لزوم تقویت چارچوب‌های قانونی برای پاسخ سریع به یافته‌های علمی را بیش از پیش آشکار می کند. تقویت این چارچوب های قانونی کمک می کند تا قوانین برای همه فعالان صنعت پتروشیمی جامع‌تر، ساده تر و قابل پیش‌بینی تر باشد.
به طور خاص، قوانینی مانند [1]REACH یا [2]CLP، باید به عنوان سنگ بنای قوانین مربوط به محصولات شیمیایی در اتحادیه اروپا تقویت شوند، ضمن اینکه باید چارچوب های نظارتی برای اجرای این قوانین نیز تقویت شوند تا تأثیر آنها بر کل صنعت قابل لمس باشد.
حمایت از مصرف کنندگان، گروه های آسیب پذیر و کارگران از آثار زیانبار محصولات شیمیایی
مصرف کنندگان محصولات پتروشیمی به طور گسترده‌ای در معرض آسیب های مواد شیمیایی هستند. این مواد شیمیایی در محصولاتی مانند انواع اسباب بازی ها، محصولات مراقبت از کودکان، افزودنی های مواد غذایی، محصولات آرایشی، منسوجات و مبلمان تنها به عنوان چند دسته از این محصولات قابل ذکر است؛ ضمن این که میلیون‌ها کارگر در سراسر اتحادیه اروپا روزانه با این مواد شیمیایی در ارتباط هستند که می تواند برای آنها بسیار مضر باشد.[3]
گروه‌های جمعیتی آسیب‌پذیر - مانند بچه ها، زنان باردار و افراد مسن- در مقابل برخی از ویژگی‌های خاص و خطرناک مواد شیمیایی به شدت آسیب پذیر هستند.[4]
یکی از مهمترین مزایای قوانین اتحادیه اروپا در مورد مواد شیمیایی بر روی سلامت انسان در دهه های گذشته کاهش مواجهه شهروندان با مواد سرطان زا است. این امر به طور ویژه به لطف رویکرد پیشگیرانه در همه قوانین - رویکرد عمومی در مدیریت ریسک[5]- اتفاق افتاده است که به این معناست که به طور عمومی استفاده از مواد سرطان زا در همه محصولات مصرفی ممنوع است، مخصوصاً در محصولاتی که گروه هدف آنها گروه های آسیب پذیر محسوب می شوند، اگر چه شرایط بسیار استثنایی نیز برای برخی مواد در قانون پیش‌بینی شده است.
این رویکرد پیشگیرانه بسیار ساده تر و عموماً سریعتر است و سیگنال های بسیار شفافی را به همه بازیگران صنعت نشان می دهد - مقامات اجرایی، بازیگران صنعت و بخش پایین دستی- این قوانین در مورد همه مواد شیمیایی صادق است و تنها اولویت بندی آن ها باید از طریق صنعت صورت گیرد.[6]
اگرچه، گستره وسیع محصولات شیمیایی که در حال حاضر در اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار می گیرند هر کدام مورد به مورد و بر اساس ویژگی های مصرفی خواص آنها قانون گذاری شده اند.[7] شواهد کافی و نگرانی‌های شهروندان حاکی از این است که در مورد اکثر مواد شیمیایی خطرناک رویکرد عمومی به مدیریت ریسک گزینه عمومی در مقابله با این اثرات مخرب قرار می گیرد، تا به نوعی مانع از استفاده از آنها در محصولات مصرفی شود.
اجرائی شدن این مقررات به تدریج صورت خواهد گرفت. در مرحله اول کمیسیون شورای شیمی آمریکا رویکرد عمومی به مدیریت ریسک را توسعه خواهد داد تا تضمین نماید که محصولات مصرفی شامل مواد شیمیایی که باعث بروز سرطان می شوند، جهش ژنتیکی ایجاد می کنند، قدرت باروری و تولید مثل را تحت تاثیر قرار می دهند، نیستند.
در مرحله دوم این کمیسیون بلافاصله یک ارزیابی موثر جامع را در مورد تعریف مدالیته و زمانبندی مورد نیاز برای توسعه این رویکرد عمومی راه اندازی خواهد کرد که تمرکز این ارزیابی بر محصولات مصرفی خواهد بود تا میزان شمول مواد شیمیایی در آنها را اندازه گیری نماید، مخصوصاً مواد شیمیایی که بر سیستم‌های ایمنی نورولوژی و عصبی تاثیر می‌گذارند و مواد شیمیایی سمی که بر برخی از اعضای بدن موثرند.
توسعه یک رویکرد عمومی تضمین خواهد کرد که مصرف کنندگان، گروه های آسیب پذیر و محیط زیست طبیعی به طور مداوم مورد حفاظت قرار می‌گیرند، در حالی که هنوز استفاده از برخی مواد شیمیایی مضر که برای جامعه ضروری است در چارچوب این رویکرد عمومی مجاز شناخته می شود.
معیارهای کاربردهای اضطراری از این مواد شیمیایی بایستی به دقت تعریف شود تا کاربرد آنها را بر اساس قانون گذاری در سراسر اتحادیه اروپا تضمین نمایند، ضمن اینکه این قانون ها بایستی نیازهای مربوط به دستیابی به گذار دیجیتال و سبز را در نظر بگیرند.
توجه به مواد شیمیایی خطرناک و سرطان‌زا که سلامت انسان و محیط زیست را به خطر می‌اندازند نیازمند توجه ویژه در همه ابعاد است. ارتباط این مواد به طور روزافزون با انواع بیماریها به خصوص بیماری های مربوط به سیستم های هورمونی ارتباط داده می شود.[8]
متاسفانه استفاده از این مواد در حال افزایش است و این حاکی از یک ریسک جدی برای سلامت انسان و حیوانات و محیط زیست است ضمن اینکه هزینه های اقتصادی بسیاری را نیز بر جامعه تحمیل می کند. از آنجایی که هورمونها توسعه و رشد مغز را کنترل می‌کنند، قرار گرفتن در معرض این مواد سرطان زا که اختلال در کارکرد هورمون ها ایجاد می کند در دوره جنینی می تواند تاثیرات بسیار مخربی داشته باشد که برخی از این بیماری ها سال‌ها بعد شناخته می شود.[9]
اگرچه برخی از قسمت‌های قانون هایی که تا به حال وضع شده اند[10] قادر به تشخیص مواد شیمیایی سرطان زا هستند، نظام قانونگذاری اتحادیه اروپا بسیار منقسم، محدود و ناکارآمد است و نیاز است که تمام جنبه های این مسئله مورد توجه قرار گیرد تا تمام مواد شیمیایی مختل کننده سلامت انسان مخصوصاً مواد سرطان زا شناسایی شوند، این پروسه باید به شکلی انجام شود که سهل‌الوصول بوده و مضرات ناشی از آن برای سلامت انسان و محیط زیست حداقل باشد.
چنین امری مستلزم انتخاب یک رویکرد عمومی پیشگیرانه به مدیریت ریسک در همه امور قانونگذاری است[11]، به ویژه در زمینه استفاده از مواد شیمیایی سرطان زا در محصولات مصرفی.
کمیسیون کمیسیون شیمی چه کارهایی در این زمینه می‌تواند انجام دهد؟
- پیشنهاد سیستم تشخیص مواد شیمیایی سرطان زا به صورت قانونی و بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، بر مبنای معیارهای که هم اکنون برای توسعه محصولات آفت کشت و حفاظت از محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این رویکرد باید در همه قانونگذاری ها مد نظر قرار گیرد؛
- به محض تشخیص مواد شیمیایی سرطان زا باید تضمین شود که استفاده از این مواد در محصولات مصرفی ممنوع است، و استفاده از این مواد فقط در مواردی مجاز شناخته شود که برای جامعه ضروری است؛
- تقویت سیستم حفاظت از کارگران در مقابل مواد شیمیایی سرطان زا به عنوان گروهی از مواد که در مورد آنها نگرانی های بیشتری وجود دارد این اقدامات باید تحت قانون REACH صورت گیرد؛
- تضمین شود که اطلاعات کافی و مناسب برای همه مقامات در دسترس است تا آن ها قادر باشند تشخیص مواد شیمیایی سرطان زا را با مرور و تقویت اطلاعات ضروری در همه قانونگذاری ها مدنظر قرار دهند؛
- شتاب بخشیدن به توسعه و استفاده از روش های تولید اطلاعات در زمینه مواد شیمیایی سرطان زا از طریق کنترل آزمایش مواد شیمیایی.
[1] Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals.
[2] Classification, Labelling and Packaging
[3] اگر اثبات شود که وجود مواد شیمیایی در محل کار بزرگترن ریسکی است که برای نیروی کار وجود دارد، مشتقات قانونی مربوط به ایمنی و بهداشت شغلی مبنای قضاورت قرار خواهد گرفت.
[5] In the EU legislative framework for chemicals, a ‘generic approach to risk management’ is an automatic trigger of predetermined risk management measures (e.g. packaging requirements, restrictions, bans, etc.) based on the hazardous properties of the chemical and generic considerations of their exposure (e.g. widespread uses, uses in products destined to children, difficult to control exposure). It is applied in a number of pieces of legislation on the basis of specific considerations (e.g. characteristics of the hazard, vulnerability of certain population groups, non-controllable or widespread exposure). SWD (2019) 199.
[7] ‘Specific risk assessments’ consider the hazard, the use of the substances and related specific exposure scenarios for humans and the environment, and risk management measures are triggered based on their outcomes. SWD (2019) 199.
[8] Endocrine-related disorders impact in particular the functioning of the thyroid, the immune system, the reproduction system and the overall human metabolism. SWD (2020) 249.
[9] C. Ganzleben, A. Kazmierczak, Leaving no one behind – understanding environmental inequality in Europe, 2020.
[10] REACH Regulation; Regulation (EC) No 1107/2009 concerning the placing of plant protection products on the market; and Regulation (EU) No 528/2012 concerning the making available on the market and use of biocidal products.