همزمان با بهره‌برداری از ۱۸ طرح پتروشیمی تاسال 1400ظرفیت تولید در صنعت پتروشیمی ایران افزایش قابل ملاحظه ای می یابد و این رشد مصداق جهش دوم در این صنعت است.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی با رصد نیازهای صنایع تکمیلی و محصولات مورد مصرف در صنایع پایین دست پتروشیمی تلاش می کند تا محصولات مورد نیاز وارد زنجیره شده و بالادست نیاز صنایع پایین دستی را برطرف کنند و تولید هدفمند و شامل تکمیل زنجیره ارزش باشد و دراین مسیر طرح های مختلفی بزودی وارد مدار تولید خواهند شد.
برای اطلاع از آخرین وضعیت طرح های توسعه ای در صنعت پتروشیمی ایران ، پیام پتروشیمی گفتگویی را با علی محمد بساق زاده عضو هئیت مدیره و مدیر طرح های شرکت ملی صنایع پتروشیمی انجام داده است که متن کامل این گفتگو در پی می آید:
در سال جاری چه طرح هایی در اولویت بهره برداری قرار دارند؟
شرکت ملی صنایع پتروشیمی تمام تلاش خود را به منظور تسریع در تکمیل و راه اندازی طرح های پتروشیمی می کند و به این منظور جلسات مختلفی با وزیر نفت برگزارمی شود. براساس برنامه ریزی های انجام شده تا پایان سال آینده 18 طرح پتروشیمی به بهره برداری خواهند رسید، متانول کاوه، فاز یک پتروشیمی بوشهر و واحد الفین پتروشیمی ایلام سه طرحی هستند که امسال شاهد افتتاح آنها خواهیم بود.
طرح های پتروشیمی میاندوآب، کیمیای پارس خاورمیانه، کود شیمیایی لردگان، پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس، پتروکیمیای ابن سینا، متانول آرتا انرژی، پتروشیمی سبلان،فاز اول ABS پلیمر پاد جم، پتروپالایش کنگان، پالایشگاه پارسیان سپهر، دی آریا پلیمر، پتروشیمی هنگام، پارس فنال،دی پلیمر آرین و مسجدسلیمان 15 طرحی هستند که تا پایان سال آینده راه اندازی خواهند شد.
میزان سرمایه گذاری این طرح‌ها و تأثیرشان بر ظرفیت تولید چه مقدار است؟
حدود یک میلیارد و 500 هزار یورو در سه طرح متانول کاوه، ایلام و بوشهر سرمایه گذاری شده است که با بهره برداری از آنها در فاز نخست، حدود 7 میلیون تن به ظرفیت تولید محصولات صنعت پتروشیمی افزوده می شود. در کل مجموع سرمایه گذاری ان 18 طرح 13.3 میلیارد دلار است که 28 میلیون تن به ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی کشور اضافه خواهد شد و تا اواخر سال 99 ظرفیت تولید در صنعت پتروشیمی به حدود 94 میلیون تن می رسد.
هم اکنون بیش از 60 تا 70 نوع محصول مختلف در صنعت پتروشیمی داریم که با احتساب گریدها حدود 300 نوع می شود. با وارد سرویس شدن این طرح ها علاوه براینکه ظرفیت تولید برخی از محصولات در کشور افزایش می یابد، از واردات برخی از محصولات نیز که به سبد محصولات صنعت پتروشیمی ایران افزوده می شود، بی نیاز می شویم.
برنامه ریزی شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای تأمین خوراک واحدها چگونه است؟
شرکت ملی صنایع پتروشیمی هر 45 روز یکبار جلسه ای با وزیر محترم نفت در مورد طرح های پتروشیمی و رفع چالش ها به منظور تسریع در اجرای آنها دارد.
در چند سال گذشته برای تأمین خوراک مجتمع های پتروشیمی دچار چالش بودیم. اما رفته رفته این چالش‌ها کاهش یافته و به حداقل رسیده و به منظور عدم ایجاد دوباره این چالش ها، تصمیمات خوبی در وزارت نفت گرفته شده است. راه اندازی فازهای پارس جنوبی در سال های اخیر سبب شد تا دیگر هیچ مشکلی در تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی نداشته باشیم.
همچنین براساس برنامه ریزی وزارت نفت در سال های اخیر، پروژه های بالادستی تأمین کننده خوراک طرح های پتروشیمی که عمدتا کارخانه های ان جی ال ها هستند به منظور تسریع اجرا و هماهنگی در زنجیره تولید به پتروشیمی ها واگذار شده است.مانند پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس که تأمین کننده خوراک پتروشیمی گچساران است، از سال 93 به شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس سپرده شد و هم اکنون شاهد مراحل پایانی این طرح هستیم.
آیا سرمایه گذاری دربخش متانول همچنان از مزیت برخوردار است؟
متانول را از خوراک های مختلفگازطبیعی یا متان، ال پی جی(پروپان یا بوتان)، میعانات گازی یا نفتا، نفت خام و زغال سنگ می توان تولید کرد اما بسته به نوع خوراک، قیمت تمام شده محصول نیز متفاوت است. ارزان ترین قیمت تمام شده تولید متانول با بکارگیری خوراک متان است. در نتیجه تولید متانول از گازطبیعی یا زغال سنگ می تواند قیمت محصول را تا 3 برابر اضافه کند.بنابراین تولید متانول از گازطبیعی در ایران نسبت به چین، اروپا یا آمریکا که به ترتیب از زغال سنگ، نفت خام و شیل گس استفاده می کنند، یک مزیت است.
با فرض آزاد بودن صادرات متانول از لحاظ تناژ، اگر تولید متانول در بازار افزایش یابد منطقی این است که واحدی که قیمت تمام شده تولید محصول آن بیشتر است از سرویس خارج شود و واحدی که قیمت تمام شده محصولش کمتر است در بازار ماندگار شود پس این یکی از مزیت هاست.
افزون بر این، برای کاهش شوک های جهانی باید زنجیره متانول تکمیل شود. درست است که متانول را برای سوخت نیز می توان استفاده کرد اما می توان متانول را به اتیلن، پروپیلن،MTBE، مونواستایرن و یا مواد دیگر تبدیل کرد. در نتیجه ما باید سعی بر تکمیل زنجیره متانول و تنوع محصول داشته باشیم.
به همین منظور، شرکت ملی صنایع پتروشیمی از حدود 4 یا 5 سال گذشته مجوز متانول تنها نمی دهد بلکه مجوز GTX(GTO یا GTP) داده می شود. مجوزهایی که از حدود5 سال پیش به حدود 18 طرح داده شده است همه زنجیره متانول بوده اند.
آینده بازاریابی محصولات متانولی را چطور می بینید؟
با توجه به رشد مصرف، تولید متانول ایران تا 4 سال آینده به بیش از 25 میلیون تن خواهد رسید که چین و یا آمریکا هم بیشتر از این میزان تولید خواهند کرد. اما به همان میزان که تولید افزایش می یابد،رشد مصرف هم بالا خواهد رفت در نتیجه ممکن است با بهره برداری از هر واحد متانولی مقداری شاهد نوسانات قیمتی باشیم با این حال روند قیمت ها دوباره ثابت خواهد شد. پس با توجه به اینکه قیمت تمام شده این محصول در ایران پایین تر از کشورهای دیگر است متانول بازار نسبتا مناسبی برای تولیدکننده های ایرانی دارد و ما راحت تر می توانیم با فروشندگان دیگر رقابت کنیم.
اولویت صدور مجوز طرح های آتی صنعت پتروشیمی در شرکت ملی صنایع پتروشیمی چیست؟
شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای پروژه هایی که همسو با تکمیل زنجیره ارزش باشند و خوراک فراوان برای آنها موجود باشد، مجوز صادر می کند. از 103 طرح پتروشیمی که در کشور وجود دارند، حداقل 35 طرح پیشرفتی بیش از 50 درصد دارند که18 طرح از این تعداد تا پایان سال 99 و مابقی نیز به مرور در 4 سال آینده وارد سرویس می شوند.
آیا تحریم ها تأثیری بر مشتریان محصولات پتروشیمی کشورمان داشته است؟
خوشبختانه فروش ما مشکل خاصی ندارد و در زمینه صادرات تاکنون شرکت ها بر اساس برنامه های خود در حال صادرات انواع محصولات پلیمری و شیمیایی هستند.
محصولات پتروشیمی مانند نفت خام نیست که موارد استفاده خاص در مقاصد خاص داشته باشد،این محصولات به دلیل تنوع مصرفی بالا، در همه کشورها و در زمینه های مختلف می تواند استفاده شود. پس پتروشیمی صنعتی نیست که به سادگی تحت الشعاع تحریم قرار گیرد.
گفتنی است که صنعت پتروشیمی در تحریم دوم خیلی کم تحت الشعاع قرار گرفت و بعد از یک ماه همه مسائل حل شد.
بهره برداری از 18 طرح پتروشیمی تا پایان سال 99 خود گواه این است که آمریکا نمی تواند صنعت پتروشیمی را به انزوا بکشاند. عملیات اجرایی فاز 3 پتروشیمی پردیس در تحریم اول آغاز شد، تمام تجهیزات در تحریم اول خریداری و نصب و 2 سال پیش راه اندازی و پارسال افتتاح شد. اگر تحریم می توانست صنعت پتروشیمی ایران را به انزوا بکشاند، این طرح اجرایی نمی شد. در تحریم اول که شرایط سخت تر بود، طرح ها و پروژه های مختلفی اجرا شد و تجارب مفیدی به دست آمد تا در مسیر رشد و پیشرفت به غرب متکی نباشیم.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی چه برنامه ریزی برای طرح های غیرفعال دارد و آیا تاکنون مجوز طرحی لغو شده است؟
جلسه های ممیزی طرح های پتروشیمی غیرفعال که حدود 10 تا 14 طرح هستند، مدام برگزار و علت و چالش های پیش رو طرح پیگیری می شود. درصورتی که امکان رفع مشکلات طرح های غیرفعال وجود داشته باشد، سعی بر برطرف کردن آن می شود اما اگر راهکاری وجود نداشته باشد، طرح غیرفعال و یا جایگزینی برای آن تعریف می شود.
از آنجا که صنعت پتروشیمی نیاز به سرمایه بالایی دارند تلاش می شود کمتر پروژه ای لغو شود و یا اگر راهکاری برای اجرای پروژه نبود آن را با پروژه دیگری جایگزین کنیم.
تمام طرح هایی که مجوز به آنها داده شده است در راستای تکمیل زنجیره هستند و تا زمانی که تأمین خوراک طرحی مشخص نشود، مجوز اجرای پروژه صادر نمی شود. منابع خوراک همه طرح ها نیز از قبل از صدور مجوز پیش بینی می شود.