برمبنای این طرح ها، افزایش ظرفیت تولید، ارتقاء سطح کیفیت و بالا رفتن ارزش افزوده محصولات تولیدی با هدف فاصله گرفتن از خام فروشی و تکمیل زنجیره ارزش در دستور کار قرار گرفت تا سند چشمانداز 1404 محقق شده و بازار داخلی با عرضه کافی محصولات پرتقاضا و به اصطلاح جذاب که همواه رقابتهای قیمتی بالا را در بستر معاملاتی بورس کالا تجربه میکنند، تغذیه شود.
پلیپروپیلن یکی از این محصولات پرتقاضا محسوب میشود که به گفته علیمحمد بساق‌زاده، عضو هیات مدیره و مدیر طرح‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی تا سال ۱۳۹۸ مجموع پروپیلن تولیدی کشور، ۹۸۵ هزار تن به ثبت رسید. یک میلیون و 1۶۰ هزار تن نیز ظرفیت مصرف داشتیم. با فرض ادامه همین شرایط، در سال ۱۴۰۴ یک میلیون و ۹۵۰ هزار تن تولید خواهیم داشت در حالی که ظرفیت مصرف به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تن افزایش می‌یابد. اما با به بهره‌برداری رسیدن طرح‌های پیشران این میزان تولید به ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تن افزایش خواهد یافت.
در معرفی برخی از این طرح‌ها، می‌توان به سلمان فارسی، واحد خمین و ایلام اشاره کرد. پروژه سلمان فارسی تاکنون 75 درصد پیشرفت را به ثبت رسانده که در صورت به بهره‌برداری رسیدن آن ظرفیت تولیدی این طرح طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، 450 هزارتن برآورد میشود. واحد خمین نیز بالغ بر 82 درصد پیشرفت فیزیکی را به همراه داشته که با ظرفیت 150 تا 200 هزار تن قادر به تولید سالانه است. انتظار بر این است که در اواخر سال آینده پروژه ایلام با ظرفیت تولیدی حدود ۱۰۵ هزار تن در سرویس بیاید و به بهره برداری برسد.
البته طرح‌های پیشران تنها به اینجا ختم نمی‌شود. بلکه این طرح‌ها در چهار زنجیره متانول، پروپلین، اتیلن و بنزن تعریف شده است. اما به دلیل اینکه واحدهای متانول و پروپیلن با یکدیگر همپوشانی بالایی دارند و با توجه به کمبود پروپیلن در کشور می‌توان با ایجاد دو خط پروپیلن از شمال ایران به منطقه جنوب البرز و دیگری از عسلویه به مرکز فارس، زنجیره وسیعی از پروپیلن در کشور ایجاد کرد، افتتاح پروژه‌های مربوط به تولید پروپیلن گامی بلند در تحقق اهداف توسعه صنعت پتروشیمی محسوب میشود.
همانگونه که بهزاد محمدی، معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی عنوان کرد، برای توسعه و تولید حداقل ۳ تا ۳.۵ میلیون تن پروپیلن در کشور دو خط پروپیلن در نظر گرفته شده است؛ نخست خط جنوب به مرکز یعنی از عسلویه به مرودشت که متولی آن شرکت ملی صنایع پتروشیمی است. به این صورت که با مازاد متانول در عسلویه، پروپیلن تولید شده که به مرودشت منتقل و ذخیره‌سازی در یک هاب ذخیره‌سازی انجام می‌گیرد. پس از آن از طریق حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای به‌منظور توسعه زنجیره پروپیلن در شهرهای استان فارس، جنوب اصفهان و استان‌های اطراف توزیع میشود. دوم، خط البرز که در امیرآباد از گاز طبیعی پروپیلن تولید خواهد شد و از امیرآباد نکا به منطقه دامغان منتقل و با ایجاد مخازن ذخیره‌سازی در دامغان به‌منظور توسعه صنایع پایین‌دستی پروپیلن مورد نیاز در استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی و سمنان و مناطق اطراف توزیع خواهد شد.
بنابراین هر دو مکان در شمال و جنوب کشور قرار دارند. زیرا قابلیت تامین آب مورد نیاز این واحدها را دارند. در پروژه‌های طراحی شده سعی بر آن بوده که این مسائل لحاظ شده و در قسمت‌های مختلف کشور که زیر ساخت احداث شبکه انتقال از لحاظ بهره‌بردن از کنار سایر خطوط لوله‌های گاز، تانک فارم‌ها و زمین مناسب وجود دارد، این پروژه ها طراحی شود، تا با صرفه‌جویی در هزینه زیرساخت، امکان بهره‌برداری از این امکانات در راستای طرح‌های جدید تسریع شود.
حجم سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه ای که در برنامه بهره برداری تا پایان سال 99 قرار دارند، حدود 12 میلیارد دلار برآورد شده است. برای تامین مالی این میزان سرمایه، شرکت ملی صنایع پتروشیمی طی جلسه‌ای با حضور شرکت‌های تامین سرمایه، یکی از بانک‌های تجاری داخلی و مدیریت سرمایه‌گذاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی، به بررسی این موضوع پرداخت.
از این‌رو بر استفاده از ظرفیت‌های موجود در نظام بانکی و بازار سرمایه که این روزها به طور برجسته مورد توجه عموم سرمایه‌گذاران قرار گرفته است، تاکید شده است که در کنار تشکیل سازوکارهایی مبنی بر تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه و خصوصی در کنار انواع اوراق و صندوق های ETF جهت تامین مالی طرح‌های صنعت پتروشیمی با همکاری بانک‌های داخلی و شرکت‌های تامین سرمایه به بازار سرمایه، بهینه‌ترین راهکار برای تامین مالی پروژه‌های پیشران در دستور کار قرار گیرد.
ثمره این امور تلاش در توسعه دانش‌های فنی است تا مسیر توسعه صنعت پتروشیمی به سمت‌و‌سوی تولید محصولات متنوع با ارزش افزوده بالا سوق داده شود و با کمک به بلوغ هرچه بیشتر صنایع پایین‌دستی در کنار صنایع بالادستی، زنجیره مصرف کامل شود. این امر تنها با هوشمندسازی توسعه صنعت پتروشیمی محقق میشود که موثرترین راه برای بقا و افزایش رقابت‌پذیری این صنعت پر‌افتخار کشور در بازار جهانی خواهد بود.