این نرخ بالاتر از نرخ متوسط مخارج ناخالص سرمایه ای کل در این دوره (5/2 درصد در سال) است.
سایر مخارج سرمایه ای، که عمدتا شامل سرمایه گذاری در مالکیت معنوی (تحقیق و توسعه) است، با نرخی بیش از نرخ متوسط بلندمدت افزایش یافته است. بین سال های 1995 و 2017، سایر اشکال مخارج سرمایه ای واقعی به اندازه 74 درصد افزایش داشته است، در حالی که کل مخارج ناخالص سرمایه در بخش تولیدی تنها به میزان 41 درصد افزایش یافته است. تاکنون، شرکت های صنعتی تقریبا نیمی از کل مخارج سرمایه ای خود را بر روی مالکیت معنوی خرج کرده اند. سرمایه گذاری در ماشین آلات، تجهیزات و ساختمان به طور مداوم اهمیت خود را از دست داده اند.
در سال 2017، این صنعت در حدود 51 درصد از کل مخارج سرمایه ای خود را در بر روی مالکیت معنوی خرج کرده است. این بدان مفهوم است که بخش تولید مهم ترین عامل در تحقیق و توسعه و در نتیجه در پیشرفت فنی است.
صنایع خودروسازی و محصولات داروئی از این لحاظ از بقیه بخش های صنعت پیشی گرفته اند. این دو بخش مخارج سرمایه ای واقعی خود را از سال 1995 تاکنون به طور ویژه با نرخی بسیار بالاتر افزایش داده اند، یعنی به ترتیب 4/4 درصد در سال و 5/2 درصد در سال (در مقایسه با نرخ متوسط 6/1 درصد در سال برای بخش تولیدی به صورت کلی). سهم این دو بخش از کل مخارج سرمایه ناخالص در بخش تولیدی از 5/22 درصد در سال 1995 به حدود 4/38 درصد در سال 2016 افزایش یافته است.
به دلیل شناور بودن فعالیت سرمایه گذاری، خالص دارایی های ثابت به صورت واقعی بین سال های 1995 و 2016 در بخش های خودروسازی و محصولات داروئی به ترتیب به میزان 79 درصد و 5/43 درصد افزایش یافته است. در مقایسه، ذخیره سرمایه در بخش تولیدی به طور کلی فقط به میزان 4/2 درصد در طول این دوره رشد کرده است.
ذخیره سرمایه در صنایع انرژی- بر تاکنون به طور قابل توجهی کاهش یافته است –روندی که می تواند دلیلی برای نگرانی باشد. خالص دارایی های ثابت در صنعت مواد ساختمانی به اندازه تقریبا 39 درصد بین سال های 2000 و 2016 کاهش پیدا کرده است. صنعت کاغذ نیز شاهد کاهش 31 درصدی بوده است. در صنایع تولید فلزات و پردازش و شیمیایی، ذخیره سرمایه به ترتیب به اندازه 1/16 درصد و 4/12 درصد کمتر شده است. بخش عمده ای از این توسعه معکوس مربوط به سیاست های انرژی آلمان است.
صنایع تولیدی آلمان با چالش های بلندمدت مواجه است، مانند توسعه جمعیت و دیجیتالی شدن. با این وجود، ما بر این باور هستیم که این صنعت هنوز هم به اندازه کافی می تواند قدرت رقابتی خود را در بازارهای جهانی حفظ کند.
آلمان معمولا به عنوان یک مقصد جذاب برای سرمایه گذاری در سطح بین المللی در نظر گرفته می شود. اگرچه، این جذابیت پایدار نخواهد بود؛ زیرا تا حد بسیار زیادی بستگی به سیاست های دولتی دارد. سیاست های دولت به نوبه خود باید بر اساس وقایع و مباحث کاملا روشن باشد نه بر اساس ایدئولوژی یا زیاده روی های سیاسی یا رسانه ای.
رشد مخارج سرمایه ای در آلمان
فعالیت های چرخه ای آلمان در حال حاضر در حال کاهش است. با این وجود، ارقام ابتدایی حاکی از این هستند که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی برای پنجمین بار متوالی در سال 2018 همچنان بالاتر از نرخ بالقوه بوده است، یعنی 5/1 درصد به نرخ واقعی (باندس بانک برآورد کرده است که نرخ رشد بالقوه در حدود 25/1 درصد در سال است). در واقع، حالا می توان گفت که تولید ناخالص داخلی برای نهمین سال متوالی افزایش یافته است. از آنجایی که سال 2019 به احتمال زیاد سال افزایش رشد اقتصادی خواهد بود (پیش بینی ما 1 درصد است)، این روند صعودی طولانی ترین دوره رشد مثبت از دهه 1950 و 1960 است.
نمودار 1- تولید ناخالص داخلی واقعی و مخارج سرمایه ثابت ناخالص واقعی در آلمان ( درصد، نسبت به مدت مشابه سال قبل)
منبع: Federal Statistical Office, Deutsche Bank Research
البته قابل ذکر است که در این دوره یک کاهش در تولید ناخالص داخلی واقعی آلمان در سال 2009 وجود داشته است که نرخ آن 6/5 درصد بوده است، این نرخ رشد منفی بیشترین کاهش از زمان جنگ جهانی دوم تا کنون بوده است. علاوه بر این، این روند صعودی به دلیل بهره مندی از یک سیاست پولی انبساطی بسیار وسیع در طول دوره ده ساله گذشته بوده است.
این سوال که آیا مخارج سرمایه بخش خصوصی و دولت کافی بوده است یا نه یکی از داغ ترین بحث ها در سال های اخیر بوده است. نگاهی به حساب های ملی نشان می دهد که مخارج ناخالص سرمایه در سال های 2010 تا 2018 به طور متوسط 5/2 درصد در سال افزایش یافته است که به این ترتیب نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (8/1 درصد در سال) را پشت سر گذاشته است. بر اساس قیمت های تعدیلی، سرمایه گذاری در ماشین آلات و تجهیزات به طور متوسط 7/2 درصد، سرمایه گذاری در ساختمان 2/2 درصد و سایر مخارج سرمایه ای به میزان 3 درصد افزایش یافته است.
نمودار 2- مخارج سرمایه گذاری واقعی در آلمان (درصد، نسبت به مدت مشابه سال قبل)
منبع: Federal Statistical Office, Deutsche Bank Research
نمودار 3- خالص مخارج سرمایه ای در همه بخش های اقتصادی آلمان (میلیارد یورو)
منبع: Federal Statistical Office, Deutsche Bank Research
آیا میزان سرمایه گذاری ناکافی است؟
بدون استفاده از یک سناریوی مرجع، که بر اساس چارچوب های هنجاری ضروری است، پاسخ دادن به این سوال که آیا واقعا میزان مخارج سرمایه ای ناکافی است بسیار سخت خواهد بود. نگاهی به خالص مخارج سرمایه ای (مخارج سرمایه ای ناخالص منهای استهلاک) بینش بهتری نسبت به موضوع به ما خواهد داد. در حالی که خالص مخارج سرمایه ای برای چهارمین بار متوالی از سال 2017 (ارقام سال 2018 هنوز در دسترس نیستند) افزایش یافته است، بین سال های 2010 و 2015 کمتر از متوسط بلندمدت بوده است.
نسبت سرمایه گذاری (یعنی سهم مخارج سرمایه گذاری از کل تولید ناخالص داخلی) نیز بین سال های 2010 و 2017 کمتر از نرخ متوسط بلندمدت بوده است. این هم در مورد کل مخارج سرمایه ای ناخالص و هم در مورد سرمایه گذاری در ماشین آلات و تجهیزات کاربرد دارد (نمودار 4 را مشاهده کنید).
نمودار 4- سهم مخارج سرمایه ای در تولید ناخالص داخلی آلمان ( نسبت سرمایه گذاری)، درصد
منبع: Federal Statistical Office, Deutsche Bank Research