صنعت پتروشیمی ایران با استفاده از دانش فنی روز جهان و تکیه بر نیروی انسانی توانمند و کارآمد در مسیر توسعه خود با وجود برخی مشکلات با جدیت در حال فعالیت است.
انجمن صنفی کارفرمایی به عنوان یک نهاد صنفی هعمواره در کنار مجتمع های پتروشیمی ایران قرار داشته است و با همکاری و تعامل با شرکت ملی صنایع پتروشیمی و هلدینگ های فعال در این صنعت به دنبال ارتقای جایگاه صنعت پتروشیمی ایران است.
احمد مهدوی ابهری، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی اعتقاد دارد که تحریم‌های بین‌المللی از یکسو و موانع داخلی بر سر راه تولید، شرکت‌های پتروشیمی را با مشکلاتی مواجه کرده است ، اما پتروشیمی‌ها در این شرایط نه تنها به تامین نیاز داخل پرداختند بلکه صادراتشان را نیز ادامه دادند.
وی بر این اعتقاد است که شرکت‌های پتروشیمی شاگرد اول جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران هستند و اکنون با کمک وزارت نفت توانسته‌اند به نقطه قابل اتکایی در گردنه تحریم‌ها برسند، با این حال اگربرخی از موانع داخلی نیز از سرراه شرکت ها برداشته شود، آنها هراسی از تحریم‌ها ندارند، زیرا کارشان را بلدند.
دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی در گفتگویی به تشریح وضعیت کنونی صنعت پرداخته است که متن این گفتگو را در ذیل می خوانیم:
تولید و صادرات محصولات پتروشیمی بر اساس آمار ها به صورت پایدار ادامه دارد ، ارزیابی شما از روند کنونی فعالیت پتروشمیی ها چگونه است؟
ابتدا درباره اهمیت صنعت پتروشیمی در اقتصاد صحبت باید صحیت کرد، منطق هر اقتصادی در هر کشوری حکم می‌کند که به دنبال مزیت‌های خود برای رونق اقتصاد باشد. ایران نیز به جهت برخورداری از منابع غنی هیدروکربوری، از این مزیت برخوردار است و ما باید از این منبع در جهت رشد اقتصادی کشور استفاده کرده و آن را به ارزش افزوده تبدیل کنیم. خام فروشی نه تنها هنر نیست بلکه عمل پسندیده‌ایی هم در اقتصاد محسوب نمی‌شود، کافی است نگاهی به برخی از کشورهای نفت خیز مانند ونزوئلا و نیجریه بیندازید، این کشورها منابع هیدروکربوری خود را بدون تبدیل و فراوری به فروش می‌رسانند که هنر نمی‌کنند، آنها در حقیقت ذخایر کشورشان را به بدون این‌که ارزش افزوده‌ای برایشان داشته باشد به فروش می‌رسانند و در نهایت اقتصاد ضعیفی هم دارند. رهبر معظم انقلاب هم بارها در سخنان خود به همه دولت‌ها توصیه کرده‌اند که متکی به خام فروشی وفروش نفت نباشند و خودمان را از خام فروشی رها کنیم. خام فروشی هم تنها مختص نفت نیست، حتی در بخش معادن که دارای کانون‌های فلزی و غیرفلزی هستیم شاهد خام فروشی هستیم.
باید در نظر داشت که ایران از نظر مجموع منابع هیدروکربوری مقام نخست را دارد، بنابراین می‌تواند از این منابع غنی برای تولید کالاهای با ارزش افزده بالاتر اقدام کند به خصوص این‌که این امر در صنعت پتروشیمی و پتروپالایشگاهی از ارزش افزوده بالاتری برخوردار است، ما می توانیم منابع هیدرکربوری خود را به پتروشیمی تبدیل کرده و زنجیره ارزش و در نتیجه صنایع پایین دستی را گسترش دهیم که این کار به اقتصاد کشور هم کمک می‌کند
چه مشکلاتی در سال های گذشته در مسیر توسعه صنعت پتروشیمی قرار داشت؟
دلایل مختلفی مانند تحریم، مناسب نبودن فضا برای سرمایه‌گذاری، نداشتن استراتژی در صنعت پتروشیمی این‌که بالاخره می‌خواهیم روی خوراک سرمایه‌گذاری کنیم یا این‌که می‌خواهیم واحدهایی با پایه خوراک گاز تولید کنیم و ... این عوامل سبب شده تا سالانه شاهد رشد 3 تا 4 درصدی در صنعت پتروشیمی باشیم.
در خصوص فناوری و لاینسس نیز مشکلاتی در سال های قبل وجود داشت که خوشبختانه اکنون با حضور شرکت های دانش بنبان و ایرانی برخی از مشکلات رفع شده است و می توان گفت که تحریم‌ها مانعی در اجرای پروژه‌های پتروشیمی نبوده است، و شاهد هستیم که امروز بسیاری از واحدهای پتروشیمی در ایران بدون حضور شرکت‌های خارجی تعمیرات اساسی خود را انجام داده و یا واحدهای جدید را وارد مدار می‌کنند، همه اینها در شرایطی است که سایه تحریم‌ها همچنان بر سر این صنعت و صنعت نفت سنگینی می‌کند.
انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی در سال جاری چه اقداماتی را در جهت حمایت از منافع اعضای خود انجام داده است؟
انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی یک تشکل قوی، هماهنگ و منسجم است که وظیفه رفع موانع تولید و احداث مجتمع‌های پتروشیمی را در تعامل با قوای سه گانه بر عهده دارد. مشکلاتی که در صنعت وجود داشته از سوی نمایندگان شرکت‌ها به انجمن منتقل شده و ما نیز آنها را پیگیری می‌کنیم. خوشبختانه امروز هم تعامل خوبی با دولت، مجلس، قوه قضائیه و سایر تشکل‌هایی که به نوعی با ما مرتبط هستند، داریم. با وجود این‌که ما ( صنعت نفت) هم در دور اول تحریم‌ها و هم الان با خروج یکجانبه آمریکا از برجام، با مسائل و مشکلاتی مواجه شده بودیم، اما ما (پتروشیمی‌ها) به کار خودمان ادامه می‌دهیم. معتقدم اگر دولتمردان نگاه ویژه‌ای به صنعت پتروشیمی می‌کردند، امروز بسیاری از نیازهای ارزی مان را می‌توانستیم تامین کنیم.
نقش پتروشمی ها در صادرات غیر نفتی را چگونه ارزیابی می کنید؟
همه می‌دانند که پتروشیمی‌ها می‌توانند برای کشور ارزآوری داشته باشند روند تولید مجتمع‌های پتروشیمی با وجود تحریم‌ها و موانع داخلی بر سر راه تولید، هرگز متوقف نشد. این صنعت موتور محرکه اقتصاد ایران است، اگر خاطرتان باشد قبل از این که برجام به نتیجه برسد، پتروشیمی‌ها به کمک کشور آمدند و به تنظیم بازار ارز ایران کمک کردند و امروز هم پتروشیمی‌ها بیشترین نقش را در جنگ اقتصادی که با رهبری آمریکا علیه ایران شکل گرفته است، ایفا می‌کنند. پتروشیمی‌ها بازهم شاگرد اول کشور در صادرات غیر نفتی و نیز ارزآوری هستند.
در همین دور دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ترامپ و دشمنان ایران، فکر می‌کردند می‌توانند اقتصاد ایران را نابود کنند، اما با درایت بانک مرکزی، دولت و تعاملی که تشکل‌های پتروشیمی داشتند هم‌اکنون از گردنه تحریم‌ها عبور کرده‌ایم و در حال حرکت به سمت ثبات هستیم، امروز هیچ واردکننده‌ایی که مجوز واردات داشته باشد، با مشکل ارز نیمایی برای واردات کالای خود مواجه نیست، ثباتی که امروز دراین بخش به وجود امده است به برکت پتروشیمی‌ها و سایر صنایعی است که ارز را وارد کشور کردند.
گفتنی است که مهندس زنگنه وزیر نفت کمک فراوانی در دوران وزارت خود به رونق و شکوفایی صنعت پتروشیمی کرد، با این حال بازهم نیازمند حمایت بیشتری در بخش های مختلف هستیم.
من معتقدم حمایت‌ها از صنعت پتروشیمی به دلیل جایگاهی که برای اقتصاد ایران دارد باید خیلی بیشتر از اینها باشد، امروز پتروشیمی‌ها افسران جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران هستند و حتی یک گام هم فراتر می‌روم و معتقدم که فرمانده این نبرد هستند.
آیا تامین نیاز داخل همچنان اولویت صنعت پتروشیمی است؟
تامین نیاز داخل یک راهبرد است و صادرات نیز پس از تامین نیاز داخلی انجام می شود صنعتی که صادرات محور باشد زنده و پویاست زیرا به بازارهای دنیا وصل است، تحریم هم نمی‌تواند مانع کار شود، می‌تواند حرکت را کُند، کند اما نمی تواند آن را متوقف کند.
البته باید به این امر هم توجه داشته باشید با این‌که ما صادرات محور هستیم اما اولویت اول ما تامین نیاز بازار داخل است، مثلا سال گذشته به دلیل نیاز کشور به پت، به پتروشیمی تندگویان گفته شد پت تولیدی خود را به جای این که صادر کند به بازارهای داخلی عرضه کند، این شرکت می‌توانست کالای خود با قیمت بسیار خوبی صادر کند اما قطعا در این شرایط به کمک بازارهای داخلی آمد تا از بحرانی که می‌توانست ایجاد شود جلوگیری کند. در بورس کالا هم همین طور است، عرضه محصولات پتروشیمی به قدری در بورس کالا زیاد شده که حتی نیمی از محصول عرضه شده خریداری نمی‌شود علت هم مشخص است، چون خریداران نهایی، محصول را خریداری می‌کنند، در واقع امروز دلالها از این بازار خارج شده اند.
نقش آفرینی صنعت پتروشیمی در تامین ارز چه میزان به ثبا اقتصادی کشور کمک کرده است؟
متاسفانه ابتدای امسال خیلی‌ها به پتروشیمی‌ها انتقاد داشتند و می‌گفتند وظیفه‌شان را در ارزآوری به خوبی ایفا نکردند، خیلی زمان برد تا بگوییم اتفاقا پتروشیمی‌ها وظیفه خود را به خوبی انجام دادند، مخصوصا در سال ۹۷ ارزهای خود را به موقع در سامانه نیما عرضه کردند، باید از مدیران مجتمع‌های پتروشیمی که این کار را به موقع انجام دادند تشکر شود، چرا که آنها منسجم، با وحدت رویه و در شرایطی که اقتصاد ایران به دلیل تلاطم‌های ارزی شرایط سختی داشت وارد میدان شدند و تعامل خوبی بین بخش تمامی فعالان بخش خصوصی پتروشیمی‌ها و بخش های دیگر مانند صندوق‌های بازنشستگی و بانک مرکزی برقرار شد و نتیجه این شد که پتروشیمی‌ها وظیفه خود را به خوبی انجام دادند.
انجمن در این مدت تلاش زیادی برای هماهنگی بین دستگاه‌ها و شرکت‌ها انجام داد، مشکلات بسیاری در بخش گمرک و کشتیرانی داشتیم که با کمک وزارت نفت، توانستیم آنها را حل کنیم، حتی انجمن به نمایندگی از شرکت‌های پتروشیمی در جلسات دولت و مجلس حضور یافت و توانست بخش قابل توجهی از مشکلاتی که گریبان ما را در یکسال اخیر گرفته بود، حل کند.
خوشبختانه وزارت نفت هم نگرانی ما را به حداقل ممکن رسانده است، تعامل مان در این مدت با شرکت ملی صنایع پتروشیمی هم خوب بوده و هم راستا باهم در جهت تولید و صادرات فعالیت می‌کنیم. وزارت نفت خواهان پیشرفت صنعت پتروشیمی است و ما نیز همین را می‌خواهیم.