گاز شیل، رقابت پذیری و سرمایه گذاری های جدید در صنعت پتروشیمی آمریکا (بخش سوم)

گاز طبیعی ارزان به معنی نهاده های تولیدی ارزان برای اکثر صنایع تولیدی ایالات متحده آمریکا است. صنایع پیشرو آمریکا، شامل صنعت آلومینیم، مواد شیمیایی، آهن و فولاد، شیشه و کاغذ جزء مصرف کنندگان بزرگ گاز طبیعی هستند و بنابراین از توسعه گاز شیل منتفع می شوند. کاهش هزینه های نهاده باعث تقویت سرمایه گذاری در کالاهای سرمایه ای شده و تولید را افزایش می دهد. این تولیدکنندگان ارزش افزوده بسیار بالایی در نتیجه برخورداری از گاز طبیعی ارزان قیمت ایجاد می کنند.

تولیدکنندگان در این صنایع در بازارهای جهانی با یکدیگر رقابت می کنند و به همین دلیل کوچکترین مزیت های هزینه ای می تواند باعث تغییر تراز تجاری بسیاری از شرکت ها شود. گروه مشاوره بوستون[1] در مطالعه ای تحت عنوان «صنایع تولیدی ایالات متحده آمریکا به نقطه حساس نزدیک می شوند: کدام صنایع، چرا و چقدر؟[2]» یک «نقطه حساس» را در ریسک – هزینه هفت صنعت اصلی تعریف کرده اند (این صنایع عبارتند از کامپیوتر و الکترونیک، لوازم خانگی و تجهیزات الکترونیکی، ماشین آلات، مبلمان، محصولات فلزی مصنوعی، محصولات لاستیکی و پلاستیکی و کالاهای حمل و نقل). آنها به این نتیجه رسیدند که در حالی که این صنایع جایگاه واقعی خود را در اقتصاد ایالات متحده آمریکا باز می یابند، میزان تولید اضافه شده سالانه به اقتصاد این کشور بین 80 تا 120 میلیارد دلار بوده و به میزان دو تا سه میلیون شغل جدید ایجاد خواهد شد.

در حالی که جمعیت و رشد اقتصادی ایالات متحده آمریکا با سرعت بسیار زیادی در حال افزایش است، تقاضا برای برق هم در این کشور به سرعت افزایش خواهد یافت. علاوه بر این، مقررات مربوط به هوای پاک باعث شده است که استفاده از گاز طبیعی در تولید برق افزایش یابد. این امر باعث خواهد شد که تقاضا برای گاز طبیعی افزایش یابد و تئوری اقتصادی می گوید که اگر همزمان با افزایش تقاضا، عرضه افزایش نیابد، قیمت ها افزایش خواهند یافت. این ریسک وجود دارد که در صورتی که قیمت گاز طبیعی افزایش یابد، بخشی از سودهای مثبتی که در پنج سال اخیر به دست آمده است را از بین خواهد برد. اگرچه، توسعه بیشتر فناوری های مربوط به اکتشاف و تجزیه می تواند هزینه تولید گاز طبیعی را بیش از پیش کاهش دهد.

استفاده از روش تجزیه هیدرولیکی در کنار حفاری افقی منابعی را در لایه های نفوذناپذیر ایجاد کرده است که بدون استفاده از این فناوری ها دستیابی به آنها به هیچ وجه امکان پذیر نبود و باعث دستاوردهای مثبت بسیاری در صنعت و اقتصاد ایالات متحده آمریکا شده است. اگرچه ریسک های سیاستگذاری نیز در این زمینه وجود دارد، زیرا نگرانی های عمومی در مورد استفاده از روش تجزیه هیدرولیکی وجود دارد زیرا حجم بسیار زیادی آب مصرف می کند و به صورت بالقوه امکان دارد که آلودگی های مربوط به سنگریزه ها و شن های زیرزمینی را وارد آب آشامیدنی بکند.حتی اگر این تجزیه در اعماق بسیار زیادی که منابع آشامیدنی زیر آن قرار دارند، اتفاق بیفتد هم این نگرانی ها وجود دارد. ایجاد محدودیت برای استفاده از روش تجزیه هیدرولیکی نیز باعث می شود که تولید گاز طبیعی از ذخایر نفوذ ناپذیر کاهش یابد. سیاست هایی که عرضه را محدود می کنند یا به صورت مصنوعی باعث افزایش تقاضا می شوند نیز به نوبه خود ریسک های قابل توجهی را ایجاد می کنند. محدودیت های منطقه ای یا تعلیق قوانین نیز می تواند موانعی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی تلقی شود. مورد آخر نیز نیاز به توسعه زیرساخت های گردآوری، حمل و نقل و تولید گاز طبیعی است. حوزه مارسلوس[3] و برخی دیگر از حوزه های ذخیره گاز شیل خارج از زیرساخت های سنتی تولید گاز طبیعی واقع شده اند و از این رو دسترسی به گاز شیل در آنها بسیار سخت است.

دولت ایالات متحده آمریکا باید تضمین کند که قوانین و مقررات مربوط به گاز شیل به نحوی باشد که سرمایه گذاری بر روی افزایش استخراج و تولید این نوع گاز را به عنوان یک منبع انرژی حیاتی و خوراک صنایع تولیدی افزایش دهد ضمن اینکه از منابع آبی و محیط زیست نیز حفاظت به عمل آید. قوانین مربوطه باید از قوانین ایالتی در مورد تجزیه هیدرولیکی حمایت کند، زیرا دولت های ایالتی دانش و تجربه نظارت بر تجزیه هیدرولیکی را در رویه های قضایی خود دارند. علاوه بر این، دولت باید متعهد باشد که در مورد افشای مواد تشکیل دهنده شیمیایی در روش تجزیه هیدرولیکی شفافیت لازم را داشته باشد که این امر باید منوط به حفاظت از اطلاعات شخصی نیز باشد.

مصرف انرژی و صنعت مواد شیمیایی

بنگاه ها در صنعت 587 میلیارد دلاری مواد شیمیایی، به جز محصولات دارویی، محصولات متنوعی را تولید می کنند که عبارتند از کلر، سود سوزآور، پودر سودار و سایر مواد شیمیایی غیر ارگانیک، محصولات پتروشیمی و مواد واسطه ای شیمیایی و ارگانیک، گازهای صنعتی، دوده صنعتی، انواع رنگ ها، سایر محصولات شیمیایی صنعتی، مواد شیمیایی پایه، انواع چسب و افزودنی ها، انواع روکش ها، سایر مواد شیمیایی تخصصی و افزودنی، محصولات ترکیبی پلاستیکی، انواع کود، محصولات حفاظت از زمین های زراعی، صابون و انواع شوینده ها و سایر محصولات شیمیایی مصرفی. اگرچه، مواد دارویی توسط دولت به عنوان بخشی از مواد شیمیایی طبقه بندی شده اند، در مقاله حاضر به دلیل اهداف مشخص مطالعه و نیز تفاوت های موجود در پویایی های این دو صنعت، صنعت مواد دارویی استثنا شده اند.

صنعت مواد شیمیایی مواد اولیه طبیعی به دست آمده از زمین، آب و هوا را به محصولات ارزشمندی تبدیل می کند که زندگی بشر را ایمن تر و سالم تر می سازند. صنعت مواد شیمیایی در واقع نیروهای بالقوه طبیعت را بهبود می بخشد تا کیفیت زندگی را برای جمعیت در حال رشد و فرهیخته جهان افزایش دهد و این کار را از طریق تولید مواد اولیه ای انجام می دهد که در کاربردهای متنوع مصرفی، صنعتی و ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. اما تبدیل ترکیبات ساده به مواد باارزش و مفید به مقادیر معتنابهی انرژی نیاز دارد.

صنعت مواد شیمیایی انرژی بر است. این موضوع مخصوصا در مورد مواد شیمیایی پایه صحت دارد، همچنین در مورد بخش تولید مواد شیمیایی تخصصی (برای مثال گازهای صنعتی). بزرگترین بخش مصرف کننده انرژی هم صنعت پتروشیمی و صنایع پایین دستی تولید مواد شیمیایی و مشتقات آن است. مواد شیمیایی غیر ارگانیک و مواد شیمیایی کشاورزی نیز انرژی بر هستند.

در میان صنایع تولیدی، صنعت تولید مواد شیمیایی به صورت منحصر به فردی به نهاده های انرژی متکی است، نه تنها به عنوان سوخت و برق برای عملیات تولیدی، بلکه به شکل مواد اولیه برای تولید بسیاری از محصولات نیز از انرژی استفاده می کند. به عنوان مثال، نفت خام و گاز طبیعی مواد اولیه هستند (تحت عنوان خوراک از آنها یاد می شود) که برای تولید مواد شیمیایی ارگانیک از آنها استفاده می شود. نفت و گاز طبیعی حاوی مولکول های هیدروکربن هستند که در طول فرآیند پردازش از هم جدا می شوند و سپس مجددا با هم ترکیب می شوند تا تبدیل به محصولات شیمیایی مفید شوند. از خوراک برای تولید محصولات پتروشیمی و انواع کود استفاده می شود.

نمودار 1- سوخت، برق و هزینه های خوراک به عنوان درصدی از هزینه های کل برای محصولات شیمیایی منتخب