85

پول شویی و آثار آن بر اقتصاد

پول شویی و آثار آن بر اقتصاد
(پنج شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۴) ۰۸:۰۰

تبدیل یا انتقال یک دارایی ، با هدف پنهان کردن منشاء غیر قانونی آن دارایی یا کمک به هر شخصی که با چنین جرایمی سروکار دارد .

 بطور کلی پول شویی یا تطهیر پول عملی است که طی آن شکل مبداء و مشخصات پول های آلوده حاصل از مبادلات غیر قانونی از قبیل تجارت مواد مخدر ، جرایم سازمان یافته ، تروریسم و نظایر آن تغییر می یابد و صورت قانونی به خود می گیرد . بر اساس ماده یک دستورالعمل اروپایی مصوب مارس 1990 ، پدیده پول شویی به این شرح تعریف شده است :

" تبدیل یا انتقال یک دارایی ، با هدف پنهان کردن منشاء غیر قانونی آن دارایی یا کمک به هر شخصی که با چنین جرایمی سروکار دارد ."

برخی معتقدند که ریشه اصطلاح پول شویی به مالکیت بر شبکه های رختشویی خانه های ماشینی ایالات متحده در دهه 1930 بر می گردد که ناشی از کسب و کار های سران مافیایی بود . در مقابل عده ای معتقدند که وجه تسمیه این کلمه از آنجاست که پول سیاه یا غیر قانونی طی یک مجموعه نقل و انتقال شسته و تمیز می شود.  در هر حال پول شویی اصطلاح جدیدی است که نخستین بار در جریان رسوایی "واترگیت" در سال 1973 پدیدار شد و در یک چارچوب حقوقی و قانونی برای اولین بار در سال 1982 در دادگاهی در امریکا مطرح گردید و بعد از آن در سطح گسترده ای به کار رفت و کاربرد متداولی در جهان پیدا کرد .

 

جرائم منشاء پول شویی در ایران

1-    قاچاق مواد مخدر و مشروبات الکلی

2-    قاچاق کالا و ارز

3-    فرار از مالیات

4-    معاملات متکی به اطلاعات درونی یا محرمانه

5-    اخاذی ، ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری

6-    سرقت ، آدم ربائی ، قتل و جنایت

7-    قمار ، ربا ، فحشا

 

آثار پدیده پول شویی بر اقتصاد

آثار منفی پدیده پول شویی بر اقتصاد را به سختی می توان کمی کرد . پرواضح است که چنین فعالیت هایی نهادهای بخش مالی را که برای رشد اقتصادی «به ویژه کشورهای در حال توسعه » مهم و حیاتی است با اضمحلال روبرو می کند و با کاهش بهره وری در بخش حقیقی از طریق غیر بهینه کردن تخصیص منابع ، تشویق فعالیت های جنایی و فساد اداری ، رشد اقتصادی را کاهش می دهد . هم چنین پول شویی می تواند به صورت بسیار محسوس ترکیب تولیدات یک سامانه اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه بر بخش خارجی اقتصاد (تجارت بین الملل و جریان سرمایه ) تاثیر گذارد و از این طریق توسعه اقتصادی در بلند مدت را تحت سلطه خود قرار دهد .

از دیگر آثار مهم و زیان بار پول شویی ، کاهش در آمدهای دولت است که بصورت غیر مستقیم به اشخاصی که مالیات خود را صادقانه پرداخت می کنند ، لطمه وارد می کند . علاوه بر این پول شویی ، جمع آوری مالیات را با مشکل مواجه می سازد . اخلال و بی ثباتی در اقتصاد ، کاهش کنترل دولت بر سیاست های اقتصادی ، تغییر جهت سرمایه گذاریها ، خروج سرمایه از کشور ، تضعیف بخش خصوص ، تضعیف امنیت ملی ، تضعیف یکپارچگی و تمامیت بازارهای مالی ، تاثیر معکوس بر نرخ بهره ارز ، افزایش ریسک اعتباری ، ایجاد مانع برای خصوصی سازی و ....

رشد پول شویی در فعالیت های زیرزمینی به علت عدم ثبت در تولید ناخالص ملی کشور ، سیاست های اقتصادی را تحت تاثیر قرار می دهد ، زیرا نداشتن آمارهای صحیح از تولید ناخالص ملی مسلماً باعث تغییر سیاست های پولی و مالی دولت ها می شود . زیرا ثبت این جرائم در ترازها سبب پیچیده تر شدن آنها و در نتیجه دشواری مدیریت دولت بر سیاست ها خواهد گردید .

به طور خلاصه پول شویی و سایر جرائم مالی به تغییرات مبهم و غیر قابل توجیه در تقاضای پول و نوسانات شدید جریان های سرمایه، نرخ ارز و نرخ بهره منجر خواهد شد . هم چنین ماهیت غیر قابل پیش بینی پول شویی همراه با کاهش کنترل دولت بر سیاست های اقتصادی ، دستیابی به سیاست های صحیح و کارآمد اقتصادی را با مشکل مواجه خواهد ساخت .

 

مراحل پولشویی

بطورکلی پولشویی یک فرایند سه مرحله ای است که

مرحله اول مستلزم قطع هر گونه ارتباط مستقیم بین وجوه و جرمی است که از آن حاصل شده است .

مرحله دوم مخفی کردن ردپای وجوه برای جلوگیری از تعقیب قانونی آن است .

مرحله سوم نیز بازگشت مجدد وجوه به مجرم به صورتی که نحوه کسب و محل جعرافیایی آن قابل ردیابی نباشد .

بطور خلاصه برای تطهیر عواید حاصل از جرم ، سه مرحله متمایز از هم شناسایی گردیده است .

1-   مرحله استقرار (امکان یابی )

این مرحله پرخطرترین مرحله پول شویی برای مجریان است ، زیرا در این مرحله احتمال کشف جرم بسیار زیاد است . واریز مبلغ قابل توجهی پول نقد به یک یا چند حساب در بانک ، نظر بسیاری از افراد را به خود جلب خواهد کرد . یکی از متداول ترین شیوه هایی که پول شویان در این مرحله به کار می برند ، استخدام افرادی است که وجوه نقد را به دفعات متعدد و به میزانی کمتر از حد تعیین شده برای گزارش دهی ، به حسابهای بانکی واریز و عمدتاً از اسکناس های ریز تا ترکیبی از اسکناس های مختلف استفاده می کنند . هم چنین ممکن است این افراد از بانک ، چک مسافرتی یا حواله های پولی دریافت سپس این وجوه را در بانک هدف سپرده گذاری کنند .

2-   مرحله لایه گذاری

دومین مرحله از زنجیره پول شویی ، مرحله لایه گذاری یا برهم گذاری است . در این مرحله ، پولهای آلوده از نهاد مالی که در آغاز مستقر شده بود ، خارج می شود و از طریق تعدادی از نهادهای مالی دیگر جابه جا می شود و در معاملات پیچیده مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از کارت های اعتباری دارای ارزش بالا برای پرداخت خرید های خارجی و واریز وجوه به بانک های ناشناخته در «بهشت مالیاتی » از روش هایی است که پول شویان و فراریان مالیاتی به کار می گیرند.

3-    مرحله درهم آمیزی

آخرین مرحله زنجیره پول شویی ، در هم آمیزی یا در هم آمیزی مجدد نام دارد . این مرحله زمانی اتفاق می افتد که بتوان پول شسته شده را برای استفاده و بدون آن که دیگر قابل شناسایی باشد ، به نظام قانونی باز گرداند . وام مجدد، وام وثیقه ای ، نکول وام و ... از روش هایی است که در این مرحله به کار گرفته می شود . یکی دیگر از شیوه های کارآمد در این مرحله ، خرید مالکیت یک بانک در بهشت های مالیاتی است . مالکیت چنین نهادهایی به پول شویان اجازه می دهد با انجام فعالیت های مختلف تمام نشانه های پول کثیف را تغییر دهند .

 

 

 

اردشیر غزنوی رئیس کل امورحسابرسی داخلی

 

 

منابع :

-         قانون مبارزه با پولشویی ، کارگاه آموزشی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ، اسفند 1392

-         مبانی مبارزه با پولشویی و ارباب رجوع خود را بشناسید ، حمید رضا ارجمندی ، بی تا .

-         راهنمای جامع حسابرسی داخلی و عملیاتی ، حمید رضا ارجمندی ، انتشارات معین ، تهران ، 1390

ایمیل را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید

لوگو-پیام پترو

سایت اطلاع رسانی روابط عمومی

شرکت ملی صنایع پتروشیمی