صنعت پتروشیمی ایران به عنوان صنعتی پیشرو و رو به رشد در سال‌های اخیر با وجود تمام چالش‌های پیش رو توانست به بسیاری از اهداف خود دست یابد. اکنون این صنعت ارزش آفرین به دنبال کاهش خام‌فروشی و تولید محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر است تا بتواند در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی نقش آفرین باشد.
صنایع تکمیلی بخش پتروشیمی، بهترین و مناسب‌ترین جایگزین صادرات نفت خام است و از آنجا که ارزآوری بیشتری در قیاس با نفت دارد، به نظر می‌رسد توسعه آن باید از سوی متولیان امر، بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و همکاری وزارت نفت و وزارت صنعت و معدن و تجارت می تواند منجر به تحول در صنایع پایین دستی پتروشیمی و تولید محصولات نهایی شود.
امروز نقش محصولات پتروشیمی در عرصه‌های مختلف زندگی انسان بیش از گذشته به چشم می‌خورد و زنجیره این صنعت در قالب محصولات مختلف پلیمری و شیمیایی در تمام عرصه ها محسوس است.صنعت پتروشیمی ایران اکنون در مسیر رشد و توسعه قرار گرفته و نیازمند تکمیل زنجیره ارزش است، از این رو همزمان با توسعه بخش بالادست آن، صنایع تکمیلی این صنعت با ارزش نیز باید به عنوان راهبردی ملی، مورد توجه قرار گیرد.
محقق نشدن برخی از برنامه‌های پیش‌‌بینی شده در صنعت پتروشیمی به دلایل مختلف در سالیان گذشته این صنعت را از نظر زنجیره ارزشی در وضعیتی قرار داده است که از رشد متقارنی در کشور برخوردار نباشد؛ بنابراین شتاب‌دهی دراین بخش از بدنه صنعت نفت کشور با هدف جلوگیری از خام فروشی محصولات سودآور آن، امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. سرمایه‌گذاری در صنایع تکمیلی به علت وجود ارزش افزوده بالا، یک سرمایه‌گذاری مطمئن و سودآور خواهد بود؛ اما در این مسیر باید نقاط ضعف، اصلاح شده و برنامه‌ریزی‌های جدیدی انجام شود.
کارشناسان انرژی بر این اعتقادند که یکی از مهم‌ترین ارکان اقتصاد مقاومتی می‌تواند توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی باشد و باید از خام‌فروشی پرهیز و سبد کالاهای صادراتی پتروشیمی را با هدف توسعه صادرات متنوع کرد. صنایع تکمیلی پتروشیمی باعث توزیع عادلانه ثروت در کشور خواهد شد و به ویژه در دهک‌های پایین جامعه می‌تواند اشتغال‌آفرین باشد و درآمدزایی مناسبی نیز برای اقشار آسیب‌پذیر در مناطق محروم ایجاد کند.
پتروشیمی ستون اقتصاد کشور
صنعت پتروشیمی محور و ستون توسعه اقتصادی کشور به شمارمی رود و با تمام بخش‌های صنعت در ارتباط است، به همین دلیل، منابع به دست آمده می تواند در بخش تولید به مصرف برسد و سرازیر کردن منابع به سوی تولید و جذب سرمتیه های سرگردان می‌تواند به جهش دوم و سوم صنعت پتروشیمی بینجامد.
توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی به عنوان یک راهبرد در برنامه‌های آینده توسعه صنعت پتروشیمی مورد توجه قرار گرفته و در این میان همکاری بانک ها و سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌تواند تحولی بزرگ را در توسعه صنایع تکمیلی در کنار بخش بالادستی به همراه آورد .
در این میان باید بر این نکته تاکید کرد که آینده صنعت پتروشیمی ایران روشن است و با توجه به توسعه بخش بالادستی پتروشیمی در کشور، فضا برای گسترش صنایع پایین دستی مهیاست و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی می‌توانند با اطمینان در طرح‌های توسعه‌ای صنایع تکمیلی حضور پیدا کنند
صنعت پتروشیمی ایران با بهره‌گیری از نیروهای متخصص و توانمند داخلی و نیز وجود ذخایر گسترده نفت و گاز آمادگی دارد تا جهش خوبی را در عرصه تولید رقم بزند و قدرت اول منطقه شود و در این مسیر فراهم کردن بسترهای لازم و استفاده از ظرفیت های موجود برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی می‌تواند آینده این صنعت را متحول کند.
این نکته را نیز باید مورد توجه قرار داد که بدون تردید همکاری بانک‌های عامل که از سوی صندوق توسعه ملی بخش های ارزی طرح های پتروشیمی را تامین می کنند می‌تواند جان تازه‌ای به طرح‌های توسعه‌ای ببخشد و امید است که در سال جهش تولید، منابع مالی با سهولت بیشتری به طرح‌های در حال ساخت تزریق شود .
بدون تردید اگر درصنعت پتروشیمی می‌خواهیم از خام فروشی به جایگاه‌های بالاتر برسیم. لازمه رسیدن به چنین هدفی این است محصولات با ارزش بالاتر تولید کنیم. همچنین باید اعتماد مردم را جلب کنیم تا نقدینگی به سمت توسعه صنعت پتروشیمی با در نظر گرفتن ایجاد ارزش افزوده بیشترهدایت شود، گفتنی است که با توجه به تلاش‌های صورت گرفته درصنعت پتروشیمی ایران، این صنعت هم اکنون در ریل توسعه حرکت قرار دارد.
با توجه به موار د یاد شده می توان گفت که در صورت حمایت های لازم و هدف چذاری برای تتکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی می‌تواند در روند رو به رشد توسعه اقتصادی کشورمان نقش آفرین باشد و توسعه این صنعت در بالادست و نیز بخش‌های پایین‌دستی، اشتغال‌زایی مطلوبی را به همراه خواهد داشت. باید تسهیلات ویژه‌ای در تمامی بخش‌ها این صنعت قائل شد، زیرا یکی از بخش‌هایی که امروز باید مورد توجه جدی قرار گیرد، صنعت پتروشیمی است.
سید فواد نبوی