سرمقاله

بررسی سیاست­ های صنعتی مناطق مختلف جهان حاکی از آن است که کشورهای دنیا با توجه به منابع طبیعی و مزیت­ های رقابتی بالقوه و بالفعل خود، برنامه ریزی­ های لازم جهت توسعه یک یا چند صنعت خاص را در دستور کار خود قرار داده­ اند. حال سوال این است: کشور عزیزمان ایران در چه صنعت یا صنایعی دارای مزیت رقابتی است؟

ایران با داشتن 157 میلیارد بشکه نفت و 1،191 تریلیون فوت مکعب گاز در بین تمامی کشورهای دنیا به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر نفت و گاز شناخته می شود. کشورها و شرکت های چند ملیتی به خوبی می­ دانند که ایران با قرارگیری در منطقه راهبردی خاورمیانه و همچنین دارا بودن چنین ذخایری، پتانسیل بسیار زیادی جهت توسعه صنایع نفت و گاز و صنایع مرتبط دارد.

یکی از صنایع مولد و مادر در زنجیره ارزش نفت و گاز، صنعت پتروشیمی است. این صنعت با قابلیت تولید صدها محصول مورد نیاز صنایعی همچون خودروسازی، الکترونیک، لوازم خانگی، نساجی و ... نقش مهمی را در زنجیره تامین مواد اولیه و رونق تولید بنگاه های کوچک و متوسط دارا می باشد. 

صنعت پتروشیمی با درک اهمیت این موضوع در دهه ­ها­ی گذشته با همه مشکلات و محدودیت ­ها، سعی بر این داشته است که جایگاه خود را در بازار جهانی تبیین و تثبیت نماید. در سال 97 درآمد این صنعت بالغ بر 17 میلیارد دلار بوده است که شامل طیفی از محصولات پلیمری و شیمیایی است. در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید انواع محصولات پلیمری در داخل کشور 2/8 میلیون تن در سال است که با توجه به برنامه­ ریزی ­های صورت گرفته با اجرای طرح ­های در حال ساخت در عسلویه، ماهشهر و سایر مناطق کشور این عدد به 14 میلیون تن در سال طی سال­ های آتی افزایش پیدا خواهد کرد. وابستگی قابل توجه صنایع لاستیک و پلاستیک به تامین پایدار کمی و کیفی مواد اولیه، سبب شده است که این جهش تولید، نوید بخش رونق مجدد این صنایع و اشتغال زایی و افزایش تولید ناخالص ملی باشد.

بررسی وضعیت موجود و افق برنامه ریزی شده برای صنعت پتروشیمی گویای این مطلب است که این صنعت با اتکای به توانمندی های داخلی و علی رغم روبه رو شدن با سخت ترین تحریم های بین المللی توانسته است نقش راهبردی خود را در تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع داخلی و همچنین صادرات به خوبی ایفا کند.

شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان یک نهاد حاکمیتی توسعه­ ای ضمن برنامه­ ریزی کلان و سیاست گذاری، اقدامات لازم را در راستای راهبری، پشتیبانی و تامین زیرساخت، بهبود فضای کسب و کار و توسعه فناوری و نوآوری در دستور کار خود قرار داده است چرا که ایمان داریم صنعت پتروشیمی و صنایع پایین دستی آن نقش مهم و کلیدی را در اقتصاد کشور بر عهده دارد.

در صنعت پتروشیمی، جهش دوم در حال به اتمام رسیدن است و جهش سوم آغاز شده است که به گفته مقام عالی وزارت نفت در برنامه آتی نفت این موارد عرضه خواهد شد. 

در جهش دوم 100 میلیون تن محصولات پتروشیمی به ارزش 25 میلیارد دلار تولید می‌شود، و در جهش سوم این عدد به 37 میلیارد دلار خواهد رسید.  صنایع پتروشیمی 5.8 میلیارد دلار خوراک یا محصول به پایین‌دستی می‌دهد، که این اقدام اشتغالزایی خوبی برای کشور و صادرات به ارمغان خواهد آورد.

به گفته کارشناسان جهش سوم صنعت پتروشیمی تا سال ۱۴۰۵ تولیدات پتروشیمی را به بیش از ۱۳۰میلیون تن در سال با ارزش مالی ۱۳۵ میلیارد دلار می‌رساند.جهش نخست ۱۵ تا ۱۶ میلیارد دلار ارزش مالی و جهش دوم ارزش مالی ۲۵ میلیارد دلاری داشته‌اند و در نهایت طبق آمار فوق جهش سوم با رشد چشمگیر به سود مالی بالای ۳۵ میلیارد دلار خواهیم رسید.

جهش سوم صنعت پتروشیمی با رونق تولیدات صنایع پایین‌دستی علاوه ‌بر ایجاد اشتغال فراوان، ارزش‌افزوده بسیاری را نیز برای کشور به همراه دارد.

طبق گفته های آقای مهندس محمدی معاون محترم وزیر و مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی با  بهره‌برداری از طرح‌های جدیدی که در جهش دوم صنعت پتروشیمی رخ می دهد  ظرفیت تولید این صنعت تا پایان سال ۱۴۰۰ به ۱۰۰ میلیون تن می‌رسد و درآمد ۱۷ میلیارد دلار کنونی محصولات پتروشیمی به ۲۵ میلیارد دلار افزایش می‌یابد.

بنابراین می توان گفت با ۲۷ طرح پتروشیمی که از امسال تا سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسد طرح‌های پتروشیمی متانول کاوه، آل سین و متانول بوشهر و همچنین PVR  تخت جمشید نیز به بهره‌برداری خواهد رسید.

مدیر مسئول نشریه الکترونیکی پیام پتروشیمی