این مطالعه توسط موسسه آینده پژوهی کپنهاک (CIFS)[1] و به سفارش انجمن صنعت پتروشیمی اروپا (Cefic)[2] در سال 2018 انجام شده است. کسانی که در این نظرسنجی دلفی شرکت کرده اند حدود 195 نفر از متخصصان صنعت پتروشیمی و نیز سایر صنایع و نیز 92 نفر از دانشگاهیان و افراد عادی بوده اند. پنل انتخابی به خوبی در مطالعه دلفی مشارکت کردند تا جایی که بیش از 1300 نظر مختلف علاوه بر سوالات ضبط شده است.
هدف این مطالعه این بوده است که دیدگاه های متخصصان در مورد انتظارات مربوط به توسعه آتی در اقتصاد، مسایل ژئوپلیتیکی، جامعه، فناوری و محیط زیست جمع آوری شود. بر اساس فروض انتخابی در حدود 90 سوال مطرح شد که این سوالات به صورت آنلاین در اختیار پاسخ دهندگان قرار گرفت. نتایج به دست آمده در راستای فروض در نظر گرفته شده بود و این در مورد 67 درصد از سوالات صادق بود.
در این قسمت از گزارش تاثیر دیجیتالی شدن بر صنعت پتروشیمی از نظر پاسخ دهندگان تا سال 2050 مورد بررسی قرار گرفته است. در سوال اول از پاسخ دهندگان پرسیده شده است که «تا سال 2050، در فرآیندهای دوره ای اقتصاد که در صنعت پتروشیمی اتحادیه اروپا رخ خواهد داد، فناوری های دیجیتالی مانند بلاک چین نقش مهمی را در این صنعت ایفا خواهند کرد، زیرا:»
· چرخه مجدد محصول و مولکول را در همه مراحل زنجیره های ارزش فعال می کنند؛
· کاربرد استانداردهای صنعت را در مورد محیط زیست، سلامت و ایمنی آسان تر می کند؛
· مدیریت و سند سازی معاملات را در طول زنجیره های ارزش آسان می کند،
· نقش مهمی را ایفا نمی کنند.
پاسخ های داده شده به این گزاره ها را در نمودار 1 مشاهده می کنید.
نمودار 1- چرا فناوری های دیجیتال مانند بلاک چین نقش مهمی را در صنعت پتروشیمی ایفا خواهند کرد؟
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
همانطور که در نمودار فوق مشاهده می کنید، نقش بلاک چین در صنعت پتروشیمی مهم دیده شده است زیرا آنها چرخه مجدد محصول و مولکول را ایجاد می کنند و نیز مدیریت اسناد معامله را آسان تر می کنند. در مورد اینکه بلاک چین در همه ابعاد و جنبه های زنجیره ارزش نفوذ می کند نا اطمینانی هایی وجود داشته است.
علاوه بر این، از پاسخ دهندگان پرسیده شده است که آیا به نظر آنها در دهه 2050 بلاک چین با سایر فناوری های دیجیتال جایگزین خواهد شد یا نه، که از نظر اکثر پاسخ دهندگان این اتفاق خواهد افتاد.
در سوال بعدی از نظر پاسخ دهندگان در مورد این گزاره پرسیده شده است: «تا سال 2050، لیزینگ و مدل های خدماتی دیگر در صنعت پتروشیمی و در بین مشتریان آن فراگیر خواهد شد.» جواب ها را در نمودار 2 ملاحظه می کنید.
همانطور که در این نمودار نشان داده شده است، اکثر پاسخ دهندگان در پنل دلفی انتظار دارند که لیزینگ و سایر مدل های خدماتی در صنعت پتروشیمی فراگیر شوند –اما در مورد میزان شیوع آنها تردیدهایی وجود دارد.
نمودار 2- لیزینگ و سایر مدل های خدماتی در صنعت پتروشیمی فراگیر خواهند شد
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
اکثر پاسخ دهندگان انتظار داشته اند که میزان لیزینگ و سایر مدل های خدماتی رشد کند، اما در مورد اینکه این رشد «فراگیر» باشد تردید داشته اند. این افراد اظهار داشته اند که محدودیت هایی مانند حضور فیزیکی محصولات مانع فراگیر شدن خواهد شد.
در سوال بعدی از کسانی که با گزاره سوال قبلی به شدت موافق بوده اند، یا فقط موافق بوده اند، پرسیده شده است: «به نظر شما عامل اصلی افزایش میزان لیزینگ و سایر مدل های خدماتی چیست؟» برای پاسخ به این سوال سه گزینه در نظر گرفته شده است:
· توسط فناوری رایانه ای قوی ایجاد شده است؛
· توسط یک بازار دیجیتالی تنها در اتحادیه اروپا فعال شده است؛
· سایر موارد.
پاسخ های داده شده به این سوال را در نمودار 3 مشاهده می کنید. فناوری قوی رایانه ای به عنوان یک عامل مهم در گسترش بازیافت و مدل های خدماتی در صنعت دیده شده است. اتفاق نظر در مورد اهمیت حیاتی قدرت رایانه ای در ارتباط با مدل های بازیافت و خدمات در بین همه پاسخ دهندگان دیده شده است.
نمودار 3- مهم ترین عامل رشد بازیافت و مدل های خدماتی چیست؟
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
البته گروهی از پاسخ دهندگان اذعان داشته اند، که این امر فقط وابسته به قدرت رایانه ای قوی نیست بلکه نیازمند تغییر فکر و تغییر چارچوب های قانونی نیز هست.
در سوال چهارم از پاسخ دهندگان پرسیده شده است: «انتظار دارید قیمت دی اکسید کربن (قیمت واقعی یعنی صرفنظر از تورم) تا سال 2050 در اروپا چقدر شده باشد؟» پاسخ ها در نمودار 4 آورده شده است.
همه پاسخ دهندگان بر روی دامنه قیمتی 100 -50 یورو به ازای هر تن دی اکسیدکربن اتفاق نظر دارند. البته دامنه های قیمتی بالاتر و پایین تر نیز با سهم کمتری در بین پاسخ ها دیده می شود که نشان دهنده نااطمینانی در مورد این موضوع مهم است.
نمودار 4- انتظار دارید قیمت واقعی دی اکسیدکربن تا سال 2050 در اتحادیه اروپا چقدر باشد؟
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
پاسخ دهندگان بر این باروند که قیمت دی اکسیدکربن در واقع باید اثرات مثبتی بر روی اقتصاد داشته باشد، اما این اثرات بستگی زیادی به توافقنامه های جهانی دارد. از نظر پاسخ دهندگان قیمت 100 دلار آمریکا به ازای هر تن حد آستانه ای بالایی است که می تواند در مورد خوراک های زیستی که با استفاده از این فناوری ها تولید می شوند نیز صحت داشته باشد.
در سوال بعدی از پاسخ دهندگان پرسیده شده است: «تا سال 2050، چه سیاست هایی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به کار گرفته خواهد شد؟ در غیاب یک بازار جهانی، می توان قدرت انتخاب مصرف کنندگان را از طریق راه حل های دیجیتالی، هدفگذاری یک بازار جهانی دی اکسید کربن، برای مثال اجتناب از محصولاتی که مقادیر زیادی دی اکسید کربن در تولید آنها به کار می رود، را افزایش داد؟»
گزینه های زیر برای انتخاب توسط پاسخ دهندگان در نظر گرفته شده است:
· اجرای مرحله ای و منطقه ای
· اجرای همزمان بین اروپا و بقیه کشورهای دنیا
· ادامه اجرای اقداماتی که از ریسک های ناشی از انتشار کربن جلوگیری می کند، در مقیاس منطقه ای در اروپا
· ضرورت اقدامات منظقه ای که از ریسک های ناشی از انتشار کربن در همه مناطق جلوگیری می کند.
· سایر اقدامات.
نمودار 5- چه سیاست هایی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به کار گرفته خواهد شد؟
منبع: European Chemical Industry Council (Cefic)
پاسخ دهندگان تمایل داشته اند که اجرای مرحله ای و منطقه ای را به عنوان محتمل ترین سناریو در نظر بگیرند اما احتمالات متعدد دیگری نیز در نظر گرفته شده است. اظهارنظرها حاکی از وجود نااطمینانی های قابل توجه در مورد این موضوع است: اهمیت ایجاد آشتی بین بازیگران عمده جهانی مانند ایالات متحده آمریکا و اروپا از مواردی است که مورد اشاره قرار گرفته است.
تغییرات آب و هوایی به عنوان یکی از عوامل سرعت بخش در نظر گرفته شده است که می تواند باعث گسترش یک سیاست هماهنگ برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای شود.
[1] Copenhagen Institute of Futures Studies (CIFS)
[2] European Chemical Industry Council (Cefic)