تاریخچه صنعت پتروشیمی
به گزارش خبرنگار پیام پتروشیمی ، صنعت پتروشیمی کشورمان با راه‌اندازی پتروشیمی مرودشت در سال ۱۳۴۲ در کشور پایه‌گذاری شد، این مجتمع در ابتدا به عنوان زیرمجموعه وزارت صنعت وقت کار خود را آغاز کرد ؛ اما با توجه به وابستگی صنعت پتروشیمی به خوراک تامینی وزارت نفت با تاسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان زیرمجموعه شرکت نفت، مدیریت صنعت پتروشیمی به وزارت نفت منتقل شد.
براساس اسناد موجود شرکت ملی صنایع پتروشیمی در 8 دی ماه ۱۳۴۳ تاسیس شد و 8 دی ماه امسال ۵3 سال از تاسیس این شرکت می‌گذرد.
صنعتی که با 57 مجتمع پتروشیمی فعال ( 21 مجتمع در ماهشهر، 16 مجتمع در عسلویه و 20 مجتمع در سایر مناطق) و 58 طرح توسعه‌ای ، رکوردار پیشرفت و توسعه در کشور و خاورمیانه است و کارشناسان آینده‌ای طلایی برای این صنعت پیش‌بینی می‌کنند.
حال خوش صنعت پتروشیمی
صنعت پتروشیمی با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید در مدار توسعه قرار گرفته و گوی سبقت را از دیگر صنایع ربوده ، به طوری که بر اساس آمار موجود تا سال 91 تنها حدود 70 درصد از ظرفیت نصب شده پتروشیمی‌ها برای تولید محصولات استفاده می‌شد ؛ در حالی که در این 4 سال و اندی با مجموعه اقداماتی که به منظور رفع گلوگاه‌های تولید و افزایش عرضه خوراک گاز به صنایع پتروشیمی انجام گرفته ، درصد استفاده از ظرفیت موجود در حال گذر از 85 درصد است.
بررسی آماری نشان می‌دهد که سال 92، نسبت تولید به ظرفیت نصب شده 71 درصد بوده است، به این ترتیب از مجموع 56 میلیون و 720 هزار تن ظرفیت نصب شده تنها 40 میلیون و 397 هزار تن محصول پتروشیمی و پلیمری تولید شده است.
درصد تولید به ظرفیت نصب شده صنعت پتروشیمی در سال 93 به 78 درصد افزایش پیدا کرده است، سال 93 از مجموع ظرفیت 57 میلیون 104 هزار تنی نصب شده، 44 میلیون و 365 هزار تن محصول پتروشیمی و پلیمری تولید شده است.
سال 94 نسبت تولید به ظرفیت نصب شده پتروشیمی به حدود 80 درصد افزایش پیدا کرد، به طوری‌که از 57 میلیون و 909 هزار تن ظرفیت نصب شده حدود 46 میلیون و 411 هزار تن محصول پتروشیمی و پلیمری تولید شد.
نسبت تولید به ظرفیت نصب شده پتروشیمی در سال 95 حدود 82 درصد بوده و در این راستا از مجموع 61 میلیون و 908 هزار تن ظرفیت نصب شده موفق به تولید و عرضه نزدیک به 51 میلیون تن محصول پتروشیمی در کشور شده است.
این نسبت در سال 96 طبق پیش‌بینی‌ها و طرح‌های توسعه‌ای باید به 86 درصد برسد که با تحقق این امر رکورد تولید محصولات پتروشیمی در کشور شکسته خواهد شد.
مسیر توسعه صنعت پتروشیمی
در حال حاضر حدود ۶۰ پروژه نیمه کاره در صنعت پتروشیمی ایران وجود دارد که برای راه‌اندازی آنها به ۳۱ میلیارد دلار سرمایه نیاز است. درحالی‌که تاکنون برای این پروژه‌ها ۵ میلیارد دلار هزینه صورت گرفته است. راه‌اندازی این پروژه‌ها می‌تواند میزان تولید را به میزان ۵۵ میلیون تن افزایش دهد و ارزش تولیدات داخلی را به ۴۰ میلیارد دلار برساند.
یک بررسی نشان می‌دهد به منظور اجرای برنامه ششم توسعه که از سال 1396 عملیاتی خواهد شد، شرکت ملی صنایع پتروشیمی براساس نقشه راه باید 30 طرح با برآورد سرمایه‌گذاری 40 میلیارد دلار اجرا کند، که از این تعداد 25 طرح پتروشیمی و 5 طرح بالادستی برای تامین خوراک خواهد بود و برآورد سرمایه گذاری برای طرح های بالادستی 8.5 میلیارد دلار خواهد بود که به هلدینگ های پتروشیمی برای تسهیل تامین خوراک شرکت های پتروشیمی واگذار خواهد شد و بیشتر طرح های تعریف شده خوراک گاز طبیعی هستند. همچنین در برنامه هفتم توسعه نیز اجرای 22 طرح با ظرفیت 37.1 میلیون تن پیشنهاد شده است.
دورنمای صنعت پتروشیمی
دورنمای روشن صنعت پتروشیمی در ایران بر اساس شواهد و گزارش‌های موجود از آمادگی صنعت پتروشیمی ایران برای جهشی بزرگ خبر می‌دهد که قرار است این صنعت در آینده نه چندان دور با بهره برداری مناسب از منابع عظیم گاز طبیعی، تکمیل زنجیره ارزش و بهره‌برداری از زیرساخت‌ها و پتانسیل‌های بازار داخلی و دسترسی به بازارهای جهانی برای صادرات، ارزش افزوده ناخالص این صنعت را از حدود 7 میلیارد دلار در سال 2014 به 30 میلیارد دلار در سال 2035 و ایجاد 300 هزار شغل برساند و سردمدار توسعه صنایع کشور شود.
همچنین گزارش ها حاکی از این است که ایران با در اختیار داشتن ۲۷ درصد از تولیدات پتروشیمی منطقه در نظر دارد امسال بتواند برنامه‌های خود را برای راه‌اندازی ۳۰ کارخانه با ظرفیت ۳۷ میلیون تن که بر اساس برنامه پنجم توسعه باید راه‌اندازی می‌شد، محقق کند. در این برنامه کارخانه‌های تولید متانول، اوره و آمونیاک و توسعه مناطق ویژه اقتصادی در دستور کار قرار گرفته است و مناطق ویژه چابهار، قشم، کیش ، لاوان و پارس شمالی مناطق ویژه‌ای هستند که در کنار منطقه آزاد عسلویه و ماهشهر در برنامه قرار می‌گیرند. برنامه ایران برای توسعه صنعت پتروشیمی با محوریت پلی‌پروپیلن از طریق راه‌اندازی واحدهای پروپان دهیدروژن و مبدل‌های متانول به پروپیلن در حال بررسی بخش دیگری از تغییر ظرفیت‌های تولید در صنعت پتروشیمی کشور ما است.
کارشناسان معتقدند صنعت پتروشیمی ایران با تکیه بر نیرو های کار آمد و متخصص همزمان با دسترسی آسان به گاز و نیز بازارهای داخلی و خارجی بزرگ قادر است برنامه‌های خود را در زمینه تولید و فروش این محصولات پیاده کند و بزودی افزون بر تامین کامل نیازهای داخل کشور، حجم و ارزش صادرات محصولات مختلف پلیمری و شیمیایی جهش قابل ملاحظه ای را تجربه خواهد کرد