پروپیلن، «اولفینی» متفاوت (بخش دوم)

پروپیلن با کاهش هزینه تولیدات مشترک هزینه تولید اتیلن را کاهش داده و همین امر باعث افزایش سودآوری در تولید اتیلن می شود. وجود مقادیر زیاد و ارزان پروپیلن باعث می شود که:

1.      هزینه تولید اتیلنی که از اتان به دست نیامده افزایش یابد،

2.      مزیت های اتیلن تولید شده از اتان را بهبود می بخشد.

پنل سمت راست نمودار 1 هزینه اتیلن را بر اساس اتان و بر اساس و تبدیل متان به اولفین مقایسه می کند و سمت چپ این نمودار نسبت تولید پروپیلن به اتیلن را ترسیم می کند.

نمودار 1- هزینه تولید اتیلن و نسبت تولید پروپیلن به اتیلن

منبع: IHS 2016 World Analysis Production Economics

کاهش تقاضا برای پلی پروپیلن در ایالات متحده آمریکا به دلیل افزایش قیمت پروپیلن به دلیل افزایش عرضه و کاهش قیمت نفت خام معکوس شده است. افزایش تجزیه پروپان و افزایش ظرفیت هیدروژن زدایی از پروپان تا حدی باعث شده است که بازار پروپیلن آمریکا به تعادل برگردد. نمودار 2 روند تغییر پروپیلن و پلی پروپیلن در آمریکا را مقایسه می کند.

نمودار 2- تغییر قیمت پروپیلن و پلی پروپیلن در سال های 2006 تا 2016

منبع: IHS 2015 US Production data

روند عرضه و تقاضای جهانی پلی پروپیلن

پلی پروپیلن نسبت به سایر اولفین های از مزایای زیادی برخوردار است که برخی از آنها به شرح زیر است:

·         چگالی اندک و سبک بودن،

·         سطح مقاومت بسیار بالا

·         قابلیت بازیافت

·         مقاومت شیمیایی

·         عملکرد حرارتی گسترده

·         بدون خاصیت ارتجاعی

·         تعویض با رزین ها و PVC با هزینه بسیار بالا

نمودار 3 روند عرضه و تقاضای جهانی پلی پروپیلن را نشان می دهد. همانطور که در این نمودار مشاهده می شود ظرفیت اسمی تولید پلی پروپیلن که با میله های مشکی رنگ نشان داده شده است در طول زمان همواره در حال افزایش بوده است و روند تقاضای پلی پروپیلن نیز در طول همین دوره همواره صعودی بوده است. نرخ عملیاتی نیز با اینکه در برخی مقاطع با کاهش مواجه بوده است اما روند کلی آن افزایشی است. همانطور که از روند عرضه و تقاضا بر می آید افزایش ظرفیت تولیدی پلی پروپیلن تا سال 2020 باعث شده است که هیچ تقاضایی در بازار بی پاسخ نماند. اما شرط لازم برای ادامه رشد تولید پلی پروپیلن این است که عرضه پروپیلن بسیار زیاد و قیمت آن نیز اندک باشد.

نمودار 3- روند عرضه و تقاضای پلی پروپیلن تا سال 2020

منبع: IHS

شرایط بازار پلی پروپیلن به نحوی است که در آن میزان سودآوری بسیار بالا بوده و ادامه روند سودآوری آن در آینده نیز تقریبا تضمین شده است. نحوه قیمت گذاری پلی پروپیلن در بازارهای جهانی نیز حاکی از این امر است که در افق بلندمدت نیز سودآوری آن کاهش نخواهد یافت. نمودار 4 نرخ عملیاتی پلی پروپیلن، میزان سود حاصل از تولید پلی پروپیلن نسبت به منومر و حاشیه سود آن را مقایسه می کند.

نمودار 4- نرخ عملیاتی، سود نسبت به منومر و حاشیه سود تولید پلی پروپیلن

منبع: IHS

تفاوت سود نسبت به منومر و حاشیه سود تولید پلی پروپیلن بر اساس میانگین های متحرک سه ماهه محاسبه و ترسیم شده اند. تفاوت سود عبارت است از قیمت قراردادی هموپلیمر منهای قیمت قراردادی منومر با درجه پلیمر. قیمت هموپلیمرها برای دوره زمانی قبل از سال 2015 تعدیل شده اند تا کاهش غیر بازاری IHS در ژانویه سال 2015 را لحاظ نمایند. حاشیه سود نیز عبارت است از حاشیه سود قراردادی قبل از ادغام و مالیات.

عرضه و تقاضای اکسید پلی پروپیلن: رشد مداوم، فناوری پیشرو

نمودار 5 میزان عرضه و تقاضا و بهره برداری از اکسید را در سطح جهان نشان می دهد. همانطور که در این نمودار می بینید میزان عرضه موثر این محصول که با نمودارهای میله ای سیاه رنگ نشان داده شده است از سال 2010 تا کنون همواره در حال افزایش بوده است و انتظار می رود که این روند افزایشی تا سال 2020 نیز ادامه داشته باشد. میزان تقاضای اکسید پروپیلن نیز که با خط آبی نشان داده شده است همگام با عرضه روند صعودی داشته و پیش بینی می شود که این روند صعودی تا سال 2020 نیز تداوم یابد. درصد بهره برداری از اکسید پروپیلن با وجود نوسانات اندک تقریبا با ثبات بوده است. روند رو به رشد تقاضای جهانی به گونه ای است که باید  سالانه یک یا دو کارخانه جدید تولید اکسید پروپیلن تاسیس شود.

نمودار 5- روند عرضه، تقاضا و بهره برداری از اکسید پروپیلن در بازارهای جهانی

منبع: LYB, external consultant

نمودار 6 منحنی هزینه اکسید پروپیلن را نشان می دهد. همانگونه که در این نمودار مشاهده می کنید روش PO/TBA[1] تبدیل اکسید پروپیلن به ترشیاری بوتیل الکل دارای کمترین هزینه است. بعد از این روش، فناوری PO/SM یعنی تبدیل اکسید پروپیلن به منومراستایرن در رتبه دوم به لحاظ میزان هزینه قرار دارد. فناوری های کلرهیدرین و فناوری هایی که هیچ محصول جانبی تولید نمی کنند هم جزء پر هزینه ترین روش ها محسوب می شوند.

نمودار 6- منحنی هزینه اکسید پروپیلن

منبع: LYB, external consultant

جمع بندی و نتیجه گیری

1.      انتظار می رود که پروپیلن فراوان تولید شود، بر این اساس:

·         فناوری های هدفمند بخش قابل توجهی از عرضه را تامین می کنند.

·         عرضه فراوان و مقرون به صرفه پروپیلن از اقتصاد جهانی اتیلن حمایت می کند.

·         اندازه بازار جهانی پروپیلن بسیار بزرگ و چشمگیر است: 210 میلیارد پوند، دو سوم اندازه بازار اتیلن.

2.      ادغام صنایع پایین دستی تولیدکننده فرآورده های پروپیلن و فناوری های نوین می تواند منجر به ایجاد ارزش در کل زنجیره عرضه شود، به این صورت که»

·         انتظار می رود که پلی پروپیلن حاشیه سود این منومر مقرون به صرفه را از آن خود کند و بازار بسیار گسترده ای را در آمریکای شمالی و اتحادیه اروپا به دست آورد.

·         پیش بینی می شود که اکسید پروپیلن حاشیه سود خود را در میان محیط قیمتی کل منومرها حفظ کند.

·         تخمین زده می شود که سوخت های اکسیژنی از افزایش تقاضا و سودآوری به دلیل تقاضای محیطی، فناوری موتوری و مزیت خوراک گاز شیل برخوردار شود.

[1]PO/TBA: Propylene Oxide/Tertiary Butyl Alcohol