آشنایی با هلدینگ‌های پتروشیمی دنیا

ایده راه‌اندازی صنعت پتروشیمی در ترکیه در سال 1962، سال شروع دوره اول برنامه پنج ساله توسعه این کشور، ایجاد شد. هلدینگ پتروشیمی پتکیم[1]در سوم آوریل سال 1965 پس از مطالعات و بررسی‌های فراوان تاسیس شد. در سال 1970 و پس از تاسیس مجتمع پتروشیمییاریمکا[2]، به مرور کارخانه‌های دیگری نیز به این هلدینگ اضافه شدند. در دوره سوم برنامه پنج ساله توسعه تصمیم گرفته شد که دومین مجتمع پتروشیمی پتکیم در علی‌‌آقا تاسیس شود. مجتمع علی‌آقا که از نظر تکنولوژی بسیار پیشرفته و از ظرفیت تولیدی بهینه‌ای نیز داشت از سال 1985 آغاز به کار کرد.

هلدینگ پتروشیمی پتکیم از سال 1988 سرمایه‌گذاری خود را در بخش‌های مختلف به ویژه در بخش‌های تولید پلاستیک و ترموپلاستیک افزایش داد. بررسی‌ها و مطالعات کارشناسانه دقیقی در این مورد صورت گرفت و بر اساس آن هلدینگ پتکیم 450 میلیون دلار برای افزایش خلوص پارازایلین تولیدی، افزایش ظرفیت تولیدی آروماتیک‌ها، افزایش ظرفیت تولیدی کارخانه اتیلن به 120 هزار تن در سال، افزایش ظرفیت تولیدی کارخانه پلی‌اتیلن سبک به 120 هزار تن در سال و افزایش ظرفیت تولیدی کارخانه پلی‌پروپیلن به 60 هزار تن در سال سرمایه‌گذاری کرد.

علاوه بر این هلدینگ پتکیم در سال 2005 حدود 100 میلیون دلار در واحدهای تولید برق از بخار آب سرمایه‌گذاری کرد و مبلغ هنگفتی نیز صرف تقویت توربین‌های گازی کرد. در نتیجه این سرمایه‌گذاری‌ها میزان برق تولیدی از این دو منبع به حدود 226 مگاوات در ساعت رسید. در همین زمان هلدینگ پتکیم تصمیم گرفت که به جای سوخت‌های فسیلی از گاز طبیعی به عنوان خوراک در واحدهای تولیدی پتروشمی استفاده کند، زیرا گاز طبیعی هم از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه بود و هم به حفظ محیط زیست کمک می‌کرد. در اثر سرمایه‌گذاری‌های مذکور هلدینگ پتکیم در سال 2005 به بالاترین میزان تولید و فروش در طول تاریخ حیارت خود دست پیدا کرد.

بر اساس برنامه خصوصی سازی ترکیه، در سال 2008، 51 درصد از سهام عمومی هلدینگ پتکیم به مبلغ دو میلیارد و 40 میلیون دلار آمریکا به شرکت پتروشیمی سوکار و تورکاس[3] فروخته شد. هلدینگ پتروشیمی پتکیم که یکی از مهم‌ترین و بزرگترین شرکت‌های ترکیه است تولید کننده اصلی مواد اولیه مورد نیاز بسیاری از صنایع این کشور است و بیش از 50 نوع محصول پتروشیمی در این هلدینگ تولید می‌شود. محصولات پتروشیمی تولید شده در هلدینگ پتکیم نهاده و مواد اولیه صنایعی همچون ساختمان‌سازی، برق و مخابرات، صنایع الکترونیکی، بسته‌بندی، منسوجات، محصولات دارویی، آرایشی و بهداشتی هستند.

پتکیم در گذر زمان

1970-1965

·         هلدینگ پتروشیمی پتکیم با سرمایه 250 میلیون لیر ترکیه تاسیس شد.

·         اولین سرمایه‌گذاری برای تولید محصولات پتروشیمی منجر به راه‌اندازی مجتمع یاریمکا در ازمیر شد.

·         راه‌اندازی کارخانه‌های تولید اتیلن، پلی‌اتیلن، سلولز استات، متیل وینیل کلراید و PVC در مجتمع پتروشیمی یاریمکا کامل و عملیات آزمایشی آغاز شد.

·         تصمیم گرفته شد که مجتمع پتروشیمی دوم در منطقه علی‌آقا احداث شود.

1975-1971                                                         

·         تولید در کارخانه تولید پلاستیک کاناکاله[4] آغاز شد.

·         کارخانه DDB در مجتمع یاریمکا تاسیس شد.

·         سرمایه هلدینگ پتکیم به 5/1 میلیارد لیر ترکیه افزایش یافت.

·         کارخانه‌های تولید اتیلن و پلی‌اتیلن سبک در مجتمع یاریمکا توسعه یافتند.

·         کارخانه‌های تولید CB، لاستیک‌های مصنوعی (SBR-CBR) استایرن و پلی‌استایرن در مجتمع یاریمکا  آغاز به کار کردند.

1983-1976

·         کارخانه‌های تولید متیل وینیل کلراید و PVC در مجتمع یاریمکا آغاز به کار کردند و واحدهای کاپرولاکتوم نیز راه‌اندازی شدند.

·         به دلیل رشد سریع صنعت خودور ترکیه، شرکت پتلاس تایر ورک با مدیریت پتکیم در 19 آگوست سال 1976 تاسیس شد.

·         سرمایه هلدینگ پتکیم به 8 میلیارد لیر، 40 میلیارد لیر و سرانجام به 100 میلیارد لیر ترکیه افزایش یافت.

·         کارخانه‌های وابسته و امکانات لازم در مجتمع علی‌آقا تکمیل شدند.

1989-1984

·         کارخانه‌های مجتمع علی‌آقا آغاز به کار کردند.

·         مجتمع‌های پتروشیمی یاریمکا و علی‌آقا به شرکت‌های تابعه تغییر یافته و به ترتیب آلپت[5] و یارپت[6] نام گرفتند.

·         هلدینگ پتکیم مشمول قانون خصوصی سازی سال 1986 شد.

1995-1990

·         سرمایه پتکیم در سال 1990 به 2 تریلیون و در سال 1991 به 3 تریلیون لیر ترکیه رسید.

·         مجتمع‌های تابعه پتکیم، آلپت و یارپت، با همه دارایی‌ها و بدهی‌هایشان در سال 1990 با هلدینگ پتکیم ادغام شدند.

·         ادارات مرکزی هلدینگ پتکیم و سازمان‌های تابعه ادغام شدند و ساختار مجتمع یاریمکا تغییر یافت و به مدیریت مجتمع یاریمکا تغییر نام داد.

·         در نتیجه توسعه و پروژه‌های بازسازی، ظرفیت‌های تولیدی پیش‌بینی شده برای کارخانه‌های تولید پلی‌اتیلن سبک، پلی‌اتیلن سنگین، پلی‌پروپیلن، اسید آکریلیک در سال 1993 در مجتمع علی‌آقا تحقق یافت. همچنین کارخانه‌های تولید PVC، پلی‌استایرن، CBR، SBR، CBR و BDX در مجتمع یاریمکا در سال 1995 به حداکثر ظرفیت پیش‌بینی شده دست یافتند.

1999-1996

·         هلدینگ پتکیم گواهینامه کیفیت ایزوTS-EN 9002 را دریافت کرد.

·         سرمایه هلدینگ به 117 تریلیون لیر ترکیه افزایش یافت، 114 تریلیون لیر آن از محل ارزیابی مجدد وجوه مربوط به دارایی‌های ثابت اضافه شده بود.

 2004-2000

·         سرمایه‌گذاری برای جایگزین کردن سلول‌های جیوه، که در تولید کلرین استفاده می‌شدند، با سلول‌های غشایی صورت گرفت و ظرفیت تولید کلرین در کارخانه آلکالی کلرین به 100 هزار تن در سال افزایش یافت.

·         در سال 2001 برای بار دوم غنی‌سازی توربو ژنراتورها در واحد تولید برق  به میزان 20 مگاوات در دستور کار قرار گرفت.

·         سرمایه هلدینگ از 117.000 میلیارد به 204.750 میلیارد لیر ترکیه افزایش یافت.

·         بر اساس حکم دیوان عالی خصوصی سازی، مجتمع یاریمکا به توپراس[7] فروخته شد.

·         دور دوم توسعه کارخانه تولید پلی‌اتیلن سنگین در سال 2001، ظرفیت تولید این کارخانه را از 66.000 تن در سال به 96.000 تن در سال رساند.

·         در سال 2001، هفدمین راکتور به کارخانه تولید PVC اضافه شد و ظرفیت تولید این کارخانه را به میزان 10.000 تن در سال افزایش داد.

·         کارخانه تولید پلاستیک کاناکاله بسته شد و امکانات و تجهیزات آن به مجتمع علی‌آقا منتقل شد.

·         ساخت و راه‌اندازی واحد سوزاندن ضایعات سنگین مایع در سال 2002 تکمیل شد و این واحد در سال 2003 شروع به کار کرد.

·         بندر حمل بار خشک پتکیم برای خدمت رسانی به سایر شرکت‌ها آغاز به کار کرد.

 2007-2005

·         سرمایه‌گذاری در توسعه کارخانه‌های اتیلن، پلی‌اتیلن سبک و پلی‌پروپیلن در سال 2004 آغاز و در سال 2005 تکمیل شد. ظرفیت تولید کارخانه اتیلن از 400 هزار تن به 520 هزار تن در سال افزایش یافت، این ظرفیت‌ها در کارخانه تولید پلی‌اتیلن سبک از 190 هزار تن به 310 هزار تن در سال و در کارخانه تولید پلی‌پروپیلن از 80 هزار تن به 144 هزار تن در سال افزایش یافت. این بزرگترین پروژه سرمایه‌گذاری در 18 سال گذشته بود.

·         در کارخانه تولید آروماتیک‌ها، ظرفیت تولید پارازایلین از 100 هزار تن به 136 هزار تن در سال افزایش یافت، در حالیکه ظرفیت تولید بنزن نیز از 123 هزار تن به 134 هزار تن در سال رسید.

·         در نظرسنجی که در سال 2006 توسط موسسه استاندارد اند پور و دانشگاه سابانسی[8] انجام شد، پتکیم یکی از پنج موسسه شفاف ترکیه شناخته شد.

·         بر اساس قانون خصوصی سازی ترکیه 51 درصد از سهام هلدینگ پتکیم برای فروش عرضه شد و این سهام به کنسرسیوم سوکار و تورکاس فروخته شد و به تایید دیوان عالی خصوصی سازی این کشور رسید.

 2009-2008

·         فروش 51 درصد از سهام دولتی هلدینگ پتروشیمی پتکیم، به شرکت سوکار و تورکاس که دومین رقم بالا، یعنی 04/2 میلیارد دلار را پیشنهاد داده بود، به صورت رسمی تکمیل شد. این قرارداد در 30 ماه مه سال 2008 امضا شد.

·         حدود 3/1 میلیون مترمربع از زمین تحت مالکیت هلدینگ پتروشیمی پتکیم به تاسیس شرکت پالایشگاهی استار[9] اختصاص داده شد.

·         از طریق بهبود انعطاف‌پذیری مواد اولیه، کارایی در همه کارخانه‌های تحت مالکیت این هلدینگ افزایش یافت.

 2010

·        هلدینگ پتروشیمی پتکیم به صورت داوطلبانه به «پروژه افشای میزان کربن تولیدی» پیوست.

·         در سال 2010، شرکت پالایشگاهی استار گواهی ظرفیت تولید پالایشگاهی 10 میلیون تنی را دریافت کرد.

·         به منظور تقویت عملیات بندرگاهی، شرکت تجارت و عملیات بندری پتکیم[10] در سال 2010 تاسیس شد.

·         پروژه برنامه‌ریزی منابع شرکت[11](ERP) در 1 اکتبر سال 2010 شروع شد و تمام فرآیندهای عملیاتی از طریق این طرح کنترل می‌شد.

·         فاز اول یک برنامه گسترده برای ساخت یک سایت با ارزش، با مشارکت جورونگ اینترنشنال[12]، تکمیل شد.

·         سرمایه پتکیم از طریق انتشار اوراق از 204.750.000 لیر به 1.000.000.000 لیر ترکیه افزایش یافت.

 2011

·         ظرفیت تولید پلی‌اتیلن سبک به میزان 20 درصد افزایش یافت.

·         فاز یک طرح جامع مطالعاتی جورونگ اینترنشنال- سنگاپور تکمیل شد.

·         طرح بازسازی کارخانه تولید آروماتیک‌ها کلید زده شد.

·         دارایی هلدینگ پتروشیمی پتکیم در زمین یاریمکا فروخته شد.

·         سرمایه‌گذاری‌های جدید برای تاسیس کارخانه تولید پلی‌اتیلن غیرخطی، پلی‌اتیلن ترفتالات و BDX صورت گرفت.

·         توافقنامه افزایش ظرفیت تولید اتیلن امضا شد.

2012

·         متعاقب توسعه سرمایه‌گذاری در آگوست سال 2012، ظرفیت تولید کارخانه پلی‌آمید از 34 هزار تن به 49 هزار تن در سال افزایش یافت.

·         در دسامبر سال 2012، به منظور تضمین تداوم تامین گاز طبیعی با قیمت‌های مناسب، که یکی از مهم‌ترین اقلام هزینه‌ای هلدینگ را تشکسل می‌داد، هلدینگ پتروشیمی پتکیم توافقنامه‌ای را با شرکت گاز سوکار تیکارت[15]، شرکت وابسته به سوکار (شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان)[16]، امضا کرد تا سالانه به میزان 455 تریلیون متر مکعب گاز از آن خریداری کند.

2013

·        هلدینگ پتروشیمی پتکیم اولین موسسه‌ای بود که گواهینامه مدیریت سیستم‌های انرژی ISO 50001 را دریافت کرد.

·        پتکیم همچنین گواهینامه مدیریت سیستم رضایت مشتریان TS ISO 10002 را دریافت کرد.

·         در چارچوب پروژه‌های افزایش ظرفیت تولید اتیلن و پلی‌اتیلن ترفتالات، که به منظور افزایش سهم بازار پتکیم در دستور کار قرار گرفته بود، تلاش برای بهبود زیرساخت‌ها و تجهیزات ادامه یافت.

  2014

·         به عنوان بخشی از پروژه تولید باد پتکیم، توافقنامه‌ای با شرکت آلستوم[17] امضا شد.

·         متعاقب خرید 30 درصد از سهام پتلیم لیمانکلیک، که 100 درصد آن متعلق به شرکت پتکیم بود، گلدمن ساکس یکی از سهامداران پتکیم شد.

·         ظرفیت تولید کارخانه تولید اتیلن به میزان 13 درصد افزایش یافت و به 588 هزار تن در سال رسید، این در حالی بود که ظرفیت تولید کارخانه پلی‌اتیلن ترفتالاتاز 70 هزار تن به 105 هزار تن در سال افزایش یافته بود. در نتیجه، ظرفیت تولید ناخالص پتکیم به میزان 13 درصد رشد کرد. این کارخانه، در پی طرح جامع بازسازی ساختار هلدینگ، دوره‌ای از تعمیر و نگهداری را آغاز کرد.

·         کارخانه تولید پلاستیک بار دیگر در محلی جدید آغاز به کار کرد.

·         پتکیم گواهینامه مدیریت سیستم‌های امنیت اطلاعات ISO 27001 را دریافت کرد.

2015

·         مرکز تحقیق و توسعه پتکیم راه‌اندازی شد. در سال 1970، پتکیم مرکز تحقیقات خود را در مجتمع یاریمکا تاسیس کرده بود. واحد تحقیق و توسعه، پس از انتقال به مجتمع علی‌آقا در ازمیر، به محل جدیدی به وسعت 1200 مترمربع منتقل شد.

·         پتکیم پنجاهمین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفت.

·         ظرفیت تولید کارخانه PTA، که مواد اولیه لازم برای تولید منسوجات و بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از 70 هزار تن به 105 هزار تن در سال افزایش یافت.