97

سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران در سال 1395؛ بایدها و نبایدها

سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران در سال 1395؛ بایدها و نبایدها
(یکشنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۵) ۰۸:۰۰

سرمایه‌گذاری متغیری بسیار کلیدی در هر اقتصادی است به طوری که بدون وجود سرمایه‌گذاری، امکان رشد اقتصادی برای کشور وجود ندارد.

هرچند موضوع سرمایه‌گذاری برای تمامی بخش‌های اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است، اما در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی به دلیل استراتژیک بودن و نیاز به تکنولوژی بالاو به دلیل احتیاج به حجم زیادی از سرمایه‌گذاری، این موضوع اهمیت بیشتری می یابد.

اصطلاحا گفته می شود که این صایع به شدت سرمایه بر هستند و از این رو نمی توان انتظار داشت که منابع مالی لازم برای این گونه سرمایه گذاری های به آسانی تامین شود. به همین دلیل در این صنایع راه های متنوعی برای تامین مالی پیش بینی شده است که یکی از مهمترین آنها جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی است. البته روش استقراض خارجی نیز یکی از روش هایی است که برای تامین مالی در صنایع سرمایه بر پیشنهاد می شود، اما استقراض خارجی علاوه بر تاثیرات بعضا منفی که بر سایر متغیرهای اقتصاد کلان می گذارد، مشکلاتی مانند بازپرداخت وام خارجی را نیز دارد، ضمن اینکه روش سرمایه گذاری مستقیم خارجی از ثبات بیشتری برخوردار است.

در این گزارش خلاصه ای از سرمایه گذاری های صورت گرفته در صنعت پتروشیمی در کشورهای مختلف در جداول 1 تا 11 آورده شده است تا به این ترتیب بتوانیم فضای کلی از وضع موجود سرمایه گذاری در این صنعت را ترسیم کنیم. همانطور که به وضوح در این جداول دیده می شود، حتی با وجود گذشت چند ماه از آغاز اجرایی شدن برجام شاهد افزایش چندانی در سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران دیده نمی شود. اگرچه از ابتدای سال گروه های مختلف از کشورهای مختلف به ایران سفر کرده و شرایط صنعت پتروشیمی را بررسی کرده اند و حتی در بسیاری از موارد تفاهم نامه هایی برای همکاری نیز امض شده است، اما هنوز تاثیر این اتفاقات در صنعت پتروشیمی قابل رویت نیست.

دلیل اصلی این موضوع این نیست که برجام و اجرای آن تاثیری بر روابط خارجی ایران نداشته و نهایتا شاهد افزایش سرمایه گذاری خارجی ها در صنایع مختلف ایران و به خصوص صنعت پتروشیمی نخواهیم بود، بلکه اتفاقا به نظر می رسد که روندی که آغاز شده کاملا مثبت بوده و در میان مدت و بلندمدت آثار اقتصادی مثبتی را بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت.

دلیل اینکه این اثرات با تاخیر مشاهده خواهد شد این است که اولا، همانوطر که در ابتدای این گزارش گفته شد صنعت پتروشیمی صنعتی به شدت سرمایه بر است و ارقام لازم برای سرمایه گذاری در این صنعت گاه با تولید ناخالص داخلی کشورهای کوچک برابری می کند، بنابراین تصمیم به سرمایه گذاری در این صنعت برای همه کشورها تصمیمی دشوار و زمان بر است زیرا باید جوانب و احتیاط های لازم برای سرمایه گذاری صحیح انجام گیرد.

ثانیا، تنش های موجود در خاورمیانه و حضور داعش در چند قدمی ایران ناخودآگاه این هراس را در دل سرمایه گذار ایجاد می کند که در چشم بر هم زدنی سرمایه خود را از دست خواهد داد، اگرچه ناگفته هویداست که ایران به لحاظ امنیتی با توجه به جمیع جوانبی که در اطراف آن اتفاق می افتد از امن ترین کشورهای منطقه برای سرمایه گذاری است.

ثالثا، تغییر نظام سیاسی آمریکا و روی کار آمدن ترامپ که هیچ برنامه روشنی برای مواجهه با مسایل خاورمیانه ارائه نداده است و فقط به یک سری شعار اکتفا کرده است، نیز موجب بلاتکلیفی بسیاری از سرمایه گذاران شده است. ضمن اینکه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران نیر مزید بر علت شده و باعث شده است که جمع کثیری از سرمایه گذاران منتظر ثبات اقتصادی و سیاسی منطقه و ایران بمانند و بعد تصمیم نهایی برای سرمایه گذاری را اتخاذ نمایند.

علاوه بر مواردی که ذکر شد، فاکتورهای دیگری نیز در جذب سرمایه گذاری خارجی نقش دارند که در ادامه به اختصار به آنها خواهیم پرداخت.

 عوامل موثر بر چذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت پتروشیمی

جذابیت محیط سرمایه گذاری و تامین منافع طرفین: جذابیت محیط تجاری امری نسبی است که در صنایع مختلف متفاوت است. با توجه به شرایط و چشم انداز صنعت پتروشیمی ایران به نظر نمی رسد که مشکل عدم جذب سرمایه در این صنعت عدم جذابیت باشد، اتفاقا بازدید گروه های مختلف از این کشور حاکی از جذابیت بالای این صنعت برای سرمایه گذاران خارجی است.

سیاست های اقتصادی: مجموعه سیاست های پولی، مالی و ارزی و سیاست های ناظر بر مقررات (که شامل اطلاعات رسمی و قابل دسترس، تعیین جهت گیری دولت و جامعه نسبت به سرمایه های خارجی و محدودیت های انتقال سرمایه است) در جذب سرمایه خارجی بسیار مهم است. اگر این سیاست ها در راستای ایجاد فضای باز و باثبات اقتصادی باشند، ریسک سرمایه گذاری را کاهش خواهند داد و به تبع آن جریان سرمایه گذاری خارجی به کشور افزایش می یابد. متاسفانه به رغم اصلاحاتی که در زمینه سیاست های اقتصادی کشور صورت گرفته به نظر نمی رسد که این سیاستها، مخصوصا سیاستهای ارزی، در جهت ایجاد فضای باز باشند. چندنرخی بودن ارز خود یکی از موانع اصلی سرمایه گذاری در این صنعت است.

هزینه های تولید در کشور میزبان: باتوجه به اینکه ایران جزو کشورهای اصلی دارنده ذخایر نفت و گاز است، از جمله کشورهایی است که می تواند خوراک لازم برای تولید محصولات پتروشیمی را با کمترین هزینه ممکن در اختیار تولیدکنندگان قرار دهد و به همین دلیل از این حیث هم عدم مزیت ندارد.

وجود زیرساخت های مناسب برای حمل و نقل: تامین آب، برق، ارتباطات، بهداشت و حمل و نقل و .... از جمله وظایف اصلی دولت ها برای تسهیل سرمایه گذاری، چه داخلی و چه خارجی، است. بدیهی است که کشوری مانند ایران که از زیرساخت های مناسب حمل و نقل برخوردار نیست، حتی با وجود داشتن امتیاز در سایر بخش ها چندان برای سرمایه گذار جذاب نخواهد بود.

تسهیل رقابت و منع انحصار: یکی از مهمترین فاکتورهایی که صاحبان کسب و کارها و فعالان اقتصادی برای سرمایه گذاری در نظر می گیرند، میزان رقابت پذیری آنها در بازارهای جهانی است که این امر تا حد زیادی به قوانین مربوط به تسهیل رقابت و منع انحصار بستگی دارد. متاسفانه ایران از این نظر نیز دچار مشکلات فراوانی است که باعث ایجاد عدم مزیت برای سرمایه گذار می شود.

فضای کسب و کار: اگرچه به نظر می رسد که دولتمردان نیز چون اقتصاددانان به اهمیت این موضوع پی برده اند، اما هیچ تلاش جدی برای ارتقای جایگاه ایران در رتبه بندی شاخص بهبود فضای کسب و کار رخ نداده و تلاش ها همچنان در سطح تئوری باقی مانده است، این امر نیز به نوبه خود عدم انگیزش برای سرمایه گذار ایجاد می کند.

عوامل سیاسی: ایران به لحاظ قرار گرفتن در منطقه بحران زده خاورمیانه همیشه این ریسک سیاسی را برای سرمایه گذاران دارد که تحت تاثیر آشوب های سیاسی در کشورهای همسایه قرار بگیرد. نکته مهمی که در این زمینه قابل توجه است اینکه با وجود اینکه بیش از حدود یک دهه از حضور طالبان در افغانستان و پاکستان می گذرد، هیچگاه ایران به طور مستقیم تحت تاثیر فعالیت های آنها قرار نگرفته است و از این لحاظ یکی از امن ترین کشورهای جهان است. سرمایه گذاران خارجی که دقت و مطالعه کافی در این زمینه داشته باشند مطمئنا سوال و تردیدی در این زمینه نخواهند داشت.

آزادسازی اقتصادی:آزادسازی اقتصادی بخشی از سیاست های تعدیل ساختاری است که هدف آن کاهش مداخلات دولت در بازارهای مالی و بازارهای کالاها و خدمات است و هدف غایی این است که همه این نظارت های و کنترل ها بر عهده بازار رقابتی گذاشته شود. اگرچه در این زمینه تاکنون سیاستهای بسیاری وضع شده و سازمان های مهمی درگیر شده اند، که مهم ترین آنها سازمان خصوصی سازی بوده است، اما به دلیل عدم مطالعه کافی و به دلیل رانت جویی این سیاست ها راه به جایی نبرده و تبدیل به یکی از نگرانی های جدی سرمایه گذاران داخلی و خارجی شده است.

خلاصه سرمایه گذاری های صورت گرفته در صنعت پتروشیمی در سال 1395

جدول 1- خلاصه سرمایه گذاری های صورت گرفته در صنعت پتروشیمی ایران و جهان در فروردین ماه 1395

جدول1جدول 1-1 جدول 2جدول 3جدول 4جدول 5جدول 6جدول 7 جدول 8جدول 9جدول 10جدول 11


ایمیل را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید

لوگو-پیام پترو

سایت اطلاع رسانی روابط عمومی

شرکت ملی صنایع پتروشیمی