسوب می شود.
صنعت پتروشیمی این خوراک را به محصولاتی با ارزش افزوده تبدیل می کند که این محصولات شرایط مناسبی برای تامین نیاز داخل ایجاد کند. در زمان تحریم ها صنعت پتروشیمی از لحاظ تامین محصولات توانست بخش زیادی از کمبودهای کشور را مرتفع کند زیرا صنعت پتروشیمی نه تنها نیاز داخل را تامین می کند بلکه مازاد تولید خود را به کشورهای دیگر صادر می کند که این اقدام موجب ارز آوری در زمان تحریم برای کشور بود
باید براین نکته تاکید کرد که صنعت پتروشیمی یک صنعت پویا و فعال است به طوری که در برنامه پنج ساله ششم صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از اولویت های بالا بردن ارزش افزوده و رشد رکوردهای داخلی ایران در نظر گرفته شده است.
تا چند سال دیگر می توانیم از صنایع بالادست پتروشیمی به سمت تولید محصولاتی در صنایع پایین دست برسیم؟
مصرف مواد پتروشیمی و پلاستیک در صنعت خیلی بالاترازآلیاژهای غیرپلاستیکی است به عنوان مثال در صنعت خودرو به تدریج تلاش می کنند تا ازمواد و محصولات پلاستیکی استفاده شود چون وزن و میزان مصرف سوخت خودرو را کاهش می دهد و تامین آلیاژهای پلاستیکی مقرون به صرفه بوده و قیمت نهایی خودرو را نسبت به فلزات کاهش می دهد.
بیشتر سرمایه گذاری های در زمینه صنایع بالادست بوده است ، چند سال زمان نیاز داریم که برای راه اندازی مجتمع های میان دست ورود کنیم؟
واحدهای پایین دستی توسط وزارت صنعت معدن و تجارت انجام می شود اما شرکت ملی صنایع پتروشیمی در تلاش است تا اقداماتی برای توسعه و راه اندازی واحدهای میانی صنعت پتروشیمی داشته باشد و با توجه به سیاست دولت مبنی بر اینکه هر جا مجتمع پتروشیمی است شهرک های پتروشمی نیز ایجاد شود می تواند به رشد صنایع میانی کمک کند به عنوان مثال بخشی از زمین های اطراف پتروشیمی مهاباد برای راه اندازی واحدهای صنایع پایین دستی در نظر گرفته شده است، در کنار منطقه صنعتی پتروشیمی کردستان هم همینطور تا محصول تولیدی در آن در واحدهای میانی و پایین دستی استفاده شود.
بخشی از تولیدات واحدهای پتروشیمی به کشورهای همجوار صادر می شود اما در حال حاضر اولویت در تامین نیاز واحدهای داخلی است به عنوان مثال زمانی که پتروشیمی تبریز به سرویس وارد شد ابتدا 20 درصد تولید را در داخل مصرف و بقیه را صادر می کرد ولی در حال حاضر 70 تا 80 درصد از تولید خود را در داخل مصرف می کند.
آیا طرح زمان بندی برای تکمیل زنجیره ارزش وجود دارد؟
تکمیل زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی در حین اجرای واحدهای بالادست پتروشیمی در حال انجام است. در منطقه ویژه عسلویه به موازات راه اندازی طرحه ای پتروشیمی منطقه ای برای واحدهای پتروشیمی و واحدهای پایین دستی در نظر گرفته شده است به عنوان مثال در بوشهر یک منطقه آزاد پایین دستی در شمال بوشهر برای تامین زنجیره ارزش شروع شده است یا منطقه ویژه پارسیان در حال اجرای زیرساختهای مورد نیاز است و به عنوان منطقه پایین دستی صنعت پتروشیمی در نظر گرفته شده است پس به موازات توسعه صنایع بالادست پتروشیمی واحدهای میان دست و پایین دست پتروشیمی هم در حال شکل گیری است در شرایط پسا تحریم هم سعی شده محصولاتی که قبلا لایسنس نداشت یا با مشکل گریدهای مهندسی مواجه بودند از طریق همکاری مشترک یا جوینت ونچری با شرکتهای خارجی اقدامات لازم صورت گیرد.
یکی از مزیت های صنعت پتروشیمی واگذاری آن به بخش خصوصی است و بسیاری از مجتمع هایی که راه اندازی می شود نیز به بخش خصوصی تعلق دارد تا چه حد این سیاست را موفق ارزیابی می کنید؟
یکی از پیشرو ترین صنعت ها دراجرای اصل 44 قانون اساسی و تحقق خصوصی سازی صنعت پتروشیمی بود حتی قبل از اصل 44 پتروشیمی آبادان خصوصی سازی شد یا چند پتروشیمی دیگر اما با اصل 44 خصوصی سازی تسهیل شد و در حال حاضر بالای 95 درصد صنعت پتروشیمی خصوصی سازی شده است سیاست شرکت ملی صنایع پتروشیمی این است که بیشتر در مقوله سیاست گذاری و برنامه ریزی و زیر سازی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی فعالیت کند و این جایگاه برای شرکت های داخلی و سرمایه گذاران خارجی به یک شکل است از لحاظ رقابت نیز صنعت پتروشیمی اولین صنعتی بود که به بورس کالا وارد شد و بالای 90 درصد از محصولات آن در بورس ارائه می شود و در بورس اوراق بهادار بالاترین سرمایه گذاری و اثر متعلق به صنعت پتروشیمی است همانطور که استحضار دارید هر سیاستی که در صنعت اتخاذ می شود علاوه بر دولت و مجلس چند وزارت خانه تمامی جوانب را از لحاظ ضرر و فایده مورد بررسی قرار می دهند تا موجب رشد مناسب و کمترین نوسانات در توسعه صنعت پتروشیمی شود.
در مورد مزیت اقتصادی خصوصی سازی پرسیدم که با توجه به قیمت خوراک سرمایه گذاری در این صنعت چه میزان برای سرمایه گذار سودمند خواهد بود؟
قیمت خوراک قبلا مقطعی بود اما با مصوبه مجلس در اواخر سال 93 چارچوب ها قیمت گذاری مشخص شد در نیمه اول سال 94 کارشناسان مختلف در وزارت نفت و وزارت صنعت و معدن و تجارت و وزارت اقتصاد و دارایی آیین نامه هایی را در اختیار هیات دولت قرار دادند که تصویب شد و از تیر ماه سال 94 آیین نامه نحوه گرفتن خوراک و تعهدات تولید کننده و مصرف کننده مشخص شد و حتی در این آیین نامه مزیت های برای احداث مجتمع پتروشیمی در مناطق خاص و کمتر توسعه یافته تا 10 درصد تخفیف در نظر گرفته شد یا اگر تولیدات یک واحد پتروشیمی منجر به تکمیل زنجیره میانی ارزش باشد نیز شامل 10 درصد تخفیف در قیمت خوراک خواهد بود.
بطور مجموع تخفیف ها بعد از احراز شرایط ذکر شده در آیین نامه مصوب دولت تا 30 درصد برای خوراک های گازی و تا 15 درصد برای خوراک مایعات است. با آیین نامه قیمت خوراک چارچوب مناسبی برای ظرفیت سازی برای سرمایه گذار داخلی و خارجی ایجاد شده است.
آیا خصوصی سازی سبب توسعه توان بخش خصوصی شده است؟
با خصوصی سازی هلدینگ های قدرتمندی در بخش خصوصی صنعت پتروشیمی ایجاد شده و رقابت سالمی بین این هلدینگ ها در حال شکل گیری است به عنوان مثال هلدینگ خلیج فارس که 30 تا40 درصد از ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی را در اختیار دارد در حال سرمایه گذاری در بالادست پتروشیمی در مجتمع بید بلند وNGL3200 است.
با گسترش بهره برداری شرکت نفت و گاز پارسیان برای افزایش ظرفیت واحدهای پتروشیمی خود مثل شیراز و پردیس 3 سرمایه گذاری های خوبی انجام داده است. هلدینگ باختر نیز در چند سال گذشته اکثرواحدهایش به بهره برداری رسیده و تنها دو واحد پتروشیمی میان دوآب و اندیمشک تا سال آینده به سرویس می رسد.بنابراین خصوصی سازی برای بخش خصوصی صرفه اقتصادی داشته است.
در مورد حضور سرمایه گذاران خارجی در صنعت پتروشیمی ایران چه اقداماتی صورت گرفته است؟
کشورها و شرکت های صاحب نام خارجی برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران اعلام آمادگی کرده اند و ما امکاناتی که می توانیم در اختیاران قرار دهیم را علام کردیم و آنها در حال بررسی شرایط هستند تا بصورت فعال در این صنعت حضور یابند.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی از قبل ارتباط خوبی سرمایه گذاران خارجی و داخلی داشته است مثل آریا ساسول که 50 درصد آن ایرانی بود یا پتروشیمی مهر که 40 درصد آن ایرانی بود انتظار می رود که همکاری های مشترک بین هلدینگ ها و شرکت های خارجی هر چه سریعتر اجرایی شود در قوانین تامین شرایط مناسب برای اجرای پروژه و سوددهی پروژه های ایجاد شده دیده شده است تا این روند را تسهیل کنند.