تولید پروپیلن از منابع «هدفمند» تبدیل به یکی از مهم ترین فاکتورهای عرضه جهانی پروپیلن شده است. منابع «هدفمند» عبارتند از هیدروژن زدایی از پروپان (PDH)، متازیسیون، کراکر کاتالیتیک با شدت بسیار زیاد، کراکر الفین، تبدیل زغال سنگ به اولفین ها (CTO) و تبدیل متانول به الفین ها (MTO). در حال حاضر تولید پروپیلن از منابع «هدفمند» تقریبا 14 درصد از عرضه پروپیلن جهانی را تشکیل می دهد، و پیش بینی می شود که این رقم تا سال 2019 به 30 درصد از کل عرضه جهانی پروپیلن افزایش یابد.
نمودار 1- تولید پروپیلن در جهان به تفکیک فناوری
عرضه پروپیلن چین از منابع «هدفمند»
تولید پروپیلن چین تا سال 2020 به حدود 40 میلیون تن افزایش خواهد یافت. در حالیکه همین چند سال گذشته افزودن ظرفیت کراکرهای بخار و پالایش تنها راه رشد عرضه بود، واحدهای تولید زغال سنگ و محصولات بر پایه متانول در کنار هیدروژن زدایی از پروپان، در چهار سال آینده راه های عرضه جدیدی را پیش رو خواهد گذاشت. در واقع افزایش ظرفیت واقعی پروپیلن از منابع «هدفمند» در دو سال آینده برای تامین عرضه مورد نیاز برای پاسخگویی به کل تقاضای جهانی را پوشش خواهد داد.
نمودار 2- چشم انداز تولید پروپیلن در چین
منبع: IHS
لازم به ذکر است که پروژه های هیدروژن زدایی از پروپان نیز از رشد بسیار خوبی برخوردار بوده اند اما هنوز نتوانسته اند جایگاه درخور خود را بیایند. این عدم موفقیت را می توان به موارد زیر مربوط دانست:
1. دلیل اصلی نفوذ بازار است.
2. اکثر مالکان پروژه های هیدروژن زدایی شرکت های خصوصی هستند و عملکرد آنها به واردات پروپان بستگی دارد.
3. در نواحی ساحلی واقع شده اند.
4. پروژه های هیدروژن زدایی از پروپان عمدتاً ادغام معکوس با پروژه هایی هستند که خوراک مورد نیاز برای تولید مشتقاتی جز پلی پروپیلن را تولید می کنند.
نمودار 3- توزیع جغرافیایی پروژه های هیدروژن زدایی در سراسر جهان
هزینه تولید پروپیلن در شمال شرق آسیا
تولید پروپیلن در مناطق مختلف جهان هزینه های متفاوتی در بر دارد که یکی از دلایل این اختلاف هزینه نابرابری هزینه خوراک، سرمایه و نیروی کار در مناطق مختلف جهان است. نمودارهای 4 و 5 هزینه تولید پروپیلن را در کشورهای مختلف منطقع شمال شرق آسیا در سال های 2014 و 2015 مورد مقایسه قرار داده است.
نمودار 4- مقایسه هزینه تولید پروپیلن در شمال شرق آسیا در سال 2014 (دلار به ازای هر تن الفین سبک)
منبع: IHS
نمودار 5- مقایسه هزینه تولید پروپیلن در شمال شرق آسیا در سال 2015 (دلار به ازای هر تن الفین سبک)
منبع: IHS
عرضه و تقاضای جهانی پروپیلن
اگر بخواهیم عرضه و تقاضای جهانی پروپیلن را پیش بینی کنیم، به نظر می رسد که در 5 سال آینده، روند افزایش ظرفیت تولید پروپیلن، برای مثال با استفاده از منابع «هدفمند»، تقاضای جهانی را پشت سر خواهد گذاشت. همچنین انتظار می رود که در دو سال آینده، بالاترین میزان ظرفیت جدید را داشته باشیم و اضافه ظرفیت های ایجاد شده بتواند تقاضای جهانی را پاسخگو باشد. بنابراین به منظور برقراری مجدد تعادل در بازار جهانی پروپیلن یا باید روند رشد عرضه جهانی آهسته شود یا اینکه رشد تقاضا با سرعت بیشتری افزایش یابد. نمودار 6 عرضه و تقاضای جهانی پروپیلن را نشان می دهد و نمودار 7 اختلاف عرضه و تقاضای پروپیلن را در نقاط مختلف جهان به تصویر می کشد.
نمودار 6- عرضه و تقاضای جهانی پروپلین
منبع: IHS
نمودار 7- مازاد عرضه پروپیلن در کشورهای مختلف جهان
منبع: IHS
چشم انداز تجارت جهانی پروپیلن
بیشترین میزان افزایش ظرفیت تولید پروپیلن، به خصوص در پنج سال آینده مربوط به چین خواهد بود. چین از دیرباز تاکنون بزرگترین واردکننده پروپیلن و مشتقات آن بوده است و تمایل این کشور برای کاهش اتکا به واردات این محصولات سرعت سرمایه گذاری در این کشور را افزایش داده است. در حالی که در سال 2014 حدود 10 درصد از پروپیلن موجود در بازار جهانی، چه به صورت منومر و چه به صورت مشتقات آن، به چین وارد شده است، نیاز به آن در سطح جهانی کاهش خواهد یافت.
نمودار 8 افزایش ظرفیت تولید جهانی پروپیلن را تقاضای آن در کشورهای مختلف جهان مقایسه می کند و نمودار 9 تجارت منومر خالص پروپیلن را در سطح جهانی ترسیم می کند.
نمودار 8- افزایش ظرفیت تولید جهانی پروپیلن در مقایسه با تقاضا
منبع: IHS
نمودار 9- تجارت منومو خالص پروپیلن در سطح جهانی
منبع: IHS
چشم انداز بازار پروپیلن در آمریکای شمالی
آمریکای شمالی در بازار جهانی پروپیلن جایگاه بسیار مهمی را به خود اختصاص داده است زیرا بیش از 50 درصد از عرضه منطقه ای به جای کراکر بخار از روش FCC استفاده می کند. انتظار می رود که توازن به نفع واحدهایی که از روش FCC و واحدهایی که از منابع «هدفمند» بهره می گیرند تغییر کند و این منابع تبدیل به منابع اصلی شوند که برای تولید پروپیلن مورد استفاده قرار می گیرند. نمودار 10 عرضه و تقاضای پروپیلن در آمریکای شمالی را نشان می دهد و نمودار 11 تولید پروپیلن در این منطقه را به تفکیک نوع خوراک مورد استفاده به تصویر می کشد.
نمودار 10- عرضه و تقاضای پروپیلن در منطقه آمریکای شمالی
منبع: IHS
نمودار 11- تولید پروپیلن در آمریکای شمالی به تفکیک نوع خوراک مورد استفاده
