در حال حاضر، این صنعت در آسیا رتبه سوم را دارد و پس از ایالات متحده آمریکا، چین، آلمان، ژاپن و کره جنوبی، از نظر تولید محصول ششمین بازار بزرگ دنیا است.
رشد این صنعت در کشور هند بیشتر به دلیل رشد مصرف و افزایش فرصت های صادراتی است. مصرف مواد شیمیایی و پتروشیمیایی از 3/41 میلیون تن در سال مالی 2014 به 8/47 میلیون تن در سال مالی 2018 رسید، یعنی نرخ رشد سالانه آن 7/3 درصد بوده است.
نمودار 1- روند مصرف محصولات شیمیایی و پتروشیمی هند
منبع: Chemical and petrochemical statistics
در طول این مدت، واردات از 8/13 میلیون تن به 7/18 میلیون تن افزایش پیدا کرده است (نرخ رشد سالانه 8 درصد) در حالی که صادرات از 9/7 میلیون تن به 9/9 میلیون تن رسید یعنی سالانه 8/5 رشد کرده است. بنابراین خالص واردات سالانه 8/10 ذرصد رشد داشته است یعنی از 9/5 میلیون تن در سال مالی 2014 به 9/8 میلیون تن در سال 2018 رسیده است.
نمودار 2- حجم واردات و صادرات محصولات شیمیایی و پتروشیمی هند
منبع: Chemical and petrochemical statistics
صنعت پتروشیمی هند نقش بسیار موثری در تجارت هند به لحاظ ارزش دارد. ارزش واردات محصولات شیمیایی و پتروشیمی از 43 میلیارد دلار در سال مالی 2015 به 5/56 میلیارد دلار در سال مالی 2019 رسید، در حالی که ارزش صادرات از 1/29 میلیارد دلار به 5/40 میلیارد دلار رسیده است.
کسری تجاری هند در سال 2019 در اثر تجارت محصولات شیمیایی و پتروشیمی بالغ بر 9/15 میلیارد دلار بوده است. سهم واردات محصولات شیمیایی و پتروشیمی در سال 2019 از کل واردات 11 درصد بوده است، که نسبت به سال مالی 2015 در حدود 6/9 درصد افزایش یافته است.
از سوی دیگر، سهم این بخش در کل صادرات هند از نظر ارزش از 4/9 درصد در سال مالی 2015 به 3/12 درصد در سال مالی 2019 رسید. با این وجود سهم هند از تجارت جهانی محصولات شیمیایی و پتروشیمی در حدود 3 درصد بوده است.
محصولات شیمیایی تخصصی بیشترین سهم را از صادرات (8/31 درصد) به خود اختصاص داده است، در حالی که انواع پلیمرها و پلاستیک مهم ترین اقلام وارداتی (6/37 درصد) به هند هستند (نمودارهای 3 و 4).
نمودار 3- صادرات محصولات پتروشیمی و شیمیایی هند به تفکیک بخش در سال مالی 2019 (درصد)
منبع: Government of India, Ministry of Commerce & Industry, Chemical and petrochemical statistics
نمودار 4- صادرات محصولات پتروشیمی و شیمیایی هند به تفکیک بخش در سال مالی 2019 (درصد)
منبع: Government of India, Ministry of Commerce & Industry, Chemical and petrochemical statistics
نمودارهای 5 و 6 نیز به ترتیب ارزش اسمی صادرات و واردات وکسری تجاری مصحولات شیمیایی و پتروشیمی و سهم صادرات و واردات این محصولات را از کل صادرات و واردات هند به تصویر می کشند.
نمودار 5- صادرات و واردات و کسری تجاری محصولات شیمیایی و پتروشیمی هند (میلیون دلار آمریکا)
منبع: Ministry of Chemicals & Fertilizers Department of Chemicals and Petrochemicals
نمودار 6- سهم صادرات و واردات محصولات شیمیایی و پتروشیمی از کل صادرات و واردات هند
منبع: Ministry of Chemicals & Fertilizers Department of Chemicals and Petrochemicals
مواد شیمیایی تخصصی
مواد شیمیایی تخصصی به دلیل عملکرد و کاربدشان تولید می شوند. این محصولات می توانند محصولات تکی باشند که یا اینکه فرمولاسیونی باشند که ترکیب آنها عملکرد و فرآیند تولید محصولات نهایی را تحت تاثیر قرار می دهد.
این نوع محصولات شیمیایی را می توان از نظر صنایع زیرمجموعه، که مصرف کننده نهایی آن محصول محسوب می شوند، دسته بندی کرد. این مواد شیمیایی غالبا محصول یک روند تحقیق و توسعه طولانی هستند، که یکی از متمایزکننده های اصلی برای تجاری سازی در صنعت پتروشیمی است.
برخلاف یک محصول شیمیایی که ممکن است کاربردهای بسیار زیادی داشته باشد، یک ماده شیمیایی تخصصی تنها یک یا دو کاربرد اصلی دارد.
تولیدکنندگان محصولات شیمیایی تخصصی را می توان در سه گروه اصلی دسته بندی کرد:
1. تولیدکنندگان عادی: که توانمندی های تولیدی خود را می فروشند،
2. تولیدکنندگان مواد شیمیایی سنتی: که حمایت همه جانبه از محصول شیمیایی فروخته شده برای مشتری در نظر می گیرند،
3. تولیدکنندگان مواد شیمیایی اختصاصی: که مولکول یا فرمول محصولی که حق مالکیت معنوی آن متعلق به خودشان است را می فروشند.
صنعت تولید مواد شیمیایی اختصای بر اساس صنعتی که مصرف کننده نهایی آن محسوب می شود به بخش های مواد شیمیایی کشاورزی، مواد شیمیایی آبی، مواد شیمیایی منسوجی و بخش کاربردی تقسیم می شود. این بخش ها مهم ترین بخش تولید مواد شیمیایی تخصصی را تشکیل می دهند و روی هم رفته بیش از 80 درصد مواد شیمیایی تخصصی دنیا را به خود اختصاص می دهند.
بازار جهانی فروش مواد شیمیایی تخصصی با نرخ 5 درصد در سال رشد می کند و ارزش فروش این بازار از 577 میلیارد دلار آمریکا در سال مالی 2012 به 745 میلیارد دلار آمریکا در سال 2017 رسیده است. انتظار می رود که ارزش این بازار در سال 2022 به 1.000 میلیارد دلار آمریکا برسد و سالانه به میزان 6 درصد رشد کند.
نمودار 7- اندازه بازار جهانی مواد شیمیایی تخصصی که انتظار می رود بین سال های 2017 تا 2022 سالانه به میزان 6 درصد رشد کند
منبع: Aarti Industries
نمودار 8- سهم کشور منطقه از بازار جهانی محصولات شیمیایی تخصصی
منبع: Aarti Industries
چین و آمریکای شمالی با سهم تقریبا 50 درصدی بازار مواد شیمیایی تخصصی را در تسلط خود گرفته اند، در حالی که سهم هند کمتر از 3 درصد است. این نشان می دهد که بازار مواد شیمیایی تخصصی در هند در سطح خیلی پایین تری در مقایسه با ایالات متحده آمریکا و چین قرار دارد و به همین دلیل ظرفیت بسیار بالایی برای رشد دارد.