چگونه رشد درآمد در صنعت پتروشیمی را سرعت بخشیم

در عصر تحولات شرکت های پتروشیمی بر روی غلبه بر داشتن یک چشم انداز ضعیف متمرکز شده اند تا راه های جدیدی را برای دستیابی به یک رشد بالای پایدار و ارگانیک پیدا کنند.

 شرکت های پتروشیمی و تولید مواد شیمیایی با چالش کاهش رشد اقتصاد جهانی، اختلالات تجاری و کاهش تقاضا در بازارهای نهایی مخصوصاً بازار خودرو سازی و ساخت و ساز مواجه شده اند.

 رکود کلی در تقاضا که همراه با مازاد عرضه در مواد شیمیایی و همچنین قیمت های پایین تر باعث به هم ریختن شرایط بازار شده است، امکان دستیابی به یک رشد پایدار را بسیار سخت و تبعید کرده است.

 اگرچه رشد ممکن است بسیار دست نیافتنی باشد اما غیر ممکن نیست. مدل های استراتژیک و کاربردی رشد بالای شرکت های  شیمیایی و پتروشیمی سه اصل مهم را برای این شرکت ها بتوانند به رشد پایدار دست پیدا کنند در نظر می گیرند: نوآوری، استراتژی قیمت گذاری و مشتری مداری.

 شرکت های فعال در این صنعت باید بر روی هر سه این اهداف به طور همزمان تمرکز کنند و توازن را به طور مناسبی بین آنها برقرار کنند و نکته مهم تر این که از همین الان تمرکز بر روی این اهداف را آغاز کنند.

 هر یک از این اهرم ها بر توانمندی های قوی در حوزه های دیجیتالی، نخبگان و فرهنگ و پایداری متکی هستند، بنابراین مدیران کسب و کارهای فعال در صنعت پتروشیمی باید فکر کنند، عمل کنند، سازماندهی کنند، استخدام کنند و در زمینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.

نمودار ۱- اهرم اساسی برای دستیابی به رشد پایدار در صنعت پتروشیمی

نیاز به رشد درآمد در بخش ارگانیک

  شرکت های پتروشیمی در بخش عمده‌ای از دهه گذشته همواره در برنامه های هزینه و کارایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند اهداف مربوط به رشد در پس زمینه قرار گرفته بود. پس از سالها عدم تحرک، تولید و عرضه کالاها در بازارهای سهام، ظهور رقبای جدید در اقتصاد های دارای رشد و افزایش هزینه برنامه های کنترل، دستیابی به رشد ارگانیک تبدیل به یک چالش بزرگ در صنعت پتروشیمی شده است.

محیط پویا و دارای چالش این سوال را به وجود می آورد به کجا باید سرمایه گذاری کرد و این سوال حتی سوال بسیار مهم تری است.

 بین سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸، نرخ رشد در صنعت پتروشیمی کمتر از تولید ناخالص داخلی جهانی بوده است، و درآمد ۵۰ شرکت برتر پتروشیمی دنیا با نرخ بسیار پایین 1/1 دهم درصد افزایش یافته است.

علاوه بر این شورای شیمی آمریکا گزارش می دهد که میزان تولید صنعت پتروشیمی جهانی در سال ۲۰۱۹ به اندازه 2/1 دهم درصد رشد داشته است، رشدی که در سال ۲۰۲۰ به دلیل شروع کاندمی کرونا حتی به ناحیه منفی نیز رسید.

توجه داشته باشید که در طول دوره‌ای که رشد بسیار پایین بوده است وضعیت دسترسی به خوراک و قیمت آن بسیار مناسب بوده است و در این دوره حتی قیمت نفت خام بیش از ۴۵ درصد کاهش پیدا کرد.

 همچنین در این دوره فعالیت‌های مربوط به ادغام شرکت های کوچک و متوسط پتروشیمی نیز بسیار زیاد شده بود که خود این امر  نیز چالش مربوط به رشد واقعی را بیش از پیش آشکار می کند.

سرعت ادغام شرکت‌های پتروشیمی بسیار بالاست، ارزش قراردادهای مربوط به ادغام شرکت های پتروشیمی در دوره زمانی بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ تقریباً سه و نیم برابر شد، و ارزش مبادلات در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال ۲۰۱۷ در حدود ۳۰.۴ دهم درصد افزایش پیدا کرد. نتیجه این ادغام ها این بوده است که تمرکز مداوم ای بر روی بهینه سازی هزینه ها و بهبود عملیاتی وجود داشته است.

 صنعت پتروشیمی برای دستیابی به رشد مخصوصاً پس از بحران کرونا با چند چالش عمده مواجه است:

1-  چالش های داخلی:  این چالشها عبارتند از افزایش طول عمر دارایی های موجود در صنعت پتروشیمی، تغییر ترجیحات مصرف کننده، ماهیت چرخه های فضای کسب و کار، افزایش رقابت به خصوص از سوی تازه واردان ( شامل استارتاپ های فنی و تکنولوژیکی)، تغییر نقش مشارکت کنندگان در زنجیره ارزش، عدم افزایش ظرفیت های جدید برای تولید مواد واسطه‌ای، موضوعات کلی مربوط به زنجیره ارز و همچنین کمبود نیروی انسانی نخبه.

۲-  چالش های خارجی: چالش های خارجی که صنعت پتروشیمی با آنها مواجه است عبارتند از: جهانی سازی، مسائل ژئوپلیتیکی، اختلالات مربوط به زنجیره عرضه به دلیل تجارت و وجود تعرفه ها، مقررات سختگیرانه و سیاست های مربوط به تغییرات آب و هوایی، اختلالات تکنولوژیکی و جابجایی های تکتونیکی در صنایع مصرفی.

 این چالش ها باعث شده است که شرکت های پتروشیمی به مسائلی فراتر از گزینه‌های رشد سنتی فکر کنند و استراتژی های خود را مورد بازبینی قرار داده و بر روی دسترسی به چشم‌انداز رشد بلندمدت تمرکز کنند. مدیران اجرایی صنعت پتروشیمی بایستی چند سوال بسیار حیاتی را در نظر بگیرند، در حالی که بر روی استراتژی های میان مدت و بلند مدت خود تمرکز کرده‌اند.

 سوالات حیاتی که مدیران اجرایی شرکت های پتروشیمی باید به آنها پاسخ دهند:

۱.  رشد صنعت پتروشیمی از چه جایم باید تامین شود از مدل های سنتی کسب و کار یا از مدل های جدید؟

۲.  چطور باید در آینده ارزش بیشتری را در صنعت پتروشیمی ایجاد کنیم؟

۳.  چگونه موتور محرکه رشد را راه اندازی کنیم تا چند افق زمانی را به صورت هم زمان در نظر بگیرد: در حال حاضر، آینده و آینده های دورتر.

 نوآوری

 نوآوری باید در همه ارکان، برنامه‌ها و اهداف یک شرکت گنجانده شود تا باعث رشد واقعی درآمد شود، اما هیچ شرکتی قادر نیست این کار را به تنهایی انجام دهد.

 جید رودی سیل،  مدیر شرکت مشاوره ای آمریکایی EY، در این باره می‌گوید: اکنون زمان آن رسیده است تا بفهمیم که تقاضای مشتریان سفارشات واقعی یا پیش بینی شده نیست، بلکه ارزش های خریداران با فعالیت های نوآورانه و راه حل های متمایز هماهنگ است. اگر این اقدامات در زمان مناسب خود انجام شوند، افزایش سفارشات حتمی است.

 نوآوری، به عنوان یکی از عوامل بلندمدت موثر بر عملکرد مالی و و ایجاد ارزش رقابت پذیری یک شرکت را به صورت مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۸ توسط شرکت تولید محصولات نوآورانه صنعتی ای وای انجام شده است، حاکی از این است که ۵۴ درصد از شرکت‌های پتروشیمی از نوآوری به عنوان موثرترین ابر روند بر روی کسب و کار آنها در سه سال آینده یاد کرده‌اند. علاوه بر این، ۷۰ درصد از  پاسخ‌دهندگان گفته اند که آنها قصد دارند که فراتر از سرمایه گذاری های سنتی بر روی تحقیق و توسعه، بر روی فعالیت های نوآورانه، مانند فعالیت های دیجیتالی، ابر داده ها و تحلیل های پیشرفته سرمایه گذاری کنند و فرایند ها و مدل های تجاری جدید، توسعه راهکارهای جدید، اکوسیستم و فعالیتهای از این دست سرمایه گذاری کنند.

 نوآوری در صنعت پتروشیمی نباید محدود به توسعه محصولات جدید باشد. فعالان صنعت پتروشیمی باید کل اکوسیستم شیمیایی را به سمت توسعه مدل های کسب و کار جدید، کشف بازارهای جدید و افزایش کارایی نوآورانه سوق دهند. شرکت های پتروشیمی می‌توانند در محصولات و روش‌های جدید تولید در زمینه های بسیار متنوع از نوآوری بهره ببرند.

 در حالی که اکثر شرکت ها به صورت روز افزون در حال نوآوری‌های مبتنی بر داده هستند، باید به طور همزمان بر روی توسعه مدل های کسب و کار جدید، کاربردها و فرآیندهایی که این نوآوری ها را به صورت پایدار حفظ کنند نیز سرمایه گذاری کنند.

 شرکت های پتروشیمی همچنین باید در مورد تخصیص بهینه سرمایه های خود به فعالیت های نوآورانه نیز فکر کنند. شرکت های پتروشیمی نباید روندهای جاری را از دست بدهند، بلکه باید به طور همزمان بر روی ابر روند هایی که در آینده در اثر نوآوری با سرعت بسیار بیشتری در حال پیشرفت هستند تمرکز کنند.

 از نظر داخلی مدیران شرکت‌های پتروشیمی باید یک فرهنگ و محیطی فراهم کنند که درآن تفکرات نوآورانه بسیار پر رونق باشد و اصل اساسی خود را بر این قرار دهند که به سرعت آزمون کنید، به سرعت شکست بخورید و تلاش خود را مجددا از سر بگیرید.

 از نظر خارجیان ها باید قادر باشند تا همراه با دیگر فعالان در این اکوسیستم روشهایی را برای پیشرفت خود طراحی کنند، در این پروسه باید عرضه کنندگان و شرکت های فناوری خود را در نظر بگیرند ضمن اینکه سازمان های مشتری و همچنین مصرف کنندگان نهایی خود را نیز باید در نظر بگیرند.

 فراموش نکنیم که پردازش ایده های جدید و کار کردن بر روی این ایده ها به لحاظ مفهومی هم یکی از مراحل مهم نیست که باید برای دستیابی به این هدف پشت سر گذاشته شود.

 سوالاتی که در مورد موضوعات نوآوری باید به آنها پاسخ داده شود:

۱.  چگونه باید نوآوری ها را در مقیاس پیش ببریم که تاثیر قابل توجهی بر فضای کسب و کار داشته باشد؟

۲.  چگونه باید بازدهی سرمایه گذاری خود بر روی فعالیت های نوآورانه را حداکثر کنیم؟

۳.  چگونه نیروی کار خود را در فعالیت های نوع نوآورانه به کار بگیریم چگونه آنها را برای نوآوری توانمند کنیم؟