7 اوت سال 2015
به گزارش شبکه اطلاع رسانی مستقل خدمات شیمیایی (ICIS)—نظر به چشم انداز رفع تحریم‌‌های غربی علیه ایران طی 12 ماه آینده، در این کشور فرصت‌‌های بسیاری برای شرکتهای بین المللی فعال در صنایع شیمیایی، گروههای مهندسی و بانکها به وجود خواهد آمد و تهران به دنبال احیا و گسترش بخش صنعت خود خواهد بود.
محصولات شیمیایی رتبه سوم را در صنایع ایران در اختیار دارد و دولت این کشور به دنبال استفاده از منابع عظیم نفت و گاز خود را برای تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر مانند محصولات شیمیایی به عنوان یک اولویت بالا تلقی می‌کند.
ایران دارای دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی و چهارمین ذخایر بزرگ نفت خام در جهان است که ظرفیت‌‌های عظیمی را به این کشور می‌دهد. هرچند تولید سرانه ناخالص داخلی این کشور به علت سیاست‌‌های خصمانه و انزوا از اقتصاد جهانی در رقم 4 هزار و 763 دلار در سال 2013 متوقف شده، اما با این حال ایران از نیروی کار تحصیل کرده و اقتصادی پیشرفته بهره‌مند است.
شرکتهای بزرگ پتروشیمی در ایران تحت نظر شرکت ملی صنایع پتروشیمی فعالیت دارند. این شرکت دولتی در ماه مارس برنامه توسعه پتروشیمی را منتشر و به روز کرد که هدف از آن افزایش تولید بیش از دو برابری محصولات پتروشیمی از رقم 59 میلیون تن در سال به 120 میلیون تن در سال تا سال 2018 اعلام شده است.
این برنامه که در 90 صفحه تنظیم شده ، دارای جزئیات وضعیت و تاریخ تکمیل دهها طرح پتروشیمی در ایران است. با این حال، به نظر می‌رسد بسیاری از این طرح‌ها در حال حاضر به شدت نیازمند سرمایه‌گذاری، تکنولوژی و تخصص برای تکمیل شدن هستند. از آنجایی که تحریم‌ها طی سال‌های متمادی سخت تر و سخت تر شده، بسیاری از پروژه‌های پتروشیمی در ایران دچار تأخیر شده اند و این یعنی اینکه برنامه‌هایی که تاکنون برای توسعه این صنعت در ایران تدوین شده خیلی جدی گرفته نشده اند.
البته این وضع می‌تواند به سرعت تغییر کند و این تغییر زمانی خواهد بود که تحریم‌ها برداشته شود. بخش شیمیایی کشور می‌تواند مانند دیگر نقاط خاورمیانه به کمک تولید، مهندسی، فن آوری و شراکت مالی بین المللی به سرعت پیشرفت کند.
البته فعالان صنعت پتروشیمی در جهان هم به دنبال استفاده از فرصت‌هایی هستند که در ایران به وجود خواهد آمد. فعالیت‌‌های زیادی در ایران در میان شرکتهای مشاوره تولیدات شیمیایی در حال انجام است تا مشتریان خود را برای رشد کسب و کارشان آماده کنند. بزرگترین شرکت شیمیایی جهان، باسف، تمایل خود را برای بازسازی همکاری‌‌های تجاری خود با ایران اعلام کرده است. در ماه ژوئیه، کرت باک، مدیر کل این شرکت، به همراه یک هیئت تجاری به ایران سفر کرد. باسف از سال 1959 در ایران فعالیت داشته است.
اروپا نیز، با داشتن روابط تاریخی نزدیک با ایران، می‌تواند به عنوان یکی از ذی نفعان اصلی بازار تجاری جدید در ایران مطرح شود. بنابر برآورد‌های گروه تجارت صنعتی BDI، تنها در آلمان، تجارت با ایران می‌تواند از رقم 2 میلیارد و 400 میلیون یورو در سال 2014، به سالانه 10 میلیارد یورو در میان مدت برسد.
فرصت‌ها برای شرکتهای شیمیایی بسیار است. شرکتهای شیمیایی داخلی ایران حتما به دنبال آن خواهند بود که پس از رفع تحریم‌ها با گروههای بین المللی همراه شوند تا بتوانند به تکنولوژی، سرمایه گذاری و تخصص آنها دسترسی پیدا کنند.
شرکتهای بین المللی شیمیایی هم در عوض می‌توانند از جریانی درآمدی جدید بر اساس مزیت خوراک برای تولید محصولات شیمیایی علاوه بر ورود به بازار داخلی و صادراتی ایران بهره مند شوند.
طبق اظهارات ادوردو فان زلر نتو، یکی از مشاوران موسسه رولاند برگر و شریک و رئیس بخش انرژی، نفت و مواد شیمیایی خاورمیانه، شراکت‌‌های پیش رو در ایران به احتمال زیاد بر اساس شراکت تأسیسات در برابر تأسیسات خواهد بود. به گفته وی، بعید به نظر می‌رسد که شراکت هایی در مقیاس عظیم در ایران مانند آنچه در تأسیسات صداره که بین شرکت آرماکوی عربستان و شرکت دوو کمیکال وجود دارد در ایران هم شکل بگیرد.
به گفته وی، به شرکای بین المللی سهام اقلیتی مهمی در طرح‌ها و تأسیسات ارائه خواهد شد. ایرانی‌ها با چه کسی شریک خواهند شد؟ کسی نمی‌داند ولی عقل سلیم می‌گوید ایرانی‌ها برای تکنولوژی به سمت شرکتهای اروپایی و برای به دسترسی به سرمایه به سمت چین خواهند رفت و شرکتهای آمریکایی به دلایل سیاسی خارج از حیطه علاقه آنها خواهند بود.
نمودار: ایران به جمع ده تولید کننده بزرگ جهان خواهد پیوست
طرح‌‌های بسیار بزرگ و سرمایه گذاری هایی در مقیاس جهانی در سایت‌‌های جدید و یا در تأسیسات بازسازی شده فعلی ایران انجام خواهد شد.
تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری‌ها و شراکت‌ها به احتمال زیاد به شدت تحت نظر شرکت دولتی صنایع پتروشیمی‌که همسو با نظر دولت ایران عمل می‌کند خواهد بود. به گفته نتو، دخالت‌‌های سیاسی هم می‌تواند تهدیدی برای سرمایه گذاری در ایران باشد. حتی شرکتهای شیمیایی مستقل ایرانی هم باید برنامه هایشان را با نظر دولت پیش برند.
وی گفت: در ایران، یک رقابت برای به دست آوردن شرکای مناسب به وجود خواهد آمد و اینکه چشم انداز صنعت شیمی به چه سمت و سویی خواهد بود ظرف 2 یا 3 سال آینده مشخص خواهد شد.
نتو پیش بینی کرده است که دو موج از طرح‌‌های پتروشیمی در این کشور به بهره برداری خواهد رسید. اولین موج از سال 2020 شروع خواهد شد که شامل طرح هایی خواهد بود که طبق برنامه ریزی‌‌های شرکت ملی پتروشیمی ایران قرار بوده بین سال‌های 2015 تا 2018 به بهره برداری برسند.
بعد از آن، موج دوم بعد از سال 2025 خواهد بود. در این دوره موجی از سرمایه گذاری‌‌های جدید در راه خواهد بود که به پیشرفت این بخش بستگی خواهد داشت. مقام‌‌های ایرانی خواهان آن هستند تا به این وسیله از منابع هیدروکربنی خود درآمد زایی کنند.
نتو می‌گوید ایران پرسرعت ترین کشور از نظر توسعه صنعت پتروشیمی‌در آینده خواهد بود و این امر سلسله مراتب جهانی را دچار تغییر خواهد کرد.
به گفته وی، ایران یک شوک بزرگ در افزایش تأمین محصولات شیمیایی به جهان وارد خواهد کرد که قیمت‌‌های این محصولات را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد. در حقیقت توسعه صنعت پتروشیمی ایران به مازاد عرضه آمریکا و نیز خاورمیانه اضافه خواهد شد.
به همراه قیمت پایین نفت، قیمت محصولات شیمیایی هم در همه نقاط کاهش پیدا خواهد کرد و اروپا همچنان دست در گریبان یک ضعف ساختاری در مقایسه با بازیگرانی که خوراک گاز را در اختیار دارند خواهد بود.
نتو معتقد است که بیشتر صادرات ایران به سوی بازار‌های آسیایی خواهد بود که هنوز تقاضا در آنها زیاد است و سپس به سمت اروپا خواهد بود.
وی گفت: من انتظار تغییر خاصی را در مسیر‌های صادراتی موجود در خاور میانه ندارم اما این موضوع به شراکت‌‌های سرمایه گذاری مشترک بستگی خواهد داشت. شرکتهای چینی می‌خواهند تا با سرمایه گذاری دسترسی بازار داخلی خود و همچنین حفظ سهم خود در دارایی‌‌های بالا دستی را حفظ کنند.
نوشته : ویل بیچم