آینده صنعت پتروشیمی آفریقای جنوبی

در حالی که انتظار می رود بخش مهمی از این رشد، به خصوص در بخش تولید محصولات پتروشیمی، به دلیل نوآوری و بهبود کارایی عملیاتی باشد، اما به نظر می رسد افزایش تقاضا برای صنایع تولیدکننده محصولاتی که به مصرف نهایی می‌رسند، مانند رنگ و روغن و انواع پوشش ها، خودروسازی، معدن و صنعت ساختمان سازی که بخش مهمی از تولیدات داخلی پالایشگاه و کارخانه های تولید مواد شیمیایی را استفاده می کنند، دلیل اصلی رشد این صنعت در سال های آنی باشند.

 علاوه بر این انتظار می‌رود که تقاضا برای محصولات افزودنی به انواع سوخت افزایش پیدا کند، به دلیل اینکه مقررات مربوط به سوخت پاک در آفریقای جنوبی- که تولید سوخت های حاوی سولفور را تا اندازه ۱۰ پی. پی. ام. اجباری می کند- از سال ۲۰۱۷ تاثیر خود را بر میزان تولید سوخت های بدون سولفور گذاشته و از این به بعد هم خواهد گذاشت.

 همچنین بر اساس مقررات جدید دولت آفریقای جنوبی که تحت عنوان «برنامه سفید دولت در مورد انرژی های تجدیدپذیر» شناخته می شود و این برنامه تولید سالانه ۱۰ هزار گیگاوات در ساعت انرژی از منابع تجدیدپذیر را اجباری می کند، پیش بینی می شود که سهم منابع انرژی تجدیدپذیر در این صنعت افزایش یابد -منابع اصلی تولید انرژی های تجدیدپذیر عبارتند از بیوماس، باد، انرژی خورشیدی و انرژی آبی در مقیاس کوچک.

 این قوانین که انتظار می‌رود در طول سال‌های آتی با جدیت دنبال شود همچنین مستلزم این است که تولید سوخت های دیزلی حتماً شامل پنج درصد ترکیب بیودیزل، و اتانول حاوی حداقل بین ۲ تا ۱۰ درصد بیواتانول باشد.

 در واقع استراتژی اصلی این است که بخش کشاورزی و سایر بخش هایی که توسعه اقتصادی آنها قبلاً به دلیل حضور سیستم آپارتاید مغفول مانده بود، مورد توجه ویژه قرار گیرد.

 دولت آفریقای جنوبی همچنین قصد دارد که تولید داخلی محصولات دارویی را توسعه دهد، این بخشی از برنامه دولت برای توسعه تولید کارخانه‌هایی است که مواد اولیه را برای صنایع داروسازی فراهم می کنند.

 البته نباید این نکته را از نظر دور داشته باشیم که صنعت پتروشیمی و مواد شیمیایی آفریقای جنوبی به رغم همه موفقیت‌ها و خوش بینی که در مورد آینده آن وجود دارد با چالش های فراوانی نیز روبروست.

 در این میان مهمترین چالشی که این صنعت با آن مواجه است کمبود مهندس به صورت کلی و کمبود مهندس شیمی به صورت خاص است. در حال حاضر، از هر 2.104 نفر جمعیت آفریقای جنوبی تنها یک نفر مهندس می‌شود و مهندسان شیمی تقریباً ۱۰ درصد از کل مهندسان حرفه ای در این کشور را تشکیل می‌دهند.

 اگر این نسبت را با نیروی کار بقیه کشورهای در حال توسعه مانند هند و کره جنوبی مقایسه کنیم  که از هر ۲۰۰ نفر جمعیت به طور متوسط یک نفر مهندس است، تصویری که از نیروی کار آفریقای جنوبی در بخش مهندسی و به خصوص مهندسی شیمی به دست می آید بسیار چالش برانگیز است.

 چالش دیگری که در این صنعت بسیار جدی است، این واقعیت است که هنوز صنعت پتروشیمی و مواد شیمیایی آفریقای جنوبی به شدت به واردات مواد اولیه وابسته است، که این امر نیز به نوبه خود به تعرفه های گمرکی بین‌المللی بستگی دارد و باعث می‌شود که حاشیه سود تولید کنندگان در این صنعت به شدت کاهش یابد.

 علاوه بر این، تاکید روز افزون بر روی کاهش تولید گازهای آلاینده، به خصوص آلاینده‌های گازی و ضایعات مایع که هر دو به شدت برای محیط زیست خطرناک هستند، باعث می شود که آفریقای جنوبی با چالش مهم دیگری مواجه باشد؛ به خصوص که اساس تولید سوخت در این کشور زغال‌سنگ است که هر دو این آلاینده‌ها را به میزان بسیار زیادی تولید می کند.

 همانطور که قبلاً نیز گفته شد تقریبا حدود ۴۰ درصد از عرضه سوخت در آفریقای جنوبی از زغال سنگ به دست می‌آید و بیش از ۹۵ درصد از کل برق مورد استفاده جمعیت آفریقای جنوبی از زغال سنگ تولید می شود.

اگرچه که اکتشافات اخیر در زمینه گاز شیل در بخش جنوبی کشور در حوزه کارو و همچنین اکتشاف ذخایر بسیار گسترده‌ای از گاز طبیعی در صحرای آفریقای جنوبی، به‌خصوص در موزامبیک و آنگولا، ممکن است صحنه بازی را به نفع اقتصاد آفریقا تغییر دهد. به خصوص این که آفریقای جنوبی جزو ۱۰ کشور اول است که ذخایر گازهای شیل آن به صورت فنی و تکنیکی قابل استحصال است.

 یکی دیگر از تهدیدهای نوظهور برای صنعت پتروشیمی آفریقای جنوبی به یک منبع حیاتی دیگر وابسته است: آب. آفریقای جنوبی همواره یکی از ۳۰ کشوری است که مسئله خشکی و کم آبی در آن بسیار جدی بوده است و نیاز به استفاده بهینه و صرفه جویی در مصرف آب هر روز بیش از پیش نمایان می شود.

وابستگی شدید برخی از زیر بخش‌های صنعت پتروشیمی به آب، به خصوص صنعت تولید کاغذ، یکی از دلایلی است که می توان گفت چالش‌های جدی را برای صنعت پتروشیمی آفریقای جنوبی به همراه خواهد داشت.

 ضمن اینکه فراموش نکنیم که یکی از چالش های اصلی که آینده صنعت پتروشیمی آفریقای جنوبی را نیز تهدید می‌کند این واقعیت مهم است که این صنعت تحت فلسفه آپارتایدی «انزواگرایی و حمایت گرایی» بنیان نهاده شده است که هنوز هم سایه سنگین آن بر سر این صنعت مشاهده می‌شود و مانع از حضور این صنعت در صحنه رقابت های بین المللی شده است.

 از آنجایی که صنعت پتروشیمی آفریقای جنوبی بخشی از بازار جهانی صنعت پتروشیمی است، برای بقا و ادامه فعالیت چاره‌ای جز این که در صحنه رقابت های بین المللی حضور داشته باشد ندارد. صنایع داخلی این کشور که تاکنون به خوبی توانسته اند تقاضای داخلی این کشور برای محصولات شیمیایی و پتروشیمی را برآورده کنند بیش از این نمی توانند بدون حضور در بازارهای جهانی و بین‌المللی به آینده درخشانی برای کسب و کار خود امیدوار باشند.

 اگرچه در حدود ۲۵ سال گذشته که با انهدام رژیم آپارتایدی و انتقال قدرت به اکثریت مردم آفریقای جنوبی توانسته است به خوبی خود را با قوانین جدید جهانی تطبیق دهد و حضور خود را تا حد بسیار زیادی در صحنه رقابت های بین المللی، به خصوص در صنعت پتروشیمی که یکی از نقاط قوت اقتصادی این کشور است، را پررنگ نماید.

 درهای ترقی به روی صنعت پتروشیمی آفریقای جنوبی باز است و واردات و صادرات کالاها و محصولات پتروشیمی و شیمیایی فرصت همکاری های جدید بین‌المللی را برای این صنعت فراهم می‌کند تا آهسته و پیوسته این صنعت را به سوی حضور موفقِ مداوم و پایدار در بازارهای جهانی رهنمون شود.