اگرچه قالب کاری را می توان برای تحلیل همه انواع متون کتبی(نظیر گزارشات وب سایت ها)، مورد استفاده قرار داد، بر اساس اکثریت مطالعات قبلی،( یک و همکارات 2010، کمبل 2000 و 2004)، هر یک از گزارشات سالانه 2005 شرکت ها به عنوان پایه و اساس آنالیز استفاده شد. این تصمیم بر اساس دو دلیل می باشد. اول این که، گزارش سالانه نقش مهمی در فعالیت مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها دارد زیرا دارای توزیع وسیعی بوده و اغلب در وب سایت کمپانی قابل دسترس است و چون یک ابزار مهمی است که توسط شرکت ها برای برقراری ارتباط با سهام داران استفاده می شود (Adams, Hill, & Roberts, 1998; Gray et al., 1995; Neu et al., 1998). به علاوه، مطالعات روی سهام داران((Deegan& Rankin, 1997; O’Dwyer, Unerman, & Hession, 2005; Tilt, 1994, 2004) نشان می دهد که گزارش سالانه می تواند یک منبع اطلاعاتی مهم می باشد. دوم این که، بیشتر کمپانی های بلژیکی گزارش های تلفیقی و یک پارچه را نسبت به گزارش های پراکنده ترجیح می دهند((KPMG, 2005)). حنی 8 کمپانی که گزارش پراکنده را منتشر کردند نیز دارای گزارشاتی رفتاری در خصوص عملکرد سالانه خود بودند. مطابق با این مطالعات، ((e.g., Beck et al., 2010; Branco & Rodrigues, 2008))، همه بخش های گزارشات سالانه قبل از گزارشات مالی در آنالیز گنجانده شدند.
بر اساس قانون بلژیک، گزارشات سالانه باید حاوی اطلاعاتی در باره عملیات کاری و زیست محیطی تا حدی که برای درک کافی از توسعه لازم باشند. با این حال، این قانون به طور کامل به مرحله اجرا در نیامده و هیچ کونه لیست جامعی در خصوص ایتم های مورد نظر وجود ندارد. هم چنین هیچ گونه ملزومات اطلاعاتی برای صنایع مختلف وجود ندارد. از این رو، افشای گزارشات CSR تا حدودی اختیاری است.
نمونه مورد استفاده در این مطالعه مقطعی، شامل تمام شرکت بلژیکی ذکر شده در یورونکست بروکسل بود.
ما در شرکت های تجاری عمومی از مواردی استفاده کردیم که احتمال زیاد در افشای اطلاعات CSR (برانکو و رودریگز، 2008؛ گری و همکاران، 1995؛ میلن و گری، 2007) وجود داشت. از 128 شرکت اولیه ، ما قادر به جمع آوری گزارش سالانه سال 2005 بودیم و 108 شرکت یا به طور مستقیم از وب سایت شرکت ها (100 گزارش) و یا پس از درخواست از طریق پست الکترونیکی (8 گزارش) مورد بررسی قرار گرفتند.
شرکت داد و ستد عمومی با توجه به دو رقم اول کدهای NACE و SIC به صنایع نسبت داده شد، که بر اساس مطالعات Belfirst بود. جدول 1 نشان می دهد که حدود 22٪ جزو شرکت ها تابعه و، نزدیک به 14 درصد جزو تولید کنندگان،12.0٪ از شرکت ها املاک و مستغلات هستند و کمی بیش از 9٪ شامل الکترونیک و اطلاعات و ارتباطات و فن آوری (ICT). می باشند. خرده فروشی و شرکت خدماتی هر دو به ترتیب ، 11.1٪ از نمونه، را توجیه کردند در حالی که شرکت ها مواد شیمیایی و مواد غذایی و آشامیدنی
5.6٪ را شامل می شدند.
1.1. فنون تحلیل محتوا
برای ارزیابی سطح جامعیت گزارش، قالب کاری تحلیل محتوا ایجاد شد. تحلیل محتوا را می توان به صورت روش کد کردن متن به کروه های متعدد بسته به معیار های انتخابی تعریف کرد(وبر 1990). این روش به طور مکرر برای درک و توصیف الگوها در گزارشات CSR استفاده شده است( گاتیر و ابی سکارا 2006). یکی از نقد های مهم در این خصوص این است که بسیاری از مطالعات تحلیل محتوا هیچ گونه اطلاعات کافی برای درک چگونکی و روش انجام تحلیل محتوا در اختیار نمی گذارند((Beattie & Thomson, 2007; Striukova, Unerman, & Guthrie, 2008)). از این رو این بخش به طور مفصل به روش های اتخاذ شده برای تحلیل محتوا می پردازد.
1.1.1. ساختار کد گذاری
همان طور که در شکل 1 دیده می شود، ساختار کد گذاری متشکل از دو بعد است: 1- محتوا 2- نوع اطلاعات. نخستین بعد شامل دو سطوح است 1- زمینه ها 2- ایتم ها. هر دو بعد به طور مفصل ذیلا مورد بحث قرار خواهند گرفت.
پاورقی:3-برخی گزارش ها دو و یا سه ساله هستند
4- این اشاره به کد کمپانی بلژیک دارد. مقالات در ژانویه 2006 نوشته شده و در مجله مانیتور بلژ 2006 منتشر شدند.
5- اگرچه گزارشات اجتماعی در گزارشات سالانه اختیاری است، کمپانی ها باید یک Bilan Social, را کامل کنند که بخشی از گزارش سالانه شرکت است که برای دولت ارایه نشده است. با این حال این Bilan Social, بخشی از گزارش سالانه توزیعی موجود در وب سایت شرکت نیست زیرا در گروه وجود ندارد.
6- NACE اختصار Nomenclature générale des Activités économiques dans les Communautés Européennes است. SIC اختصار طبقه بندی صنعتی استاندارد است.
7- Belfirst دیتابیسی از Bureau van Dijk است که دارای داده های مالی و کمپانی در خصوص کمپانی های بلژیکی است.
شکل 1:ساختار برنامه نویسی
ساختار برنامه نویسی دارای یک درخت برنامه نویسی است. رمز گذار برای اولین بار در منطقه از افشای اطلاعات تصمیم می گیرد، سپس در مورد افشا و در نهایت در مورد نوع اطلاعات تصمیم می گیرد.. با توجه به مطالعات Krippendorff (2004)، یک ساختار برنامه نویسی در قالب یک تصمیم درختی دارای مزایای زیر است: ابهام معیاری به حداقل می رسد ، ب- طرح های تصمیم گیری می تواند به شدت موجب کاهش تعداد روش های جایگزین شود ، ج -طرح های تصمیم گیری می توانند از عدم اطمینان ناشی از کلاس های تعریف شده سطوح مختلف و یا همپوشانی در معنا جلوگیری کند و د-در هنگام ثبت شامل ابعاد مختلف قضاوت، برنامه های تصمیم گیری فرصت برای تعیین هر یک به طور جداگانه را می دهد.
1.1.2. محتوا: GRI به عنوان مرجع
اگرچه هیچ گونه اجماعی در خصوص مفهوم گزارش GRI وجود ندارد( گاتری و همکاران 2008)، تحلیل محتوای مناسب حاکی از این است که ساختار کد گذاری بر گرفته از مفاهیم اشتراکی است((Beattie & Thomson, 2007; Gray et al., 1995)). از این رو، رهنمود های گزارشات پایداری و ابتکارات گزارشات جهانی یک نقطه شروع مناسب برای ایجاد ساختار کد گذاری است زیرا قالب کاری GRI جهانی است و دارای پذیرش بین المللی است (لامبرتون 2005) و یک قالب کاری مهم برای کاربرد خط گزارش سه گانه می باشد و پیش نویس آن توسط طیف وسیعی از متخصصان ارایه شده است (رینولد و یاتوس 2008). به علاوه رهنمود های GRI در وب سایت GRI به آسانی قابل دسترس است.
شکل 2: GRI به عنوان مرجع برای محتوی بعد
آیتم عملکرد اقتصادی مورد به افشای داوطلبانه محدود بود. گزارش درآمد ، هزینه های عملیاتی ، پرداخت غرامت کارکنان و اعضای هیئت مدیره ، درآمد و پرداخت به سرمایه گذاران و دولت و در نهایت کمک مالی دریافت شده از دولت به طور کامل در هر دو استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی ( IFRS ) و یا کد اداره امور شرکت بلژیکی پوشش داده شده و به تبع آن نمی تواند به عنوان داوطلبانه در نظر گرفته شود . این تغییرات همچنین برای پیشبرد مقایسه با اکثر مطالب اجتماعی و زیست محیطی و مطالعات تحلیلی لازم بود. .
برخی از مطالعات از GRI به عنوان مرجع خود مانند گوتری و همکاران . استفاده کرده اند. (2008) کاملا زمینه اقتصادی را در نظر نمی گیرد. از آنجا که ما احساس می کنیم که این زمینه دارای سوابق اطلاعات مهم در مورد اثرات اقتصادی مستقیم بر ذینفعان غیر مالی ، مانند کمک به امور خیریه (آدامز و همکاران ، 1995؛ . گری و همکاران 1995 خطرات و فرصت توجه به مسائل اجتماعی و زیست محیطی و Cormier و همکاران، 2005 ) می باشد ، تصمیمات ما عمدتا موردی بوده ، و نام آن را ' اثرات اقتصادی مستقیم می نامیم. این رده در حال حاضر شامل هر دو تاثیر اقتصادی این شرکت در سهامداران مالی و تاثیر اقتصادی ناشی از مسائل اجتماعی و زیست در شرکت می باشد.
در زمینه های 'اقتصادی'، 'شیوه های کار و کار مناسب "و" حقوق بشر "، و در مورد" انطباق "از برخی شاخص ها برای رعایت برخی شرایط استفاده می شود. علاوه بر این، اطلاعات مربوط به به عنوان مثال، تعداد نقض قانون می تواند. در زمینه های 'محیط زیست'، 'مسئولیت پذیری "و" جامعه " بسیار مفید باشد.
این دستورالعمل برای همه انواع شرکت ها در نظر گرفته شده، و به ما امکان می دهد تا ساختار برنامه نویسی را برای صنایع مختلف (ویلیس، 2003) اشتقاق کنیم. در نهایت، دستورالعمل GRI یک ساختار مروری بر اساس گزارش CSR مطالب در اختیار می گذارد..مطالب پایه را به شش حوزه (اقتصادی، محیط زیست، انسان حقوق، شیوه کار و کار مناسب، مسئولیت پذیری، و جامعه) و چندین موارد (شکل 2 را ببینید) دیگر تقسیم می کنند.. این رویکرد می افزاید: از تجزیه و تحلیل محتوای به طور مستقیم به شفافیت و تکرار کمک می کند چرا که که محققان دیگر نیز می توانند از این دستورالعمل برای تعیین زمینه و نوع گزارش کمک بگیرند.
1.1.3. انواع اطلاعات
GRI بیانگر این است که شرکت بایستی انواع مختلف اطلاعات (راهبرد و پروفایل،رویکرد مدیریتی و شاخص های عملکردی) را زمانی که یک ایتم CSR را منتشر می کند در اختیار بگذارد.با این حال از ان جا که این مقوله ها به طور مشخصی تعریف نشده هستند این پیام نمی تواند به کاربر برسد (ارتباطات شخصی) بعلاوه به نظر می رسد که مقوله ها با هم همپوشانی داشته باشند بنابراین دومین بعد بین انواع 3 نوع اطلاعات بر اساس کار های روبرتسون و نیکلسون 1996 و وان تیسجفری 2006 تفکیک قائل می شود.
چشم انداز و اهداف: بر اساس مطالعه ی وانتیجسفری 2006 این مقوله شامل افشای اطلاعاتی در خصوص اهداف و ارزش هاست. همچنین این مقوله طیف وسیعی از ارزش های CSR (کاهش مصرف انرژی) را پوشش داده و اشاره به بلاغت و فصاحت کلی سطح اول روبرتسون و نیکلسون 1996 دارد.
پانویس8- اگر چه GRI مکمل هایی را برای یک سری صنایع ایجاد کرده است با این حال هنوز این رهنمود ها را مهم ترین نقطه ی عطف ساختار تهیه ی گزارش پایداری GRI می داند این رهنمود ها به بررسی محتوای اصلی گزارش پرداخته و برای همه ی سازمان ها صرف نظر از اندازه ی ان ها مناسب هستند. ان ها تشکیل فونداسیونی می کنند که مبنای همه ی گزارشات GRI است.
پانویس9- مرکز هماهنگی سرویس های خدماتی GRI و ارزیابی کننده ی گزارشات پایداری.
پانویس10- برای مثال ،برخی از شاخص های عملکردی به نظر می رسد که موجب شفاف شدن عملیات مدیریتی می شوند. عملیات کاری زیر و نیز شاخص عملکرد نمونه ای از این موضوع است. برنامه های مدیریت مهارت و یادگیری دوره ی حیات از قابلیت استخدام کارمندان و کمک به ان ها برای مدیریت حرفه ای شغلی خود کمک می کند.
رویکرد مدیریتی (MA ): مشابه با گفته ی Vuontisjärvi (2006 این مقوله به بررسی چگونگی حل مسائل CSR با توصیف عملیات و روش های اتخاذ شده توسط شرکت پرداخته و مربوط به دومین سطح یعنی تلاش ویژه است. که در سلسله کار های روبرتسون و نیکلسون 1996 دیده می شود.
شاخص های عملکردی(PI ): مشابه با گفته ی Vuontisjärvi (2006 این مقوله منعکس کننده ی دستاورد های واقعی CSR با ارائه ی معیار های کمی برای اندازه گیری عملکرد CSR است . این سومسن مقوله تا حدودی محدود تر از سومین مقوله ی Robertson and Nicholson’s موسوم به اجرا و پایش است با این حال عنصر اصلی رویکرد هدف گذاری که Robertson and Nicholson’s ان را توصیف کردند اندازه گیری عملکرد است. برای مثال بر اساس منابع CSR (Al-Tuwaijri et al., 2004; Gray et al., 1995; Wiseman, 1982) ،یک سری گزارشات موسوم به گزارشات کیفی وجود دارد با این حال اگر شرکت تعداد نفوذ ها و یا تعداد ورشکستگی ها را اعلام کند این گزارش اضافی موسوم به PIخواهد بود. این اختلاف را می توان توجیه کرد زیرا حقیقت این است که برخی مواقع یک سری مزایده ها کمتر شاخص عملکرد شرکت هستند.
1.1.4. قابلیت اطمینان
ما رویکرد Krippendorff (2004), Milne and Adler (1999) and Neuendorf (2002 را برای حصول اطمینان از این که تعاریف مقوله ها یا تحلیل گفته ها دارای اطمینان هستند و یا نه دنبال می کنیم.
قبل از این که ساختار برنامه نویسی استفاده شود این که ایا تعاریف مقوله های مختلف عملی هستند و یا نه مورد تست قرار گرفت این فراین شامل 3 برنامه نویس تستی بود که به طور مستقل از هم کار می کردند . ساختار برنامه نویسی و قوانین اولیه ی برنامه نویسی که بر اساس رهنمود های GRI هستند با استفاده از موارد فوق برای شناسایی و ثبت افشای اطلاعات CSR در 5 گزارش سالانه ازمایش شد. بعد از ان نتایج مورد بحث قرار گرفته و مقایسه شدند. بعد از این مرحله ساختار برنامه نویسی به طور خفیفی اصلاح شد و قوانین تصمیم گیری تغییر یافتند.این فرایند سپس با 5 گزارش جدید تا زمانی که همه ی 3 برنامه نویس موافقت کنند(بعد از 2 مرحله)ادامه یافت. با توجه به گفته های Krippendorff (2004) and Neuendorf (2002 این گزارشات سالانه نمونه هایی تصادفی از نمونه های کل بودند.بر اساس گفته ی Neuendorf (2002 نمونه هایی از 15 گزارش سالانه مجددا کد گذاری و برنامه نویسی شد و سپس تحت طرح برنامه نویسی اطلاح شده قرار گرفت..تعدیلات در ساختار برنامه نویسی 1) برای افزایش قابلیت مقایسه با مطالعات تحلیل محتوای زیست محیطی و اجتماعی 2) برای حصول اطمینان از این که همه ی ایتم ها در غالب کاری تحلیل محتوا قرار گرفته اند و 3)برای به دست اوردن زمینه های خاص و ایتم هایی با قوانین تصمیم گیری مشخص ایجاد شدند. شکل 2 تعدیلات انجام شده را به طور مفصل نشان می دهد. توجه کنید که ایتم موسوم به باقی مانده به هر یک از این زمینه ها افزوده شده است. این ایتم باقی مانده از ان جهت مهم است که افشا های خاص اطلاعاتی مربوط به هر یک از زمینه ها را در نظر می گیرد با این حال خارج از ایتم های این زمینه است(گری و همکاران 1995).این ایتم در تحلیل گنجانده نشده است زیرا بایستی به طور مجزا تحلیل شود.
مجموعه ای از قوانین تصمیم گیری جامع که بر گرفته از فرایند های تعدیل هستند موجب تقویت اطمینان پذیری (Milne & Adler, 1999) و هدف مندی مطالعه می شود زیرا قوانین به برنامه نویسان مستقل امکان شناسایی دقیق روش های مربوط به مقوله های خاص را می دهد( گری و همکاران 1999). این قوانین تصمیم گیری یک دفترچه ی تصمیم گیری دارند که توسط خود برنامه نویس ایجاد شده و در فرایند های تعدیل برای کمک به دیگر برنامه نویسان در خصوص تصمیمات برنامه نویسی و کد گذاری در مراحل نهایی استفاده می شود(Beck et al., 2010) همچنین این دفترچه به طور جامعی در سراسر فرایند های برنامه نویسی نهایی استفاده می شود.
1.1.5. قابلیت اطمینان برنامه نویسی
قابلیت اطمینان برنامه نویسی به این معنی است که داده های کد گذاری شده توسط تحلیل محتوا در حقیقت دارای قابلیت اطمینان هستند برای حصول از قابلیت اطمینان این کد ها همه ی گزارشات با استفاده از 3 شخص برنامه نویسی شدند. تنها یک محقق در فرایند تعدیل در این مرحله ی نهایی وجود داشت که به ان کد گذار یا برنامه نویس اصلی می گویند.دو کد گذار دیگر بی تجربه بودند ولی بعدا اموزش دیدند. اختلافات برنامه نویسی و کد گذاری بین کد گذار ها تحلیل بحث و کاهش پیدا کرد(میلن و ادلر 1999).
1.1.6. شناسایی و کمی سازی افشای اطلاعاتی CSR
همان طور که در بخش 2 گفته شد، برخی از مطالعات تحلیل محتوا به اندازه گیری حضور و غیاب ایتم ها می پردازند((e.g., Branco & Rodrigues, 2008; Cormier et al., 2005; Jose & Lee, 2007) و این در حالی است که سایرین افشاهای اطلاعاتی را در خصوص این ایتم ها اندازه گیری می کنند (Campbell, 2000, 2004; Gray et al., 2001; Unerman, 2000). در این مطالعه، عملیات و روش های قبلی اتخاذ گردید. قبل از اصلاح حضور یک ایتم و نوع اطلاعات، خواندن گزارش برای شناسایی و کد گذاری تک تک جملات دارای اطلاعات CSR با تعیین نوع تحلیل محتوا و اطلاعات ضروری است. بر اساس بسیاری از آنالیز های محتوای اجتماعی و محیطی، این جمله به عنوان واحد آنالیز استفاده شد((e.g., Guthrie et al., 2008; Hackston & Milne, 1996; Milne & Adler, 1999). با این حال، در معدود مواردی که در آن ساختار پیچیده جمله استفاده شد، بخش های منطقی جملات و یا گروهی از لغات حاوی اطلاعات معنی دار کد گذاری شدند( زگال و احمد 1990). جملات و بخش های منطقی آن ها اساس کد گذاری قرار گرفت زیرا هر دو دارای اطلاعات زمینه ای بودند (Milne & Adler, 1999).
11-نمونه ای از VG تحت مقوله باقی مانده تاکید بر ملاحظات زیست محیطی است. ما بررسی کردیم که ایا گزارشات منصفانه VG می تواند با گزارشات MA در خصوص ایتم های فوق الذکر ارتباط داشته باشد. با این حال نتایج عکس این قضیه را نشان داد.
12-عملا، تحلیل محتوا با بار گذاری اطلاعات در برنامه نرم افزار آنالیز کیفی اجرا شد. جملات مربوطه با کد های مناسب لینک شد.
جدول2: خصوصیات اصلی تهیه گزارشCSR در بلژیک
2. نتایج
این بخش شامل نتایج کاربرد تحلیل محتوا به گزارشات سالانه 2005 در شرکت های بلژیکی بوده و قابلیت اجرای قالب کاری را برای پاسخ به برخی سوالات پژوهشی بررسی می کند.
پنل A از جدول 2 نشان می دهد که اکثر شرکت های بلژیکی ذکر شده (66.7٪) حداقل یک مورد
شیوه های مناسب و معقول و محل کار را پوشش داده و گزارش کردند . علاوه بر این، نزدیک به نیمی از شرکت ها ( 45.4 ٪ ) برخی از اطلاعات زیست محیطی کردند در حالی که نزدیک به 42 ٪ در مورد یک موضوع در زمینه اقتصادی گزارش کردند. کمی بیش از یک سوم از شرکت ها ( 34.3 ٪ ) برخی از اطلاعات مسئولیت پذیری ، و یک چهارم حداقل یک مورد خاص جامعه . را در گزارش خود لحاظ کردند.تنها چند شرکت (10.2٪) برخی از اطلاعات حقوق بشررا فاش کردند. . این یافته ها تایید می کنند که شرکت های بلژیکی تمایل دارند تا بر جنبه های کاری متمرکز شوند. (به مطالعه فوریه ، 2007 مراجعه کنید( در مجموع، 79 شرکت ( 73.1 ٪ ) برخی از اطلاعات CSR حداقل در یک مورد را فاش کردند زیرا تمرکز این بخش در ارزیابی سطح گزارش جامع CSR ، که نقش مهمی در چارچوب تحلیل محتوا دارد و باقی مانده از بخش نتایج توسط 79 شرکت گزارش شد. در واقع، سطح گزارش جامع فقط مربوط به زمانی است که یک شرکت افشا ی برخی از اطلاعات را بر عهده می گیرد.
ستون آخر در پنل B نشان می دهد که جمعا 565 ایتم توسط 79 شرکت گزارش شدند. به علاوه، این پنل حاکی از این است که 75 درصد همه ایتم ها تحت پوشش گزارشMA و 45.7 درصد همه ایتم ها تحت پوشش VG بوده اند که تنها 36.1 درصد ایتم ها تحت پوشش پنل PI می باشند.
زیر بخش های 4-1 و 4-2 نشان می دهند که قالب کاری تحلیل محتوا را می توان برای آشکار سازی گزارش های تهیه شده برای دوره 2005 مورد استفاده قرار داد و این در حالی است که آخرین زیر بخش نشان می دهد که قالب کاری ایجاد شده می تواند به محققان در ارایه تصویری غنی تر از افشای اطلاعاتCSR کمک کند و در واقع اساس پاسخ به بسیاری از سوالات پژوهشی باشد.