بازار جهانی بنزن در نیمه اول سال ۲۰۲۱

 عرضه جهانی بنزن در سال ۲۰۲۰ بسیار محدود بود و در نیمه اول سال ۲۰۲۱ نیز همین روند ادامه پیدا کرد. اگرچه تقاضا برای بنزن و محصولات جانبی واحدهای آروماتیک، کراکرها و اصلاح کننده ها در اثر راه اندازی واحدهای جدید تولید محصول بنزن تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

 در نیمه اول سال ۲۰۲۱ واحدهای آروماتیک آسیا تولید کمتری داشتند، به طوری که واحدهای آسیای شمالی با ۷۰ تا ۸۰ درصد ظرفیت تولید خود کار می کردند. این در حالی است که عرضه بنزن از مسیرهای دیگر تقریباً با ثبات بود، زیرا نرخ بهره برداری از کراکرها برای پاسخگویی به تقاضای آسیایی‌ها برای الفین بالا بود.

نمودار ۱- حجم قابل توجهی از به منزل مورد نیاز ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۰ از کشورهای آسیایی وارد شده است

 منبع: S&P Global Platts, Panjiva

 همانطور که در نمودار ۱ مشاهده می شود صادرات بنزن به ایالات متحده آمریکا تقریباً در حدود ۵۱ هزار میلیون تومان در معاد در ماه بوده است که از کشور کره جنوبی وارد شده است.

 جالب است بدانید که تقاضا برای بنزن تصویر بسیار پیچیده تری دارد، زیر و عرضه استایرن توسط چین در سال ۲۰۲۱ تقویت شد و به 5/88 میلیون تن در سال رسید، که این رقم تقریباً سه برابر میزان واردات سالانه این کشور، یعنی ۲ میلیون تن، است. این امر می تواند به ضرر کشورهایی باشد که صادرات استایرن قابل توجهی به کشورهای آسیایی داشته اند.

 کمبود عرضه ایالات متحده آمریکا

 در نیمه نخست سال ۲۰۲۱ میلادی کمبود عرضه بازار نقدی بنزن ایالات متحده آمریکا را تحت تاثیر قرار داد و همین امر باعث افزایش قیمت بنزن به سطوح قبل از شروع پاندمی کرونا شد.

 برخی از فعالان بازار بنزن در این ارتباط می‌گویند که عرضه محدود بنزن احتمالا رویه غالب در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ نیز خواهد بود و این امر تا حد زیادی اجتناب‌ناپذیر است که دلایل متعددی دارد، برخی از این دلایل عبارتند از:

·         کاهش واردات از کره جنوبی به عنوان بزرگترین منبع واردات بنزن به ایالات متحده آمریکا

·         کاهش تولید بنزن در ایالات متحده آمریکا از طریق تبدیل تولوئن

·         کاهش نرخ های عملیاتی پالایشگاه به دلیل کاهش تقاضای بنزن و سوخت جت

 به همین دلیل رویه غالب در بازار بنزن در نیمه اول سال ۲۰۲۱ میلادی کمبود ارز بوده است.

 نرخ بهره برداری از پالایشگاه ها نیز، به دلیل ادامه یافتن پاندمی کرونا، همچنان پایین بوده که این مساله نیز به نوبه خود تقاضای نفت را هم در ایالات متحده آمریکا و هم در سرتاسر جهان کاهش داد، امری که انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی نیز ادامه داشته باشد.

 بر اساس گزارش منتشر شده توسط اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده آمریکا، نرخ بهره برداری از پالایشگاه های ایالات متحده آمریکا که در ماه آوریل سال ۲۰۲۱ به 6/67 درصد رسیده بود، در ماه آگوست توانست به بالاترین نرخ خود از زمان شروع پاندمی کرونا یعنی ۸۲ درصد برسد؛ اما این روند صعودی دیری نپایید و در ماه‌های آتی روند معکوس مشاهده شد به طوریکه نرخ بهره برداری به حدود ۷۰ درصد کاهش یافت.

 همچنین فعالان بازار بنزل می‌گویند که کاهش تولید بنزن از طریق تبدیل تولوئن تا پایان سال ۲۰۲۱ نیز به دلیل سود های اندک در این بازار ادامه خواهد داشت.

نمودار ۲- روند قیمتی بازار جهانی بنزن در سال ۲۰۲۰

 منبع: S&P Global Platts

 افزایش تقاضا برای استایرن

 فعالان بازار جهانی استایرن می گویند که افزایش تقاضا برای تولیدکنندگان مونومر استایرن در صنایع پایین دستی که ویژگی مهم سال ۲۰۲۰ بود در سال ۲۰۲۱ نیز ادامه یافته است.

 این منابع  همچنین بر این باورند که در حالی که تولید کنندگان ایالات متحده هیچ برنامه‌ای برای توقف یا کاهش نرخ های خود در پاسخ به افزایش عرضه جهانی به دلیل افزایش عرضه در چین ندارند، سودهای ناشی از تولید بسیار اندک یا بی ثبات می تواند تعیین کننده نرخ های بهره برداری باشد.

 چین، بزرگترین کشور وارد کننده بنزن در دنیا، در نیمه اول سال ۲۰۲۱ میلادی با کاهش شدید عرضه بنزن مواجه شد، به این دلیل که میزان توسعه رخ داده در صنایع پایین دستی بسیار بیشتر از بنزن عرضه شده در بازار بود.

 واحدهای پایین‌دستی بسیار بزرگ تولید استایرن و فنول در چین ادغام شده‌اند، این در حالی است که تولید این کارخانه‌ها در نهایت بازار را متوازن خواهد کرد. بنابراین افزایش تقاضا برای بنزن به تنهایی از واحدهای پایین دستی فوق‌الذکر تامین خواهد شد؛ لازم به ذکر است که اکثر این واحدها در سواحل شرقی و شمالی چین قرار دارند. قابل توجه است که در حال حاضر تقاضا برای بنزن در بازار در حضور 3/8 میلیون تن بوده است.

 فرصتی برای اروپا

 کاهش عرضه بنزن در ایالات متحده آمریکا که منجر به کاهش ذخایر این ماده حیاتی در آمریکا شده است باعث شده است که فرصت بی نظیری برای کشورهای اروپایی ایجاد شود که بتوانند سود حاصل از فروش این محصول را افزایش دهند.

 در حالی که جریان واردات بنزن از کره جنوبی به آمریکا کاهش یافته است و در شرایط توقف صادرات برزیل به ایالات متحده در اواخر سال ۲۰۲۰، کمبود عرضه باعث می شود که شرکت‌های اروپایی فرصت کم نظیری برای جبران این کمبود پیدا کنند.

 در مورد بازار جهانی بنزن در سال ۲۰۲۱ کلمه مناسبی که همه فعالان بازار بر روی آن توافق نظر دارند «نااطمینانی مطلق» است در شرایطی که در بازار بنزن همه فاکتور ها غیرقابل پیش بینی هستند و این امر مانع از داشتن یک پیش بینی شفاف نسبت به شرایط بازار خواهد شد.

 در حالی که خبرهای بسیار خوشایندی از پیشرفت واکسیناسیون کووید-۱۹ در سراسر دنیا به گوش می رسد ممکن است که امیدهایی برای رونق بازار بنزن هم به وجود آید، اما این در شرایطی است که تهدید ادامه قرنطینه‌ها برای برخی از تولیدکنندگان این محصولات بسیار تحلیل بزرگ خواهد بود.

بنابراین می توان دو سناریو را برای وضعیت بازار جهانی بنزن تا پایان سال 2021 مطرح کرد:

v      سناریوی رونق: در صورت گسترده تر شدن واکسیناسیون در همه کشورها و عدم بروز موج های جدید بیماری و عدم ظهور سویه های جدید ویروس کووید- 19

v      سناریوی ثبات یا رکود: در صورت بروز موج های جدید کرونا و ظهور سویه های جدید بیماری و افزایش قرنطینه در کشورهای مختلف