142

صنعت پتروشیمی جهان در سال 2020 و چشم انداز آن در سال 2021

صنعت پتروشیمی جهان در سال 2020 و چشم انداز آن در سال 2021
(جمعه ۱۵ اسفند ۱۳۹۹) ۰۸:۰۰

فروش محصولات پتروشیمی و شیمیایی در جهان

اگر به میزان فروش محصولات پتروشیمی و شیمیایی در طول 10 سال گذشته (2019- 2009) نگاه کنیم، موارد زیر را مشاهده خواهیم کرد:

·         ارزش فروش محصولات پتروشیمی و شیمایی جهان در سال 2019 بالغ بر 3.669 میلیارد یورو بوده است. میزان فروش جهانی این محصولات بین سال های 2018 تا 2019 حدود 1/4 درصد رشد داشته و از 3.525 میلیارد یورو در سال 2018 به 3.669 میلیارد یورو در سال 2019 رسیده است.

·         صنعت پتروشیمی و شیمیایی اتحادیه اروپا با 8/14درصد مقام دوم را در جدول پرفروش ترین ها در دنیا به دست آورد و ایالات متحده آمریکا با 8/13 درصد در مقام سوم جای گرفت. میزان رقابت در سطح جهانی در طول 10 سال گذشته به شدت متحول شده است. امروزه، کشورهای نوظهور آسیایی در کنار کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا و ژاپن در 10 رتبه نخست از نظر فروش محصولات پتروشیمی قرار گرفته اند.

·         کشورهای بریکز (BRICS) شامل برزیل، روسیه، هند و چین در سال 2019 مجموعا 2/47 درصد از کل فروش محصولات پتروشیمی و شیمیایی را به خود اختصاص داده اند. تقریبا سه چهارم فروش محصولات شیمیایی جهان در سال 2019 متعلق به کشورهای بریکز، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا بوده است. یک چهارم باقیمانده نیز متعلق به کشورهای نوظهور در آسیا و خاورمیانه بوده است. این در حالی است که چین در سال 2019 با فروشی بالغ بر 1.488 میلیارد یورو بزرگترین تولیدکننده محصولات پتروشیمی و شیمیایی جهان بوده که حدود 6/40 درصد از فروش این محصولات در جهان را به خود اختصاص داده است.

نمودار 1- چین بزرگترین تولیدکننده محصولات پتروشیمی جهان در سال 2019 است

جهان

 

منبع: Cefic Chemdata International 2020/ * بقیه اروپا شامل بریتانیا، سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین می شود/ ** موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا)/ *** آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی/ به جز مواردی که ذکر شده محصولات پتروشیمی شامل محصولات داروئی نمی شود.

میزان فروش محصولات پتروشیمی به تفکیک کشور: 10 کشور برتر

میزان فروش محصولات پتروشیمی و شیمیایی اتحادیه اروپا در سال 2019 در حدود 2/1 درصد کاهش یافت و از 2/550 میلیارد یورو در سال 2018 به 4/543 میلیارد یورو در سال 2019 رسید. اما با این وجود هنوز هم 27 کشور عضو اتحادیه اروپا در فهرست 10 کشور برتر از نظر میزان فروش محصولات پتروشیمی و شیمیایی قرار دارند که میزان درآمد حاصل از فروش آنها بالغ بر 3/617 میلیارد یورو بوده است (8/16 درصد).

دو کشور از ده کشور برتر تولیدکننده محصولات شیمیایی و پتروشیمی در جهان آمریکایی هستند (ایالات متحده آمریکا و برزیل) که در مجموع میزان فروش آنها بالغ بر 8/569 میلیارد یورو بوده است (5/15 درصد از بازار جهانی). توسعه صنعت پتروشیمی در برزیل در سال 2018 بهبود چندانی نیافت و میزان درآمد حاصل از فروش محصولات پتروشیمی و شیمیایی در این کشور در حدود ¼ درصد کاهش یافت.

نمودار 2- چین، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا به ترتیب بیشترین میزان فروش محصولات پتروشیمی را در سال 2019 داشته اند

جهان

منبع: Cefic Chemdata International 2020/ به جز مواردی که ذکر شده محصولات پتروشیمی شامل محصولات داروئی نمی شود.

چشم انداز صنعت پتروشیمی به سرعت در حال تغییر است. چین صنعت پتروشیمی خود را وارد مرحله بعدی توسعه کرده است و قصد دارد از یک «کشور درجه دو» به یک «کشور درجه یک» و از یک «کشور بزرگ» به یک «قدرت بزرگ» در صنعت نفت و پتروشیمی تبدیل شود، که در زمینه نوآوری های فناورانه پیشرو است و نفر اول در بازارهای جهانی است.

مقایسه میزان تولید محصولات پتروشیمی بین سال های 2009 تا 2019: 10 کشور برتر

صنعت پتروشیمی اروپا نیز هنوز یکی از پیشروان در جهان است که نوآوری های زیادی در این حوزه انجام داده است. در شرایطی که 90 درصد از رشد تولید ناخالص داخلی در دهه های آینده در خارج از اروپا اتفاق خواهد افتاد، چالش پیش رو برای اروپا این است که همچنان قدرت رقابت پذیری خود را بالا نگه دارد. استفاده از مزیت های مربوط به بازارهای نوظهور لازمه این است که شرایط جذابی برای خود ایجاد کند که موقعیت جهانی صنعت پتروشیمی اروپا را بهبود بخشد.

نتایج تحلیل های آماری همچنان نشان می دهد که در طول ده سال گذشته سهم فروش محصولات شیمیایی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، زاپن، تایوان و برزیل کاهش یافته است. سهم یالات متحده آمریکا از فروش جهانی از 17 درصد در سال 2009 به 8/13 درصد در سال 2019 کاهش یافته است. برای ژاپن نیز سناریوی کمابیش مشابهی اتفاق افتاده است و سهم فروش محصولات پتروشیمی برای این کشور در دوره زمانی مشابه از 9/6 درصد به 6/4 درصد کاهش یافته است.

نمودار 3- سهم بازار کشورهای عضو اتحادیه اروپا بین سال های 2009 تا 2019 کاهش یافته، در حالی که سهم بازار کشورهای نوظهور افزایش یافته است

جهان

منبع: Cefic Chemdata International 2020/ به جز مواردی که ذکر شده محصولات پتروشیمی شامل محصولات داروئی نمی شود.

سهم چین از فروش بازار جهانی پتروشیمی در سال 2019 به 6/40 درصد افزایش پیدا کرد، این رقم برای چین در سال 2009 حدود 1/24 درصد بود. سهم اتحادیه اروپا از فروش جهانی این محصولات نیز از 8/20 درصد در سال 2009 به 8/14 درصد در سال 2019 کاهش پیدا کرده است. اتحادیه اروپا به تدریج جایگاه خود را در میان تولیدکنندگان برتر صنعت پتروشیمی به چین و بقیه آسیا (به جز ژاپن) از دست داده است.

کاهش چشمگیر سهم اتحادیه اروپا از بازار پتروشیمی جهان

میزان فروش جهانی محصولات پتروشیمی و شیمیایی جهان در سال 2019 سه برابر بیشتر از 20 سال گذشته بوده است. میزان فروش محصولات شیمیایی از سال 1999 به طور مستمر افزایش یافته است، و در سال 2019 (به صورت اسمی) سه برابر شده است (1.172 میلیارد یورو در مقایسه با 3.669 میلیارد یورو).

نمودار 4- سهم بازار کشورهای عضو اتحادیه اروپا بین سال های 1999 تا 2019 تقریبا نصف شده است

جهان

منبع: Cefic Chemdata International 2020/ به جز مواردی که ذکر شده محصولات پتروشیمی شامل محصولات داروئی نمی شود.

در سال 1999، کشورهایی که اکنون 27 کشور عضو اتحادیه اروپا را تشکیل می دهند، رقم فروشی بالغ بر 313 میلیارد یورو را اعلام کرده بودند، که این رقم در حدود 7/26 درصد از فروش جهانی محصولات پتروشیمی از نظر ارزش را تشکیل می داد.

در سال 2019، میزان فروش در 27 کشور عضو اتحادیه اروپا به 73 درصد افزایش یافت. به دلیل افزایش شدید در بازار جهانی محصولات پتروشیمی، سهم نسبی بازار مواد شیمیایی در طول 20 سال گذشته تقریبا نصف شد و از 7/26 درصد به 8/14 درصد رسید.

انتظار می رود که همین روند در آینده نیز ادامه یابد. تحلیل داده های آماری نشان می دهد که تقاضا برای محصولات پتروشیمی و شیمیایی در چین و سایر کشورهای نوظهور به شدت افزایش خواهد یافت، در حالی که این نرخ رشد در اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا بسیار اندک خواهد بود.

جریان تجارت جهانی محصولات پتروشیمی در مناطق اصلی جغرافیایی جهان

با نگاهی به آمار تجارت جهانی محصولات پتروشیمی و شیمیایی جهان می توان دریافت:

·         اتحادیه اروپا، به جز با چین و ژاپن، با همه مناطق اصلی تجاری یعنی نفتا، آمریکای لاتین، آفریقا و بقیه اروپا مازاد تجاری دارد. دو منطقه اصلی جغرافیایی که در سال 2019 بیشترین مازاد تجاری را با اتحادیه اروپا داشتند شامل بقیه اروپا و آمریکای شمالی است.

·         بیشترین میزان مازاد تجاری 27 کشور عضو اتحادیه اروپا با بقیه اروپا بوده است، که شامل بریتانیا، ترکیه، سوئیس، روسیه، نروژ و اوکراین می شود. میزان این مازاد تجاری در سال 2019 بالغ بر 8/13 میلیارد یورو بوده است، که دو بخش مواد شیمیایی تخصصی و مواد شیمیایی مصرفی بیشترین سهمرا به خود اختصاص داده اند.

·         همچنین میزان مازاد تجاری اتحادیه اروپا با ایالات متحده آمریکا بالغ بر 7/6 میلیارد یورو بوده است. محصولات پتروشیمی دوسوم این مازاد تجاری را به خود اختصاص داه اند. این بخش به توسعه گاز شیل در ایالات متحده آمریکا حساس است.

نمودار 5- جریان های تجارت محصولات پتروشیمی کشورهای عضو اتحادیه اروپا با سایر مناطق جغرافیایی

جهان

منبع: Cefic Chemdata International 2020/ * بقیه اروپا شامل بریتانیا، سوئیس، نروژ، ترکیه، روسیه و اوکراین می شود/ ** موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا)/ *** آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی/ به جز مواردی که ذکر شده محصولات پتروشیمی شامل محصولات داروئی نمی شود.

·         اتحادیه اروپا با هند کسری تجاری داشته است، که بخش عمده آن مربوط به کسری تجاری محصولات پتروشیمی است (8/1 میلیارد یورو). هند دومین اقتصاد نوظهور جهان است، و اتحادیه اروپا نقش مهمی را در مرحله گذار هند به عنوان بزرگترین منبع سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایفا می کند.

شبکه جهانی جریان های صادراتی عمده محصولات پتروشیمی

خلاصه جریان صادرات محصولات شیمیایی در جهان از یک ماتریس تجاری استفاده می کند، که در این ماتریس جهان به 10 منطقه جغرافیایی تقسیم شده است: اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، چین، خاورمیانه، ژاپن، بقیه اروپا، بقیه آسیا، آمریکای لاتین، آفریقا و اقیانوسیه. کشورهای «بقیه اروپا» عبارتند از سوئیس، روسیه، نروژ، ترکیه و اوکراین. کشورهای اصلی در «بقیه آسیا» هم عبارتند از کره جنوبی، هند و سایر کشورهای نوظهور در آسیا (چین، ژاپن و خاورمیانه استثنا هستند).

جدول 1- کشورهای اتحادیه اروپا به اضافه بریتانیا بیشترین صادرات منطقه ای را در جهان دارند

جهان

منبع: Cefic Chemdata International 2020/ * آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی / ** اروپا به جز 27 کشور عضو اتحادیه اروپا و بریتانیا؛ شامل روسیه، نروژ، ترکیه، سوئیس و اوکراین/ به جز مواردی که ذکر شده محصولات پتروشیمی شامل محصولات داروئی نمی شود.

ماتریس تجارت

این ماتریس از جمع آوری داده های صادراتی در بخش پتروشیمی ایجاد شده است. مناطق صادراتی در ردیف های ماتریس نشان داده شده اند و مناطق وارداتی در ستون های این ماتریس آورده شده اند. تقاطع ردیف “i” و ستون “j” به معنی صادرات از منطقه “i” به منطقه “j” صورت می گیرد. قطر اصلی ماتریس (خانه های پر رنگ تر) نشان دهنده تجارت درون- منطقه ای است (به عنوان مثال صادرات از اتحادیه اروپا+ بریتانیا به کشورهای اتحادیه اروپا+ بریتانیا). به منظور تحلیل عملکرد تجاری، جریان های تجاری درون- منطقه ای در این تحلیل نادیده گرفته شده اند.

تجارت درون-منطقه ای

معمولا گفته می شود که تجارت بین کشورهای همسایه بسیار زیاد است (به عنوان مثال تجارت درون اتحادیه اروپا +بریتانیا)؛ این موضوع همیشه عواملی مانند فاصله بین شرکای تجاری، هزینه های حمل و نقل و وجود مرزهای مشترک را منعکس می کند. نزدیکی بازارهای همیشه یکی از عواملی است که باعث توسعه تجارت درون- منطقه ای می شود. تحلیل تجاری ما (شامل تجارت درون- منطقه ای) نشان می دهد که تجارت مواد شیمیایی بین بازارهای داخلی اتحادیه اروپا+ بریتانیا رقم چشمگیری است، زیرا از 27 درصد کل تجارت مواد شیمیایی جهان بین کشورهای اروپایی +بریتانیا صورت می گیرد.

در مقایسه با سایر مناطق صادراتی، اتحادیه اروپا +بریتانیا بزرگترین منطقه صادرات مواد شیمیایی در جهان نیز محسوب می شود، که 40 درصد از صادرات جهان را به خود اختصاص داده است. تجارت درون- منطقه ای در اتحادیه اروپا +بریتانیا با فاصله زیاد بیشترین میزان این نوع تجارت در جهان است.

تحلیل جریان های عمده صادرات مواد شیمیایی بین مناطق اصلی نتایج زیر را به همراه دارد:

·         اتحادیه اروپا +بریتانیا بزرگترین منطقه صادرات درون- منطقه ای در جهان است: میزان صادرات اتحادیه اروپا به بقیه دنیا (به جز صادرات درون- منطقه ای در این اتحادیه) در سال 2018 بالغ بر 1/157 میلیارد یورو بوده است. منطقه اتحادیه اروپا 21 درصد از صادرات مواد شیمیایی جهان را به خود اختصاص می دهد. چین چهارمین مقصد عمده صادراتی اتحادیه اروپا +بریتانیا است. چهار منطقه بزرگ صادرات مواد شیمیایی در دنیا عبارتند از اتحادیه اروپا +بریتانیا ، بقیه آسیا، ایالات متحده آمریکا و چین.

·         اتحادیه اروپا سومین منطقه عمده واردات مواد شیمیایی در دنیا است: ارزش واردات مواد شیمیایی از بقیه دنیا به جز واردات درون منطقه ای در اتحادیه اروپا +بریتانیا ، در سال 2018 بالغ بر 6/108 میلیارد یورو بوده است. سهم اتحادیه اروپا +بریتانیا از کل واردات محصولات شیمیایی در دنیا در حدود 6/13 درصد است. چهار مبدا اصلی واردات اتحادیه اروپا +بریتانیا عبارتند از ایالات متحده آمریکا، بقیه اروپا، بقیه آسیا و چین.

بزرگترین مقاصد صادراتی برای محصولات پتروشیمی

خلاصه نتایج تحلیل بازارهای صادراتی پنج صادرکننده برتر مواد شیمیایی در دنیا برای 10 منطقه جغرافیایی که در جدول قبل انتخاب شده بودند به شرح زیر است:

·         اتحادیه اروپا +بریتانیا بزرگترین بازار مقصد برای صادرات ایالات متحده آمریکا است: تقریبا 5/18 درصد از صادرات مواد شیمیایی ایالات متحده آمریکا در بازار مواد شیمیایی اتحادیه اروپا +بریتانیا فروخته می شود. بقیه آسیا (به جز ژاپن، چین و خاورمیانه) و آمریکای لاتین به ترتیب دومین و سومین بازارهای صادراتی برای بخش پتروشیمی ایالات متحده آمریکا هستند. چین هم چهارمین مقصد صادراتی محصولات پتروشیمی ایالات متحده آمریکا است، که تقریبا 5/8 درصد از صادرات آمریکا به آن وارد می شود. ایالات متحده آمریکا حدود 6/17 درصد از صادرات مواد شیمیایی دنیا را به خود اختصاص داده اند.

جدول 2-  کشورهای اتحادیه اروپا به اضافه بریتانیا بزگترین مقاصد صادراتی محصولات پتروشیمی آمریکا هستند

جهان

منبع: Cefic Chemdata International 2020/ * آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی / ** اروپا به جز 27 کشور عضو اتحادیه اروپا و بریتانیا؛ شامل روسیه، نروژ، ترکیه، سوئیس و اوکراین/ به جز مواردی که ذکر شده محصولات پتروشیمی شامل محصولات داروئی نمی شود.

·         اتحادیه اروپا +بریتانیا دومین مقصد بزرگ برای صادرات چین است: تجارت بین چین و همسایگانش بسیار قابل توجه است. همان طور که ممکن است انتظار داشته باشید، بازار بقیه آسیا با فاصله بسیار زیاد اولین مقصد صادرات مواد شیمیایی چین است (46 درصد). اتحادیه اروپا +بریتانیا هم دومین مقصد بزرگ صادرات برای چین است. 7/13 درصد از صادرات مواد شیمیایی چین در منطقه اتحادیه اروپا +بریتانیا فروخته می شود، و این بدان مفهوم است که بازار مواد شیمیایی اتحادیه اروپا +بریتانیا مهم ترین بازار برای چین پس از بازارهای آسیایی است. ایالات متحده آمریکا سومین مقصد بزرگ صادرات مواد شیمیایی چین است، که تقریبا 11 درصد از صادرات چین را به خود اختصاص می دهد. چین 14 درصد از صادرات مواد شیمیایی دنیا را دارد.

ماتریس جهانی: توازن تجاری محصولات پتروشیمی

آنچه که در این قسمت می خوانید تحلیل توازن تجاری محصولات پتروشیمی و شیمیایی با استفاده از ماتریس تجارت است (داده های سال 2017). توازن تجاری محصولات پتروشیمی و شیمیایی برای هر منطقه به عنوان کل صادرات منهای واردات محاسبه شده است. البته تجارت درون- منطقه ای در این محاسبات حذف شده است.

تحلیل عملکرد تجارت محصولات پتروشیمی و شیمیایی در هر منطقه نتایج زیر را به دنبال دارد:

·         اتحادیه اروپا +بریتانیا با فاصله زیاد بیشترین مازاد تجاری مواد شیمیایی را در دنیا دارد: اتحادیه اروپا +بریتانیا تنها منطقه ای است که موازنه تجاری آنها با همه مناطق تجاری مثبت است. بیشترین مازاد تجاری حاصل از تجارت محصولات پتروشیمی و شیمیایی برای اتحادیه اروپا+بریتانیا مربوط به تجارت با بقیه آسیا، بقیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، آفریقا و آمریکای لاتین است. از تجارت با خاورمیانه و اقیانوسیه نیز 1/12 درصد مازاد تجاری حاصل شده است. تجارت با چین مازاد تجاری اندکی برای اتحادیه اروپا+بریتانیا به همراه داشته است. اتحادیه اروپا+بریتانیا با فاصله زیاد بیشترین مازاد تجاری حاصل از محصولات پتروشیمی و شیمیایی را داشته است و ایالات متحده آمریکا از این نظر در جایگاه دوم قرار دارد.

صنعت پتروشیمی ایالات متحده آمریکا دومین مازاد تجاری بزرگ را در دنیا دارد: چهار منطقه از نظر مازاد تجاری عملکرد خوبی داشته اند (یعنی ارزش صادرات آنها بالاتر از ارزش واردات است). تحلیل ها نشان می دهد که با مقایسه کل توازن تجاری محصولات پتروشیمی و مواد شیمیایی برای همه مناطق فقط چهار منطقه مازاد تجاری داشته اند: اتحادیه اروپا+بریتانیا ، ایالات متحده آمریکا، ژاپن و خاورمیانه. این مناطق عملکرد مناسبی داشته اند، زیرا ارزش خالص صادرات آنها بسیار بالا بوده است.

جدول 3- کشورهای عضو اتحادیه اروپا+بریتانیا به اضافه بریتانیا با فاصله بیشترین مازاد تجاری محصولات پتروشیمی در جهان را دارند

جهان

منبع: Cefic Chemdata International 2020/ * آسیا به جز چین، هند، ژاپن و کره جنوبی / ** اروپا به جز 27 کشور عضو اتحادیه اروپا و بریتانیا؛ شامل روسیه، نروژ، ترکیه، سوئیس و اوکراین/ به جز مواردی که ذکر شده محصولات پتروشیمی شامل محصولات داروئی نمی شود.

·         «بقیه آسیا» با فاصله بسیار زیاد بیشترین میزان کسری توازن تجاری محصولات پتروشیمی و شیمیایی را داشته است: تحلیل ها نشان می دهند که شش منطقه کسری تجاری داشته اند (یعنی ارزش صادرات آنها کمتر از ارزش واردات آنها بوده است): بقیه آسیا، چین، آمریکای لاتین، آفریقا، اقیانوسیه و بقیه اروپا. بیشترین میزان کسری توازن تجاری متعلق به بقیه آسیا بوده است. چین و اقیانوسیه به ترتیب کسری توازن تجاری شان 19 میلیارد یورو و 9/7 میلیارد یورو بوده است.

ایمیل را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید

لوگو-پیام پترو

سایت اطلاع رسانی روابط عمومی

شرکت ملی صنایع پتروشیمی